Στη χειρότερη φυλακή του κόσμου οι «γκάνγκστερ» της Βενεζουέλας που απέλασε ο Τραμπ - 70 άτομα σε ένα κελί, δείτε βίντεο

Ένα αεροσκάφος που μετέφερε δεκάδες κρατούμενους από τη Βενεζουέλα προσγειώθηκε στο Ελ Σαλβαδόρ την Κυριακή, σηματοδοτώντας την εφαρμογή μιας συμφωνίας μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της κυβέρνησης του Ναΐμπ Μπουκέλε. Η συμφωνία αυτή προβλέπει τη μεταφορά υπόπτων γκάνγκστερ στο εξωτερικό, ενισχύοντας τη σκληρή καταστολή της εγκληματικότητας στο Ελ Σαλβαδόρ.

Οι κρατούμενοι, που φέρονται να ανήκουν στις διαβόητες συμμορίες Tren de Aragua και MS-13, απελάθηκαν παρά το γεγονός ότι ένας ομοσπονδιακός δικαστής των ΗΠΑ είχε μπλοκάρει τις απομακρύνσεις τους. Η αμερικανική κυβέρνηση δεν έχει δώσει ακόμη λεπτομέρειες για την υποτιθέμενη συμμετοχή τους σε εγκληματικές ομάδες.

Η μεταφορά τους στη «χειρότερη φυλακή του κόσμου»

Οι περισσότεροι από 200 κρατούμενοι θα μεταφερθούν στη φυλακή Centro de Confinamiento del Terrorismo (CECOT) στην πόλη Τεκολούκα, μια φυλακή υψίστης ασφαλείας που φιλοξενεί ήδη 20.000 σκληροπυρηνικούς εγκληματίες. Η φυλακή έχει γίνει σύμβολο της αυστηρής πολιτικής του Μπουκέλε κατά των συμμοριών, όμως οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων περιγράφουν το CECOT ως «μαύρη τρύπα» για τους κρατούμενους.

Σύμφωνα με την Cristosal, μια τοπική οργάνωση υπεράσπισης των δικαιωμάτων, τουλάχιστον 363 άνθρωποι έχουν πεθάνει στις φυλακές του Ελ Σαλβαδόρ από το 2022, πολλοί λόγω φρικτού συνωστισμού, έλλειψης τροφής, φαρμάκων και βασικής υγιεινής.

Οι συνθήκες κράτησης περιλαμβάνουν κελιά 70 ατόμων, πλήρη απομόνωση από τον έξω κόσμο και ατσάλινα κρεβάτια χωρίς στρώματα.

Το CECOT έχει αναφερθεί από τον Μπουκέλε ως υπερόπλο στον πόλεμο κατά της βίας των συμμοριών.

Μέσα στη χειρότερη φυλακή του κόσμου 

Το 2023, στο πλαίσιο της αυστηρής πολιτικής καταστολής της εγκληματικότητας, εγκαινιάστηκε η φυλακή υψίστης ασφαλείας CECOT (Centro de Confinamiento del Terrorismo) στο Ελ Σαλβαδόρ. Η φυλακή αυτή σχεδιάστηκε ως κεντρικός πυλώνας της «Κατάστασης Εξαίρεσης», μιας πολιτικής που υιοθετήθηκε από την κυβέρνηση του Ναΐμπ Μπουκέλε για την αντιμετώπιση της βίας των συμμοριών.

Στο στόχαστρο βρίσκονται κυρίως τα μέλη των εγκληματικών οργανώσεων MS-13 και Calle 18, που προέκυψαν μετά τον εμφύλιο πόλεμο του 1979-1992. Η σύγκρουση αυτή, μεταξύ της κυβερνητικής πλευράς που στηριζόταν από τις ΗΠΑ και των αριστερών ανταρτών που λάμβαναν υποστήριξη από την Κούβα και την τότε Σοβιετική Ένωση, διαμόρφωσε το σημερινό τοπίο βίας στη χώρα.

Η εξάπλωση των συμμοριών και η «απάντηση» του κράτους

Μετά τον εμφύλιο, πολλοί πρόσφυγες από το Σαλβαδόρ κατευθύνθηκαν προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκεί, αρκετοί νέοι αναζητώντας προστασία από άλλες συμμορίες, προσχώρησαν σε εγκληματικές οργανώσεις. Όταν η σύγκρουση έληξε, η βία «ακολούθησε» τους πρόσφυγες που επέστρεψαν στην πατρίδα τους, οδηγώντας σε κύματα επιθέσεων, εκβιασμών και διακίνησης ναρκωτικών.

Το 2022, υπό τη λαϊκή πίεση για αυστηρότερα μέτρα, ο Μπουκέλε κήρυξε τη «Κατάσταση Εξαίρεσης» (State of Exception).  Το σύνταγμα της χώρας επιτρέπει την προσωρινή αναστολή ατομικών δικαιωμάτων σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, μια έννοια που είχε περιγράψει ο Carl Schmitt στη δεκαετία του 1920. Η εφαρμογή της «Κατάστασης Εξαίρεσης» συνοδεύτηκε από μαζικές συλλήψεις, βασανιστήρια και εκατοντάδες θανάτους κρατουμένων.

Η φυλακή CECOT αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της πολιτικής. Βρίσκεται απομονωμένη, στη βάση ενός ηφαιστείου, και περιβάλλεται από τεράστιους τσιμεντένιους τοίχους. Εδώ κρατούνται περίπου 20.000 από τους πιο σκληρούς εγκληματίες της χώρας, σε συνθήκες που οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων χαρακτηρίζουν απάνθρωπες και ταπεινωτικές.
Είναι ένα τεράστιο συγκρότημα φυλακών μακριά από τον πολιτισμό, έχει συγκριθεί με στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Μετά την κατασκευή του CECOT, η κυβέρνηση δημοσίευσε φωτογραφίες 2.000 αλυσοδεμένων και ξυρισμένων κρατουμένων, στοιβαγμένων σε σειρές, ως ένδειξη της επιτυχίας του νέου καθεστώτος. «Το Ελ Σαλβαδόρ έγινε από την πιο επικίνδυνη χώρα του κόσμου, στην ασφαλέστερη χώρα της Αμερικής», δήλωσε τότε ο Μπουκέλε. «Πώς το κάναμε; Βάζοντας εγκληματίες στη φυλακή».

Η δικτατορική επιβολή της «Κατάστασης Εξαίρεσης» (State of Exception)

Η «Κατάσταση Εξαίρεσης», που εφαρμόζεται από το 2022, επιτρέπει στο κράτος να παρακάμπτει τις νομικές εγγυήσεις των πολιτών. Σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς, η πολιτική αυτή έχει οδηγήσει σε αυθαίρετες συλλήψεις, βασανιστήρια, ακόμα και θανάτους κρατουμένων. Ορισμένοι πολίτες βλέπουν το μέτρο ως αναγκαίο κακό για την ασφάλεια, όμως ακτιβιστές προειδοποιούν ότι η δημοκρατία της χώρας κινδυνεύει να εξελιχθεί σε ολοκληρωτικό καθεστώς.

Η σιωπηρή υποστήριξη από τις ΗΠΑ

Η αρχική στάση των Ηνωμένων Πολιτειών απέναντι στη σκληρή πολιτική του Μπουκέλε ήταν επιφυλακτική, όμως η πρόσφατη απόφαση απέλασης των 200 κρατουμένων δείχνει μια αλλαγή προσέγγισης από την κυβέρνηση Τραμπ. Η υποστήριξη αυτή εγείρει ερωτήματα για τη διεθνή στάση των ΗΠΑ απέναντι στις αυταρχικές πολιτικές, καθώς η αποστολή υπόπτων εγκληματιών σε συνθήκες που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα θυμίζει άλλες αμφιλεγόμενες πρακτικές, όπως η λειτουργία του Γκουαντάναμο.

Ο Τραμπ χρησιμοποίησε νόμο του 1798 «για περιόδους πολέμου» για την απέλαση υπόπτων ως μέλη της συμμορίας Tren de Aragua

Οι ΗΠΑ απέλασαν περί τους 200 ύποπτους ως μέλη της συμμορίας Tren de Aragua στο Σαλβαδόρ, όπου οδηγήθηκαν σε φυλακή υψίστης ασφαλείας. Για την απέλαση αυτή, ο Ντόναλντ Τραμπ επικαλέσθηκε νόμο του 1798 που έχει θεσπισθεί για περίοδο πολέμου.

Μετά την προσφυγή οργανώσεων για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά της επίκλησης του Νόμου περί Αλλοδαπών και Στάσης που χρησιμοποιήθηκε για τελευταία φορά κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου για την κράτηση των Ιαπώνων, ομοσπονδιακός δικαστής διέταξε την αναστολή των απελάσεων για 14 ημέρες. Δεν έχει διευκρινισθεί αν τα τρία αεροσκάφη που μετέφεραν τα μέλη της συμμορίας, που έχει χαρακτηρισθεί από την Ουάσινγκτον «τρομοκρατική οργάνωση», είχαν ήδη απογειωθεί πριν από την ανακοίνωση της δικαστικής απόφασης ή όχι.

«Σήμερα, μία πρώτη ομάδα από 238 μέλη της βενεζουελάνικης εγκληματικής οργάνωσης Tren de Aragua έφθασε στην χώρα μας. Μεταφέρθηκαν αμέσως στο Κέντρο Κράτησης Τρομοκρατών (Cecot), για ανανεώσιμο διάστημα ενός έτους, ανακοίνωσε ο πρόεδρος του Σαλβαδόρ Ναγίμπ Μπουκέλε στο Χ.
«Ευχαριστώ το Σαλβαδόρ», απάντησε στην πλατφόρμα Truth Social ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος υπέγραψε την Παρασκευή την διαταγή απέλασης επικαλούμενος τον Νόμο περί Αλλοδαπών και Στάσης του 1798, αλλά η ανακοίνωση έγινε χθες.

Ο νόμος του 1798 και η «τρομοκρατική οργάνωση» Tren de Aragua

Ο νόμος, ο οποίος επιτρέπει στον Αμερικανό πρόεδρο εν καιρώ πολέμου να αποφασίζει την σύλληψη ή απέλαση υπηκόων εχθρικών χωρών, δεν έχει μέχρι σήμερα χρησιμοποιηθεί παρά τρεις φορές, κατά κύριο λόγο κατά την διάρκεια των δύο παγκοσμίων πολέμων.

Τον Φεβρουάριο, η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ χαρακτήρισε την Tren de Aragua «τρομοκρατική οργάνωση» που συνιστά απειλή για την ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών.

Στη διαταγή απέλασης ο Τραμπ δηλώνει ότι η Tren de Aragua «διεξάγει ανορθόδοξο πόλεμο κατά του εδάφους των Ηνωμένων Πολιτειών, τόσο απευθείας, όσο και υπό την καθοδήγηση, παράνομη ή μη, του καθεστώτος Μαδούρο.

Η απόφαση καθιστά όλα τα μέλη της συμμορίας Tren de Aragua «υποψήφια για άμεση σύλληψη, κράτηση ή απέλαση».
Απαντώντας το Καράκας κατήγγειλε μία απόφαση της αμερικανικής κυβέρνηση που «ποινικοποιεί κατά κατάφωρα και αδίκως την βενεζουελάνικη μετανάστευση».

Η οργάνωση για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ACLU και η Democracy Forward ζήτησαν από δικαστήριο της Ουάσινγκτον (Περιφέρεια της Κολούμπια) να απαγορεύσει τις απελάσεις με το επιχείρημα ότι ο νόμος του 1798 δεν προορίζεται να χρησιμοποιείται σε καιρό ειρήνης.

Χθες, ομοσπονδιακός δικαστής διέταξε την αναστολή των απελάσεων για 14 ημέρες. Η απόφαση επικρίθηκε από την υπουργό Δικαιοσύνης Παμ Μπόντι διότι «θέτει σε κίνδυνο το κοινό και τις δυνάμεις της τάξης».

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο διευκρίνισε σήμερα ότι μαζί με τα μέλη της Tren de Aragua, οι ΗΠΑ απέλασαν προς το Σαλβαδόρ και 23 μέλη της MS-13 για να δικαστούν.

Η συμμορία Tren de Aragua δημιουργήθηκε το 2014 στην φυλακή Τοκορόν της Βενεζουέλας, στην επαρχία της Αράγουα. Εμπλέκεται σε δολοφονίες, απαγωγές, ληστείες, εμπόριο ναρκωτικών, πορνεία, εκβιασμούς και διακίνηση ανθρώπων.

Οι δραστηριότητές της απλώνονται σε πολλές χώρες της αμερικανικής ηπείρου, ανάμεσά τους οι ΗΠΑ, η Κολομβία, η Χιλή και το Περού, σύμφωνα με τα στοιχεία των υπηρεσιών Πληροφοριών.