Μέρκελ - Σόιμπλε βάζουν στο στόχαστρο τις καταθέσεις

Τις καταθέσεις των Ευρωπαίων πολιτών στα τραπεζικά ιδρύματα της Ένωσης βάζει – ξανά – στο στόχαστρο το Βερολίνο, ανοίγοντας τον ασκό του Αιόλου, αυτή τη φορά όχι μόνο στα κράτη που ταλανίζονται από την κρίση και βρίσκονται ήδη σε καθεστώς στήριξής τους από τους εταίρους τους, αλλά γενικότερα στο όλο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα.

Παρά την συμφωνία του περασμένου καλοκαιριού, όταν η κυβέρνηση Μέρκελ, πιεζόμενη και από τις ΗΠΑ, συμφώνησε να αναλαμβάνει εφεξής ο Μόνιμος Μηχανισμός Στήριξης της ΕΕ, ο περιβόητος ESM, το κόστος της ανακεφαλαιοποίησης όποιας ευρωπαϊκής τράπεζας βρεθεί στα πρόθυρα κατάρρευσης και σε κάθε περίπτωση αυτό το κόστος να μην επιβαρύνει το δημόσιο χρέος οιασδήποτε χώρας της Ευρωζώνης, η… ρητορική των στελεχών των γερμανικών κομμάτων εξουσίας ανατρέπει αυτό το δεδομένο και απειλεί ακόμα και την διαδικασία σύστασης και λειτουργίας του – ήδη συμφωνημένου – κοινού μηχανισμού εκκαθάρισης τραπεζών (SRM).

Με δυο λόγια η Μέρκελ, ο Σόιμπλε, αλλά και τα στελέχη του κόμματος των Σοσιαλδημοκρατών, δηλαδή οι σχεδόν βέβαιοι εταίροι της νέας γερμανικής κυβέρνησης, συμφωνούν και το δηλώνουν στο να μην χρησιμοποιηθούν στο μέλλον λεφτά των φορολογούμενων, των Γερμανών φορολογούμενων, για την μελλοντική σωτηρία προβληματικών τραπεζών.

Κάτι που σημαίνει πως η μόνη λύση σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα είναι το λεγόμενο bail-in, δηλαδή η συμμετοχή των ιδιωτών μετόχων, των ομολογιούχων αλλά ΚΑΙ των καταθετών της κάθε προβληματικής τράπεζας στη διάσωσή της. Η συμμετοχή αυτή σημαίνει πρακτικά κούρεμα των μη εγγυημένων καταθέσεων, δηλαδή των καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ.

Για να μην υπάρχει καμία απορία ως προς τις προθέσεις της Γερμανίας, ο σημερινός υπηρεσιακός υπουργός Οικονομικών της χώρας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε είχε δημοσίως δηλώσει, στις 3 Σεπτεμβρίου ενώπιον της Επιτροπής Προϋπολογισμού του γερμανικού Κοινοβουλίου, ακριβώς ό,τι δήλωσε και την περασμένη Δευτέρα, στην συνέντευξή του στο περιοδικό «Τagesspiegel»: «Ούτε ευρώ από τους φορολογούμενους για τη διάσωση των τραπεζών, ούτε ευρώ για τις τράπεζες από τον μόνιμο μηχανισμό στήριξης ESM»… Στις δηλώσεις του μάλιστα στο περιοδικό ο κ. Σόιμπλε προειδοποίησε πως κανείς, ούτε στη Γερμανία, ούτε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν πρέπει να έχει μεγάλες προσδοκίες αναφορικά με τη χρήση των εσόδων κάθε χώρας από τη φορολογία, προσθέτοντας πως «τα φορολογικά έσοδα δεν ρέουν σαν ποτάμι», ώστε να μπορούν να καταλήγουν και στα ταμεία εταιριών (εν προκειμένω τραπεζών) που διοικήθηκαν με τρόπο, εκ του αποτελέσματος, λανθασμένο!

Η «γραμμή» αυτή του Βερολίνου αναμένεται να προκαλέσει σημαντική αναταραχή στην Ευρωζώνη, κυρίως γιατί τις επόμενες ημέρες, στα μέσα Νοεμβρίου, θα συγκληθεί το Eurogroup, στην ατζέντα του οποίου υπάρχει και το θέμα της τραπεζικής ενοποίησης. Το γεγονός όμως πως στη Γερμανία δεν έχουν τελεσφορήσει οι διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού αυτομάτως οδηγεί σε αδιέξοδο, αφού καμία απόφαση δεσμευτική για όλη την Ευρωζώνη δεν μπορεί να ληφθεί με απούσα τη Γερμανία. Οι λοιποί Ευρωπαίοι θα πιέσουν για να κλείσει και τυπικά το θέμα των αρμοδιοτήτων του ESM, πλην όμως ο χερ Σόιμπλε θα προβάλλει το δικό του βέτο!

Αυτή η εξέλιξη προφανώς και θέτει εν αμφιβόλω το στόχο της λειτουργίας του μηχανισμού εκκαθάρισης τραπεζών, που σύμφωνα με την αρχική συμφωνία των Ευρωπαίων θα πρέπει να λειτουργήσει την Πρωτοχρονιά του 2015. Το Βερολίνο έχει – απρόθυμα – πει το «ναι». Τώρα όμως κωλυσιεργεί. Και αν στο ενδιάμεσο χρειαστεί να διασωθεί οποιαδήποτε ευρωτράπεζα, κανείς δεν μπορεί να υποχρεώσει τους Γερμανούς να συναινέσουν στη χρησιμοποίηση κεφαλαίων από ευρωπαϊκά ταμεία για τη στήριξή της. Η άλλη επιλογή είναι να δεσμευθούν τα απαιτούμενα κεφάλαια από τα ίδια κεφάλαια και από τις καταθέσεις της. Τις καταθέσεις των Ευρωπαίων ιδιωτών και επιχειρήσεων!

Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ των διεθνών μέσων ενημέρωσης πάντως και με δεδομένη πλέον την αρνητική στάση των Γερμανών, αρκετοί αναλυτές αλλά και στελέχη ευρωπαϊκών κυβερνήσεων φέρονται να επεξεργάζονται μια εναλλακτική, όπως η σύσταση μιας «θυγατρικής» του ΕSM, ένα όργανο που θα μπορεί να αναλάβει αυτό τη διάσωση των υπό χρεοκοπία τραπεζών, χωρίς να επιβαρύνει τα κεφάλαια των Ευρωπαίων φορολογούμενων, τα κεφάλαια δηλαδή του ESM.

Στόχος των υποστηρικτών αυτής της θεωρίας είναι να βρουν μια εναλλακτική για την εξεύρεση κεφαλαίων αυτής της «θυγατρικής», προτείνοντας τη συμμετοχή σε αυτό το «ταμείο σωτηρίας» όλων των ευρωπαϊκών τραπεζών με κάποιο εφάπαξ ποσό και ενδεχομένως μια ετήσια «συνδρομή».

Σε κάθε περίπτωση αυτή η λύση μάλλον απορρίπτεται ήδη από το Βερολίνο.

Κάτι που και πάλι οδηγεί τις εξελίξεις στο απευκταίο για όλους τους Ευρωπαίους καταθέτες: στο ότι δηλαδή μια πιθανή νέα τραπεζική κρίση θα την πληρώσουν με το ολοένα και πιο… πιθανό «κούρεμα» των καταθέσεών τους.