Οι σπίθες που άναψαν τις φωτιές στην Τουρκία

Ήταν θέμα χρόνου να ξεχυθούν οι "Αγανακτισμένοι" Τούρκοι στην πλατεία Ταξίμ αλλά και σε άλλες πόλεις της γείτονας διατρανώνοντας την αντίθεσή τους στην ισλαμική ατζέντα του Ταγίπ Ερντογάν, εκτιμούν πολιτικοί αναλυτές επισημαίνοντας τους τρεις βασικούς άξονες που άναψαν το φυτίλι της τουρκικής οργής. 

Η πολεμική ρητορική του Τούρκου πρωθυπουργού έναντι της Συρίας, που για την πλειοψηφία των πολιτών θέτει σε κίνδυνο τα εθνικά συμφέροντα της χώρας, η ισλαμοποίηση της τουρκικής κοινωνίας που έχει προκαλέσει κυρίως την έντονη αντίδραση της νεολαίας με την επιβολή αυστηρότατων μέτρων για να περιορίσει του αλκοόλ αλλά και ο αυταρχισμός και η αλαζονεία της εξουσίας του Ερντογάν, ο οποίος κατάφερε να περιορίσει κατά την δεκαετή θητεία του το "βαθύ κράτος",  δημιούργησαν τις κατάλληλες συνθήκες για κύμα αντικυβερνητικών διαδηλώσεων.  

Η προσπάθεια του σουνίτη Ερντογάν να κτίσει το μύθο της ηγεμονικής δύναμης στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής ρίχνει "λάδι" στη φωτιά.  Αλλοι μιλούν για "τουρκική Ανοιξη", άλλοι πάλι θεωρούν ότι η Τουρκία προσπαθεί να βρει τη νέα της πολιτική ταυτότητα. Η χώρα προσπαθεί να βρει τις ισορροπίες της με το ισλαμικό κράτος που προωθεί ο Ερντογάν να προσπαθεί να κυριαρχήσει έναντι του κοσμικού.   
Πριν ξεκινήσουν οι μεγάλες διαδηλώσεις στην "καρδιά" της Κωνσταντινούπολης, την πλατεία Ταξίμ, είχαν πραγματοποιηθεί περιορισμένης κλίμακας κινητοποιήσεις Τούρκων πολιτών εκφράζοντας την αντίθεσή τους στα σχέδια του Ταγίπ Ερντογάν να αναλάβει στρατιωτική δράση κατά του καθεστώτος της Δαμασκού.

Ομως, ο "σουλτάνος"  Ερντογάν δεν πτοείται από τις αντιδράσεις της κοινής γνώμης. Στόχος του είναι να γίνει ο πρώτος πρόεδρος της Τουρκίας που θα εκλεγεί απευθείας από τον λαό το 2014, όπως επιτρέπει η πρόσφατη αναθεώρηση του Συντάγματος που έβαλε ένα τέλος στην εκλογή του προέδρου από τη Βουλή.

Τον Οκτώβριο του 2012 εξελέγη για τρίτη φορά στην προεδρία του κόμματος (AKP), από το 2002 βρίσκεται στην πρωθυπουργία  κατά συνέπεια ο μόνος θώκος που του απέμεινε πλέον είναι αυτός του ύπατου αξιώματος με άλλα λόγια η τουρκική προεδρία. Δεδομένου μάλιστα ότι στην Τουρκία θα γίνουν τρεις εκλογές , οι δημοτικές τον Οκτώβριο του 2013 , οι προεδρικές  το 2014 και οι βουλευτικές το 2015, ο Ερντογάν υψώνει... ανάστημα καθώς θεωρεί ότι με την αλαζονική πολιτική, θα κερδίσει... πόντους ενισχύοντας περαιτέρω τη δημοτικότητά του.

Την ίδια όμως ώρα, τα τουρκικά κόμματα της Αριστεράς και της άκρας αριστεράς, οι φοιτητές καθώς και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις δυσανασχετούν με την ισλαμική πολιτική του η οποία προσπαθεί να κρατήσει σε λήθαργο το κοσμικό κράτος. Μάλιστα, εδώ και μήνες έχουν καταδικάσει την καταστολή των διαδηλώσεων και τα κύματα συλλήψεων στο όνομα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας.

Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει η γαλλική εφημερίδα "Le Monde", oι Αλεβίτες Τούρκοι, μια φιλελεύθερη και μειονοτική πτέρυγα του Ισλάμ , καταγγέλλει εδώ και μήνες συλλήψεις και διακρίσεις σες βάρος τους από το κόμμα Κόμμα Δικαισύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν που δεν αναγνωρίζει τον θρησκευτικό πλουραλισμό.  

Ολοι καταγγέλλουν με μια φωνή την αυταρχική παρέκλιση του Τούρκου Πρωθυπουργού, το βίαιο ύφος του, τα μεγαλομανή σχέδιά του με τα οποία μεταμορφώνει σταδιακά την Κωνσταντινούπολη και τη διακυβέρνηση των «κολλητών» που έχει εγκαταστήσει στην πόλη από τον καιρό που ήταν δήμαρχος, πριν από 20 χρόνια. Με στόχο του την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση και την προσήλωσή του σε μια μεταρρυθμιστική δυναμική,  η εξουσία του Ταγίπ Ερντογάν θεμελιώθηκε σταδιακά στην τουρκική κοινωνία. Ενισχύθηκε από δύο σαρωτικές εκλογικές νίκες το 2007 και το 2011 με 47% και 50% αντίστοιχα. Αυτοί οι εκλογικοί θρίαμβοι επέτρεψαν στον Ερντογάν να ξεφορτωθεί κάθε πολιτικό αντίπαλο στο εσωτερικό της τουρκικής πολιτικής.

Ο στρατός, η γραφειοκρατία, η δικαιοσύνη και ο Τύπος που άλλοτε ήταν απέναντί του, έγιναν σταδιακά "εργαλεία" στην υπηρεσία του κόμματός του και στη δική του προσωπικά.Εως τώρα πάντως οι διαδηλώσεις δείχνουν ότι το κόμμα του Ερντογάν δεν διατρέχει σοβαρό ή άμεσο κίνδυνο να χάσει την εξουσία, αλλά αποκαλύπτουν τα όρια στις πολιτικές φιλοδοξίες του πρωθυπουργού, εκτιμά το αμερικανικό think tank "Stratfor".

"Ο Ερντογάν προσπαθεί να εξασφαλίσει ψήφους από την αργή και ιδιαίτερα εύθραυστη διαδικασία ειρήνευσης με το κουρδικό εργατικό κόμμα, προκειμένου να εξασφαλίσει ισχυρή στήριξη για ένα συνταγματικό δημοψήφισμα. Το δημοψήφισμα θα μετατρέψει την Τουρκία από ένα κοινοβουλευτικό σύστημα σε ένα προεδρικό και αυτό θα επιτρέψει στον Ερντογάν να συνεχίσει να ηγείται της Τουρκίας ως πρόεδρος, μετά το 2014, οπότε έχουν προγραμματιστεί οι προεδρικές εκλογές" επισημαίνει το Stratfor.

Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι, η αυξανόμενη αντίδραση απέναντι στο κόμμα του δεν είναι απλά ένας διχασμός ισλαμιστών-κοσμικών. Σε ολοένα και αυξανόμενο αριθμό Τούρκων έχει διαμορφωθεί η αντίληψη ότι η κυβέρνηση Ερντογάν κυνηγά μια επιθετική μορφή καπιταλισμού που αψηφά τόσο περιβαλλοντικές συνέπειες, όσο και ισλαμικές αξίες. Την ίδια ώρα, στους επιχειρηματικούς κύκλους υπάρχει εκνευρισμός για τον αριθμό των παραχωρήσεων που έχουν δοθεί σε στενούς συμμάχους του Ερντογάν.

Η πόλωση που επικρατεί μπορεί να φανεί ξεκάθαρα στα ρεπορτάζ για τις διαδηλώσεις στο πάρκο Γκεζί. Οι διαδηλωτές εμφανίζονται ενθαρρυμένοι από τη στιγμή που βασικές τουρκικές εφημερίδες, όπως η "Χουριέτ" επέλεξαν μια αντικυβερνητική στάση που δεν είχε εκδηλωθεί τα προηγούμενα χρόνια της κυριαρχίας Ερντογάν. Η "Χουριέτ" μίλησε για «ήττα» Ερντογάν με πρωτοσέλιδα όπως «Ο Ερντογάν δεν είναι πλέον παντοδύναμος».