Ο κανόνας είναι ότι την εκ περιτροπής
προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που διαρκεί έξι μήνες, αναλαμβάνει ένα από τα κράτη-μέλη. Στην περίπτωση της
Ουγγαρίας μάλλον έγινε μία άτυπη εξαίρεση, καθώς τα πάντα περιστρέφονταν γύρω από ένα πρόσωπο, τον πρωθυπουργό
Βίκτορ Όρμπαν. Εκείνος καθόριζε την ατζέντα, μόνος του λάμβανε αποφάσεις, ακόμα και για ήσσονος σημασίας διοικητικές πράξεις στη διάρκεια της προεδρίας.
Ήδη την 1η Ιουλίου, όταν η Ουγγαρία αναλάμβανε την προεδρία, οι υπόλοιποι εταίροι είχαν κουραστεί από τις πρωτοβουλίες του Όρμπαν. Σε σημαντικές διαβουλεύσεις, ιδιαίτερα σε εκείνες που αφορούσαν την περαιτέρω στήριξη της Ουκρανίας, επιχειρούσαν να τον παρακάμψουν. Η αρχική αγανάκτηση εναντίον του είχε καταλαγιάσει κάπως, απλώς τον θεωρούσαν ενοχλητικό.
Μετά από έξι μήνες είναι σαφές ότι ο Βίκτορ Όρμπαν αξιοποίησε το βήμα που του προσέφερε η προεδρία της ΕΕ για να πυροδοτήσει νέο κύμα αγανάκτησης εναντίον του. Οι ρητορικές επιθέσεις του εναντίον της «γραφειοκρατίας των Βρυξελλών» ξεπέρασαν τα όρια, με αποκορύφωμα τη δήλωση στις 21 Δεκεμβρίου, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου για την ολοκλήρωση της προεδρίας. Εκεί ο Όρμπαν ισχυρίστηκε ότι «στις Βρυξέλλες θέλουν να κάνουν Μαγδεμβούργο την Ουγγαρία», με επίκαιρη αφορμή την επίθεση στη Χριστουγεννιάτικη Αγορά του Μαγδεμβούργου στη Γερμανία.
Η «ειρηνευτική αποστολή» του Όρμπαν
Σύμφωνα με τις Συνθήκες, η χώρα που ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ οφείλει να διασφαλίζει την καλή και αρμονική συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών και των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, την πολιτική συνέχεια στην ατζέντα των θεμάτων που τίθενται υπό συζήτηση και την ομαλή νομοθετική λειτουργία. Μπορεί να θέτει δικές της προτεραιότητες, όχι όμως για να προωθεί αποκλειστικά τα εθνικά της συμφέροντα.
Ως κύριες προτεραιότητες της προεδρίας του, ο Βίκτορ Όρμπαν είχε αναφέρει την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας, την πολιτική διεύρυνσης προς τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και τον περιορισμό της παράνομης μετανάστευσης. Τελικά όμως, χρησιμοποίησε την προεδρία για να προβάλει κατά κύριο λόγο τη δική του πολιτική.
Μόλις τέσσερις ημέρες μετά την ανάληψη της προεδρίας, ο Όρμπαν πήρε την πρωτοβουλία να επισκεφθεί τη
Ρωσία και τον
Βλαντιμίρ Πούτιν, χωρίς καμία προηγούμενη συνεννόηση με την ΕΕ ή το ΝΑΤΟ, σε μία προσπάθεια να τερματίσει τον «εμφύλιο πόλεμο των Σλάβων», όπως αποκαλεί ο ίδιος την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Είχε προηγηθεί επίσκεψή του στο Κίεβο. Μάλλον ούτε εκεί δεν είχε αποκαλύψει οτιδήποτε για την επικείμενη επίσκεψή του στη Μόσχα. Ο ίδιος κάνει λόγο για μία «ειρηνευτική αποστολή».
«Υποκινητής του πολέμου» η Δύση;
Ήταν όμως μία «αποστολή» που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, καθώς η Ουγγαρία από μόνη της δεν έχει ιδιαίτερο διεθνές εκτόπισμα, είναι γνωστή για την επίμονη φιλορωσική και αντι-ουκρανική στάση της επί σειρά ετών και δεν θα γινόταν αποδεκτή ως διαμεσολαβητής στο Κίεβο. Αλλά και στο
ΝΑΤΟ, η Ουγγαρία δεν θεωρείται πλέον αξιόπιστος εταίρος, ακριβώς λόγω της έντονα φιλορωσικής στάσης της. Παρά ταύτα, ο Όρμπαν επιμένει στην «ειρηνευτική αποστολή» του. Μόλις πριν λίγες μέρες είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πούτιν για να προτείνει στη συνέχεια «χριστουγεννιάτικη εκεχειρία» στην
Ουκρανία, συνοδευόμενη από μία ανταλλαγή κρατουμένων ευρείας κλίμακας.
Στη διάρκεια της «ειρηνευτικής αποστολής» δεν έλειψαν οι αιχμές κατά της Δύσης που «υποκινεί τον πόλεμο» κατά της Ρωσίας, σύμφωνα πάντα με τον Βίκτορ Όρμπαν. Την ίδια στιγμή, ο Ούγγρος πρωθυπουργός εγκωμιάζει τον
Ντόναλντ Τραμπ ως έναν «άνθρωπο της ειρήνης» και ως «τον μοναδικό στον πλανήτη» που είναι σε θέση να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία.
MEGA: Make Europe Great Again
Ακολουθώντας το παράδειγμα του Τραμπ, ο Βίκτορ Όρμπαν προβάλλει στη διάρκεια της προεδρίας του μία δική του οικονομική συνταγή για την Ευρώπη, την οποία αποκαλεί «MEGA: Make Europe Great Again». Σε θεσμικό επίπεδο, ο Ούγγρος πρωθυπουργός πρωτοστάτησε στην ίδρυση μίας νέας πολιτικής ομάδας ακροδεξιών και εθνολαϊκιστικών κομμάτων, με την επωνυμία «Πατριώτες για την Ευρώπη». Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η ομάδα αυτή έχει ήδη αναδειχθεί σε τρίτη πολιτική δύναμη, καθώς περιλαμβάνει συν τοις άλλοις τη γαλλική «Εθνική Συσπείρωση», το ολλανδικό Κόμμα της Ελευθερίας και το αυστριακό FPÖ.
«Πρέπει να κατακτήσουμε τις Βρυξέλλες για να σώσουμε την Ευρώπη από την παρακμή και την καταστροφή» λέει ο Όρμπαν. Στην πραγματικότητα φαίνεται ότι η ιδέα της ευρωπαϊκής ενοποίησης τον απασχολεί όλο και λιγότερο. Τους τελευταίους μήνες ο ίδιος ευαγγελίζεται μία πολιτική «οικονομικής ουδετερότητας» απέναντι στην ΕΕ. Είναι κάτι παραπάνω από το «άνοιγμα προς Ανατολάς» που διακήρυττε παλαιότερα.
Ενώ όμως ο Όρμπαν επιτίθεται συνεχώς στη Δύση, προβάλλοντας μάλιστα επιχειρήματα ηθικού και ιδεολογικού χαρακτήρα, την ίδια στιγμή υπενθυμίζει ότι η Ουγγαρία -ως μικρή χώρα- οφείλει να διατηρεί καλές σχέσεις με δυνάμεις όπως η Ρωσία και η Κίνα. Επιθυμεί όμως καλές σχέσεις και με χώρες όπως η Τουρκία, η Λευκορωσία, το Ισραήλ, η Σερβία, η Βόρεια Μακεδονία, η Αλβανία και ορισμένες χώρες της Μέσης Ανατολής. Σε όλες αυτές τις χώρες κυριαρχούν ηγέτες με παρόμοια ατζέντα.
Δεν αρκεί μία «μικρή Ουγγαρία»
Στη μεταπολεμική τάξη πραγμάτων, όπως τη βλέπει ο Όρμπαν, φαίνεται ότι δεν αποκλείεται ούτε καν μία αναθεώρηση συνόρων - αλλά μόνο προς όφελος της Ουγγαρίας, εξυπακούεται. Κάθε τόσο ο Ούγγρος πρωθυπουργός αφήνει τέτοια υπονοούμενα. Όπως έγινε τον Ιούλιο, όταν σε ομιλία του στην πόλη Τούσναντ της Ρουμανίας (και απευθυνόμενος, πιθανώς, στην ουγγρική μειονότητα της χώρας) ο Όρμπαν ανέφερε ότι «μία στρατηγική μεγάλης κλίμακας για την Ουγγαρία» δεν μπορεί να έχει ως μόνη αφετηρία τη «μικρή Ουγγαρία», αλλά θα πρέπει να περιλαμβάνει «όλες τις περιοχές στις οποίες διαμένουν Ούγγροι».
