«Ευρω-ισορροπία» τρόμου

Σε ένα πλήρως συγκρουσιακό κλίμα ξεκινά σε λίγες ώρες η κρίσιμη Σύνοδος Κορυφής στις Βρυξέλλες, εκεί όπου οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα κληθούν να πάρουν αποφάσεις για την περαιτέρω πολιτική και οικονομική ενοποίηση της ΕΕ, πρωτίστως όμως να «απαντήσουν» πειστικά στις αγορές πως μπορούν να εγγυηθούν τη σταθερότητα της ευρωζώνης και του ευρώ.

Τα ανοικτά «μέτωπα» είναι κατά βάση το αίτημα των χωρών της ευρωπαϊκής Περιφέρειας για συνολική ανάληψη του χρέους, η τραπεζική ενοποίηση, το σχέδιο που υπογράφουν οι πρόεδροι της Κομισιόν, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της ΕΚΤ και του Eurogroup για δημοσιονομική ενοποίηση (με τη μορφή εκχώρησης αρμοδιοτήτων ελέγχου των εθνικών προϋπολογισμών σε ένα είδος πανευρωπαϊκού υπουργείου Οικονομικών) καθώς και τα μέτρα για την τόνωση της ανάπτυξης. Θέματα στα οποία μέχρι και την ύστατη ώρα οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν δείχνουν να έχουν βρει κοινό τόπο, πολύ περισσότερο δεν δείχνουν καν διατεθειμένοι να αμβλύνουν τη στάση τους.

Αυτό αφορά κυρίως τη Γερμανίδα Καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ, η οποία έφτασε στο σημείο να δηλώνει δημοσίως πως «όσο ζει δεν θα υπάρξει ευρωομολόγο», αλλά τις τελευταίες ημέρες οξύνει τόνους και στάση τόσο ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Μόντι, που δηλώνει αποφασισμένος να κλειστεί με τους υπολοίπους ηγέτες στην αίθουσα των συνεδριάσεψν στις Βρυξέλλες και να μην βγει αν δεν βρεθεί λύση, όσο και ο Γάλλος πρόεδρος Ολάντ, ο οποίος υποδέχθηκε τουλάχιστον ψυχρά την κυρία Μέρκελ στο Παρίσι, το βράδυ της Τετάρτης και επέμεινε στις δηλώσεις του πως οι δύο χώρες κατανοούν τη σοβαρότητα της κατάστασης και θα κινηθούν ώστε να επιτύχουν ενοποίηση και αλληλεγγύη… (δείτε εδώ)

Το κλίμα είναι τέτοιο ώστε τα διεθνή ΜΜΕ να κάνουν λόγο για «βαθύ χάσμα Βερολίνου-Παρισιού» και για «κρίση ιστορικών διαστάσεων στην ΕΕ», ενώ τον πήχη των προσδοκιών χαμηλώνουν με δηλώσεις τους ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζοζέ Μπαρόζο και οι ομόλογοι του, του Ευρωσυμβουλίου Χέρμαν Βαν Ρομπάι, της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι και του Eurogroup, Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, χαρακτηρίζοντας - αυτό που οι ίδιοι είχαν παρουσιάσει στις αρχές της εβδομάδας ως «προσχέδιο για τη δημιουργία μιας πραγματικής οικονομικής Ένωσης προκειμένου να σωθεί το ευρώ» - ως ένα «φύλλο πορείας της ΕΕ για το επόμενο εξάμηνο», με στόχο τη λήψη συγκεκριμένων αποφάσεων ως το Δεκέμβριο !

Η πραγματικότητα είναι πάντως πως το σχέδιο των «4» αποτελεί και το βασικό σημείο διαφωνίας και έντονων αντιδράσεων από πολλά κράτη μέλη της ΕΕ, αφού η Γαλλία και σε δεύτερο βαθμό η Ιταλία δεν δέχονται να θέσουν την κατάρτιση των προϋπολογισμών τους υπό την αίρεση και την «κηδεμονία» μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αρχής, με δυο λόγια υπό τον έλεγχο και των υπολοίπων κρατών της Ένωσης! Το γεγονός πως οι Ευρωπαίοι θεσμικοί παράγοντες τονίζουν πως αυτό είναι το αναγκαίο βήμα για να προχωρήσει η Ένωση, σε βάθος χρόνου, σε έκδοση ευρωομολόγων, αντιμετωπίζεται από Παρίσι και Ρώμη με δυσπιστία, καθώς εκτιμούν πως το Βερολίνο έχει πρόθεση να τρενάρει μια τέτοια εξέλιξη επί μακρόν και ψάχνει «αφορμή» που του δίνεται μέσω του σχεδίου των «4».

Με δυο λόγια αντιλαμβάνονται τη θεσμοθέτηση ενός Ευρωπαίου υπουργού Οικονομικών και τη συνεπακόλουθη δημιουργία μιας δημοσιονομικής ένωσης ως εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας. Η κυρία Μέρκελ έως και την ύστατη ώρα ελπίζει – και θα πιέσει – προς την κατεύθυνση της πλήρους υιοθέτησης του περιβόητου δημοσιονομικού συμφώνου.

Στον αντίποδα Γαλλία και Ιταλία προσέρχονται στη Σύνοδο αποφασισμένες να θέσουν το ζήτημα της «επίδειξης αλληλεγγύης προς τις αδύναμες χώρες της ευρωζώνης», κάτι που αντιλαμβάνονται ως απαρχή της διαδικασίας «αμοιβαιοποίησης» του χρέους, δηλαδή έκδοση ευρωομολόγων ή έστω σύσταση «κοινού ταμείου για την απόσβεση του δημόσιου χρέους».

Μάλιστα αργά το βράδυ της Τετάρτης ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Μόντι δήλωσε χαρακτηριστικά: «Η Ιταλία δεν πρόκειται να στηρίξει τον προτεινόμενο φόρο επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών» (ο αποκαλούμενος και φόρος Τόμπιν) «εάν η Ευρωζώνη δεν στηρίξει την Ρώμη ώστε να μειώσει το υπερβολικό κόστος εξωτερικού δανεισμού της».

Και διερωτήθηκε: «Αν μια χώρα, που νοικοκυρεύει τα του οίκου της, ζητήσει από τους μηχανισμούς στην ευρωζώνη μια βελτίωση, ώστε η χώρα αυτή να μη δανείζεται με τόσο υπερβολικό κόστος, είναι αφύσικο αυτό το αίτημα;»

Στα υπόλοιπα θέματα που θα απασχολήσουν τους Ευρωπαίους ηγέτες η πρόταση για τη σύσταση τραπεζικής ένωσης με παράλληλη εγγύηση των τραπεζικών καταθέσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και στήριξη των προβληματικών τραπεζών, συναντά αντιδράσεις μόνον ως προς το σκέλος της ενιαίας εποπτείας των τραπεζών, ενώ – ως είθισται – τις μεγαλύτερες ενστάσεις διατηρεί η Γερμανία για το σκέλος της πανευρωπαϊκής εγγύησης των τραπεζικών καταθέσεων.

Δεν θα είναι όμως αυτό το μείζον πρόβλημα συνεννόησης των ηγετών. Ενώ φαίνεται πως όλοι θα συναινέσουν στην πρόταση στην οποία κατέληξαν οι ηγέτες Ιταλίας, Γαλλίας, Γερμανίας και Ισπανίας, κατά την προ ημερών μίνι σύνοδό τους στη Ρώμη, για διάθεση κεφαλαίων ύψους έως και 1% του προϋπολογισμού της ΕΕ για την τόνωση της ανάπτυξης.

Υπό αυτό το πρίσμα λοιπόν λιγοστεύουν οι ελπίδες πως αυτή η Σύνοδος θα οδηγήσει σε πραγματική «λύση» του ευρωπαϊκού γόρδιου δεσμού. Εξ’ ου και η «πρόβλεψη» του προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς που ζήτησε από τα ΜΜΕ και τους Ευρωπαίους να είναι «ρεαλιστές». Λέγοντας χαρακτηριστικά: «Δεν θα επιλύσουμε την κρίση χρέους την Πέμπτη και την Παρασκευή»…