«Ήταν ηρωικός και σεμνός» λέει ο Κον Μπεντίτ για τον Στεφάν Εσέλ

«Η ζωή του Στεφάν Εσέλ μοιάζει με μυθιστόρημα ή ποίημα. Ο άνθρωπος αυτός υπήρξε ταυτοχρόνως σεμνός και ηρωικός, κάτι σπάνιο. Ήταν ένας πολιτικά στρατευμένος διανοούμενος, χωρίς να φορά παρωπίδες. Η στράτευση αποτελούσε χρέος γι' αυτόν. Ανακατευόταν παντού, διατύπωνε προτάσεις, και το έκανε αδιάκοπα».

Αυτά λέει στη Λιμπερασιόν ο ηγέτης των ευρωπαίων Πρασίνων Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ αναφορικά με τον γάλλο πρώην διπλωμάτη και συγγραφέα του περίφημου «Αγανακτήστε!» που πέθανε τη νύχτα της περασμένης Τρίτης σε ηλικία 95 ετών. Στο βιβλίο αυτό, λέει ο Κον-Μπεντίτ, συναντήθηκαν μια διάθεση, μια ανάγκη και μια ιστορία. Ο συγγραφέας έχει πει ότι η Ευρώπη γεννήθηκε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Και η ζεστασιά των ανθρώπων που κρατούνταν μαζί του στο Μπούχενβαλντ τον σημάδεψε για πάντα. Τη βαθιά αυτή ανθρωπιά την ξαναβρήκε στον ΟΗΕ, όταν έλαβε μέρος στη σύνταξη της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του ανθρώπου. Αρκετές δεκαετίες αργότερα, επεξεργάστηκε μαζί με τον Κόφι Άναν τους στόχους της χιλιετίας για την ανάπτυξη.

   Ο Εσέλ είναι όμως και «γιος» της Ζαν Μορό, συνεχίζει ο γάλλος οικολόγος. Οι γονείς του χρησίμευσαν ως πρότυπα στους ήρωες της ταινίας Jules et Jim. Η ζωή του είναι μια ταινία που δεν έχει ακόμη γυριστεί, Πολύ περισσότερο, μάλιστα, που σε πολύ κόσμο είναι άγνωστη. Αυτό που είναι συγκλονιστικό στον Εσέλ είναι ότι παρέμεινε προσιτός παρά την ταραχώδη ζωή του και διατήρησε αυτή τη σεμνότητα, την απλότητα και τη γενναιοδωρία.

   Ο Εσέλ ήταν ένας ελεύθερος άνθρωπος και είχε μια προσωπικότητα πέρα από τα κόμματα. Επιπλέον, ήταν εξαιρετικά ευφυής. Πριν από δύο χρόνια, ο Κον-Μπεντίτ τον κάλεσε σε ένα θέατρο της Φραγκφούρτης για μια συζήτηση με τον Γιόσκα Φίσερ. Από τη μια πλευρά ήταν ένας πρώην αγανακτισμένος που έγινε διπλωμάτης (ο Φίσερ) κι από την άλλη ένας πρώην διπλωμάτης που έγινε αγανακτισμένος (ο Εσέλ). Ύστερα από μιάμιση ώρα συναρπαστικής συζήτησης, ο Εσέλ σηκώθηκε, κατευθύνθηκε προς τη σκηνή κι άρχισε να απαγγέλλει από μνήμης Ελιάρ, Χέλντερλιν και Γκέτε, στα γαλλικά και τα γερμανικά. Όρθιο, το κοινό τον αποθέωσε.

   Η ανάμνηση που θα κρατήσει ο Κον-Μπεντίτ από τον Εσέλ είναι η διαύγειά του. Πριν από λίγες ημέρες τον επισκέφθηκε για να κάνουν μια συζήτηση που δημοσιεύτηκε στον Νουβέλ Ομπζερβατέρ. Τον δέχθηκε με τις πιζάμες, τα μάτια του έλαμπαν. Αφού τελείωσαν, τον πήρε παράμερα και του είπε ότι είναι καλά, αλλά το σώμα του τον εγκαταλείπει. Είχε απόλυτη επίγνωση ότι έφτανε στο τέλος. Όταν είδε το πρόσωπο του συνομιλητή του να σκοτεινιάζει, του είπε: «Ντάνι, είμαι 95 ετών…». Η διαύγειά του, η ευφυΐα του και η διορατικότητά του δεν τον εγκατέλειψαν ποτέ.