Γαλλία: Οι πολιτικοί στο μικροσκόπιο, οι τραπεζίτες στο απυρόβλητο

Την ώρα που τα στελέχη της γαλλικής κυβέρνησης μπαίνουν στο μικροσκόπιο μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου του πρώην υπουργού Προυπολογισμού, Ζερόμ Καουζάκ, στον τραπεζικό κλάδο δεν ανοίγει ούτε μύτη...
    
Η «μάχη χωρίς έλεος» που εξήγγειλε ο πρόεδρος Ολάντ εναντίον των ακροτήτων του χρήματος, στο πλαίσιο της επιχείρησης «Τάξη και Ηθική» , προσκρούει σε ένα σημαντικό εμπόδιο, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει δημοσίευμα της γαλλικής εφημερίδας «Le Monde»: την ατιμωρησία των στελεχών του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Πράγματι, παρά τις προφανείς ευθύνες του Σίτι και της Γουολ Στριτ στην εκδήλωση της μεγαλύτερης οικονομικής κρίσης μετά την ύφεση του 1929, κανείς τραπεζίτης δεν δικάστηκε ούτε καταδικάστηκε. Κι εκείνοι που έχασαν τη δουλειά τους βρήκαν γρήγορα άλλη, σαν να μην είχε συμβεί τίποτa, σχολιάζει η γαλλική εφημερίδα.
 
Την ίδια ώρα στο Παρίσι, οι Γάλλοι υπουργοί καλούνται να δώσουν σήμερα στη δημοσιότητα λεπτομέρειες για τα περιουσιακά τους στοιχεία στον απόηχο του σκανδάλου στο οποίο ενεπλάκη ο άλλοτε στενός συνεργάτης του Γάλλου προέδρου Καουζάκ.

Οι 34 υπουργοί πρόκειται να δώσουν στη δημοσιότητα τους τραπεζικούς λογαριασμούς τους, το ύψος των καταθέσεών τους, τα χρεόγραφα, τις μετοχές, τα κοσμήματα, τα έργα τέχνης και τα αυτοκίνητα που ενδεχομένως να διαθέτουν -πληροφορίες που θα δημοσιευτούν στην ιστοσελίδα της κυβέρνησης.

Ο πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ δέχτηκε έντονες πιέσεις να υιοθετήσει σκληρή στάση όταν ξέσπασε το σκάνδαλο Καουζάκ. Για το λόγο αυτό αναγκάστηκε να στριμώξει στη γωνία τους υπόλοιπους υπουργούς του. Την ίδια ώρα, ο τραπεζικός κλάδος δεν δέχεται καμία επίπληξη... σχολιάζει η «Le Monde».
    
«Πώς μπορεί να εξηγηθεί η απουσία κυρώσεων στους τραπεζίτες;», αναρωτιέται η γαλλική εφημερίδα .«Η διαφορά με την κρίση των αμερικανικών ταμιευτηρίων, στις αρχές της δεκαετίας του '90, είναι συνταρακτική: τότε βρέθηκαν στη φυλακή καμιά εκατοστή τραπεζικά στελέχη. Ακόμη κι ο Αλαν Γκρίνσπαν, ο αρχιτέκτονας της πολιτικής του φτηνού χρήματος, αναγνωρίζει ότι πολλές πλευρές της σημερινής κρίσης οφείλονται σε κανονική αισχροκέρδεια».

Χρηματοπιστωτικοί κύκλοι, όμως, απαντούν ότι η ανικανότητα και η απληστία δεν συνιστούν αδικήματα που τιμωρούνται με φυλάκιση. Το να διασχίσεις την κίτρινη ζώνη της ηθικής δεν είναι παράνομο. Με βάση το αγγλοσαξονικό δίκαιο, κάθε κατηγορούμενος πρέπει να θεωρείται αθώος μέχρις ότου αποδειχθεί η ενοχή του ενώπιον ενός δικαστή ή ενός σώματος ενόρκων. Πρέπει να αποδειχθεί «πέραν πάσης αμφιβολίας» ότι έδρασε εσκεμμένα. Κι επειδή το τραπεζικό λόμπι είναι πανίσχυρο, οι δικηγόροι καταφέρνουν στις περισσότερες περιπτώσεις να αθωώνουν τους πελάτες τους.

Πρώτα απ'όλα, γράφει ο ανταποκριτής της «Le Monde» στο Λονδίνο Μαρκ Ρος, με εξαίρεση τις περιπτώσεις αναγνωρισμένης αισχροκέρδειας οι αρχές προτιμούν τη συμφιλίωση από την επίδειξη δύναμης. Για να δώσουν τέλος στις διώξεις, τα τραπεζικά ιδρύματα πληρώνουν μια αποζημίωση που είναι γελοία μπροστά στα κέρδη τους και απαλλάσσονται από την υποχρέωση να αναγνωρίσουν ότι υπέπεσαν σε σφάλμα.

Ένα επιπλέον εμπόδιο στο έργο των «χωροφυλάκων των αγορών» είναι η πολυπλοκότητα του συστήματος και η ακατανόητη ορολογία που χρησιμοποιούν οι τραπεζίτες. Για ένα σώμα ενόρκων, είναι εντελώς αδύνατο να εκφέρει κρίση με βάση αυτά τα δεδομένα.

Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν κατορθώσει να παρακάμψουν με επιτυχία κάθε προσπάθεια μεταρρύθμισης του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Οι «Μεγάλοι», όπως η Goldman Sachs, η Barclays, η UBS ή η Deutsche Bank, δεν έχουν καμιά πρόθεση να εγκαταλείψουν το εμπόριο ιδίων πόρων, όπως απαιτεί ο νόμος Volcker στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι δραστηριότητες αυτές, που είναι ιδιαίτερα αποδοτικές, απλώς αλλάζουν όνομα και συνεχίζονται κανονικά.

Η ατιμωρησία αυτή των γιγάντων του χρηματοπιστωτικού συστήματος εξηγείται επίσης από τον φόβο των αρνητικών επιπτώσεων για την απασχόληση.

Όταν ρωτήθηκε στις αρχές του 2013 από το Κονγκρέσο, ο υπεύθυνος της διεύθυνσης εγκληματικών ερευνών στο αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης Λάνι Μπρόιερ παραδέχθηκε ότι η απόφαση να μη διαταχθούν διώξεις κατά της βρετανικής HSBC (για ξέπλυμα) ή κατά των Barclays και Royal Bank of Scotland (για χειραγώγηση επιτοκίου) υπαγορεύτηκαν από τον φόβο ότι θα χάνονταν θέσεις εργασίας.