Σε πρωτοφανή κρίση οι θεσμοί του βρετανικού κατεστημένου

Μια ετυμηγορία χωρίς προηγούμενο. Συμπεράσματα συντριπτικά. Ύστερα από ένα μήνα ακροάσεων, ο Λόρδος Λίβσον θα δώσει στη δημοσιότητα στα τέλη του μήνα την εκρηκτική του έκθεση για τις πρακτικές του βρετανικού Τύπου.

Η έκθεση εκτιμάται ότι θα θεωρεί απαραίτητη την επιβολή περιορισμών στους δημοσιογράφους για να επανέλθουν στον ορθό δρόμο. Πρόκειται για την κατάληξη της υπόθεσης των τηλεφωνικών παρακολουθήσεων από την εφημερίδα News of the World του Ρούπερτ Μέρντοκ.

Η υπόθεση αυτή, γνωστή ως «αγγλικό Ουότεργκεϊτ», εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αποδυνάμωσης πολλών θεσμών του βρετανικού βασιλείου. «Σπανίως στην ιστορία αυτής της χώρας έχει υπάρξει μια τέτοια κρίση των θεσμών που συνδέονται με το κατεστημένο», τονίζει στη Μοντ ο Τόνι Τρέιβερς, πολιτειολόγος στο London School of Economics.

Η παρακολούθηση των ηχητικών μηνυμάτων χιλιάδων ανθρώπων από τη News of the World έφερε στο προσκήνιο τις σχέσεις της πολιτικής τάξης με τους μεγιστάνες του Τύπου. Κρίση αξιοπιστίας δέχεται όμως και το κοινοβούλιο λόγω του σκανδάλου των φουσκωμένων αποδείξεων που προσκόμιζαν βουλευτές.

Στο εδώλιο του κατηγορουμένου βρίσκεται και η αστυνομία, λόγω της προσπάθειας ανωτέρων στελεχών της που συνδέονται με τη News Corporation να πνίξουν την έρευνα για τον τρόπο με τον οποίο δημοσιογράφοι της τελευταίας κυνηγούσαν τα scoops τους. Οι bobbies του Ουεστ Γιορκσάιρ κατηγορούνται επίσης ότι ενέπλεξαν αδίκως οπαδούς της Λίβερπουλ στο δράμα του σταδίου του Χίλσμποροου (96 θεατές νεκροί το 1989).

Στο πεδίο των μέσων ενημέρωσης, εκτός από την έρευνα Λίβσον, κατηγορίες εκτοξεύτηκαν τελευταία και εναντίον του BBC για συγκάλυψη των μεθόδων ενός από τους διάσημους ντισκ-τζόκεϊ, του Τζίμι Σάβιλ.

Το φιάσκο της χορήγησης άδειας εκμετάλλευσης για τη γραμμή μεγάλης ταχύτητας μεταξύ Λονδίνου και Εδιμβούργου, καθώς και οι απίστευτες καθυστερήσεις στην έκδοση του ισλαμιστή Αμπού Χάμζα στις ΗΠΑ, έχουν υπονομεύσει το κύρος και της δημόσιας διοίκησης, που μέχρι τώρα θεωρούνταν μια από τις καλύτερες στον κόσμο. Στις κρίσεις αυτές πρέπει να προστεθεί κι εκείνη των τοπικών δήμων, που έχουν πληγεί από τις κυβερνητικές περικοπές: οι οικονομικές δυσκολίες αυτές εξηγούν την άρνηση των ψηφοφόρων σε αυτούς τους δήμους να ακολουθήσουν το παράδειγμα του Λονδίνου, όπου ο δήμαρχος εκλέγεται με καθολική ψηφοφορία.

Οσο για την Εκκλησία της Αγγλίας, που είναι ήδη διχασμένη για το θέμα της ομοφυλοφιλίας των ιερέων και τη χειροτόνηση των γυναικών, έχει χωριστεί επιπλέον σε προοδευτικούς και συντηρητικούς με αφορμή την εκλογή του διαδόχου του Ρόουαν Ουίλιαμς στο αξίωμα του αρχιεπισκόπου του Καντέρμπερι. Κι ήρθε η αναγγελία του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Σκοτίας, το 2014, για να κορυφώσει την κρίση ταυτότητας αυτής της χώρας.

Η συμμετοχή της Βρετανίας στην ΕΕ δεν αποτελεί πλέον ταμπού. Στις 15 Οκτωβρίου, η υπουργός Εσωτερικών Τερέζα Μέι δήλωσε ότι η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο αποδέσμευσής της από 130 κοινοτικές οδηγίες που αφορούν τη δικαιοσύνη, μεταξύ των οποίων κι εκείνη που αφορά το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης. Στο οικονομικό πεδίο, τέλος, το σκάνδαλο της χειραγώγησης των επιτοκίων έπληξε ακόμη περισσότερο την εικόνα του Σίτι.

Τα διαφορετικά αυτά επεισόδια δεν έχουν βέβαια κοινή αιτία, επισημαίνει ο Μαρκ Ρος στη Μοντ. Και η κρίση αυτή δεν αφορά μόνο τη Βρετανία. Πολλοί πιστεύουν όμως ότι η πτώση της βρετανικής αυτοκρατορίας του Ρούπερτ Μέρντοκ σηματοδοτεί ενδεχομένως το τέλος μιας εποχής. «Οι σημερινές αναταράξεις δεν προέρχονται από τη δράση της κυβέρνησης αλλά από την κοινωνία των πολιτών, από την οργή κατά των ελίτ», επισημαίνει ο βουλευτής του Εργατικού Κόμματος Τρίσταμ Χαντ. Μια ιδιαιτερότητα της Βρετανίας είναι ότι δεν έζησε ούτε επαναστάσεις - με εξαίρεση τον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ του 1642 και του 1649 - ούτε εισβολές, γεγονότα δηλαδή που ανανέωσαν την υπόλοιπη Ευρώπη.