Βενεζουέλα: Οι βίαιες ταραχές έχουν άμεση σχέση με τα πετρελαϊκά συμφέροντα

 Τουλάχιστον δέκα άνθρωποι έχουν σκοτωθεί στις διαδηλώσεις που γίνονται τον τελευταίο καιρό στη Βενεζουέλα. Εν μέσω αυτού του χάους, όμως, το πετρέλαιο αυτής της χώρας εξακολουθεί να ρέει. Τουλάχιστον μέχρι τώρα.

Ενώ οι αντικυβερνητικοί διαδηλωτές ζητούν την παραίτησή του, ο πρόεδρος Νικολάς Μαδούρο φρόντισε την περασμένη εβδομάδα να κολακεύσει τους ψηφοφόρους του μετανομάζοντας τη μεγαλύτερη πετρελαιοφόρα περιοχή της χώρας. Από Ζώνη Ορινόκο, τη βάφτισε Ζώνη Ούγκο Τσάβες.

«Συμφωνείτε με αυτή την απόφασή μου;» ρώτησε τους εργαζόμενους που είχαν συγκεντρωθεί για να τον επευφημήσουν. «Ναι», απάντησε το πλήθος.

Οι φοιτητές πάλι, όπως και ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Λεοπόλδο Λόπες, διαφωνούν. Γι'αυτούς, ο «τσαβίσμο» ταυτίζεται με την κακοδιαχείριση του πετρελαϊκού πλούτου, γεγονός που οδήγησε στα σημερινά προβλήματα.

«Το βασικό πρόβλημα της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας [PDVSA] είναι η κυβερνητική απληστία», λέει στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς ο Ντέιβιντ Βογκτ, διευθυντής του ιδρύματος IPD Latin America. «Η Βενεζουέλα έχει δώσει μεγαλύτερη έμφαση στην πολιτική απ'ό,τι στην αποτελεσματικότητα του πετρελαϊκού τομέα».

Η χρηματοδότηση των κοινωνικών προγραμμάτων από τους πόρους της PDVSA έχει συμβάλει ως τώρα στη διατήρηση της κυβερνητικής στήριξης από μεγάλα στρώματα του πληθυσμού. Οι περισσότερες διαμαρτυρίες, αν και όχι όλες, σημειώνονται στις πιο εύπορες περιοχές της χώρας.

«Για να είναι αποτελεσματικές οι διαμαρτυρίες, πρέπει να λάβουν μέρος σ'αυτές και οι φτωχοί», λέει ο μετριοπαθής πρώην υποψήφιος για την προεδρία Ενρίκε Καπρίλες, για τον οποίο είναι λάθος να δημιουργούνται προσδοκίες ότι η κυβέρνηση βρίσκεται στα πρόθυρα της παραίτησης.

Ο περιορισμός των επενδύσεων, όμως, αυξάνει τις πιθανότητες μιας γενικευμένης αναταραχής. Μικρότερη παραγωγή πετρελαίου σημαίνει λιγότερα χρήματα για εισαγωγές και άρα περισσότερες ελλείψεις. Από την άλλη πλευρά, το τύπωμα χρήματος για τη χρηματοδότηση του δημοσιονομικού ελλείμματος έχει οδηγήσει σε έναν πληθωρισμό της τάξης του 56%.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, η παραγωγή πετρελαίου έχει πέσει στα 3 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου, από 3,1 εκατομμύρια που ήταν πριν από δέκα χρόνια. Εάν χρησιμοποιηθούν άλλα κριτήρια, όμως, η μείωση είναι μεγαλύτερη. Τα έσοδα από 310.000 βαρέλια την ημέρα χρησιμοποιούνται για την αποπληρωμή δανείων προς την Κίνα. Αλλα 400.000 βαρέλια την ημέρα πωλούνται σε συμμάχους όπως η Κούβα σε τιμές χαμηλότερες της αγοράς. Και γύρω στα 600.000 βαρέλια την ημέρα χρησιμοποιούνται για την ικανοποίηση της επιδοτούμενης εγχώριας κατανάλωσης.

Η εκμετάλλευση των 1,7 εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα που απομένουν αποφέρει γύρω στα 58 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο. Οι εισαγωγές, όμως, έφτασαν πέρυσι τα 77 δισεκατομμύρια δολάρια.

Σύμφωνα με τον Χένκελ Γκαρσία, διευθυντή ενός ιδρύματος που εδρεύει στο Καράκας και λέγεται Econometrica, οι εισαγωγές θα μειωθούν φέτος κατά 15%. «Η ευθύνη ανήκει στην κυβέρνηση και την PDVSA, που είναι ένα και το αυτό», τονίζει.

Αυτές οι ανησυχίες πάντως δεν ενδιαφέρουν τους διαδηλωτές, που καταγγέλλουν ότι αστυνομικοί με πολιτικά πυροβολούν το πλήθος με κανονικές σφαίρες. Ο Μαδούρο, πάλι, αρκείται να καταγγέλλει «φασιστικές συνωμοσίες», ζητώντας παράλληλα από τον στρατό να διαφυλάξει την ενότητά του.

Στο παρελθόν, η Βενεζουέλα έλυνε τα οικονομικά της προβλήματα εκδίδοντας ομόλογα. Το κόλπο αυτό είναι δύσκολο τώρα να χρησιμοποιηθεί, καθώς τα ομόλογα της χώρας έχουν σημειώσει μεγάλες απώλειες.

Ο υπουργός Ενέργειας και Οικονομίας Ραφαέλ Ραμίρες, που είναι και πρόεδρος της PDVSA, βεβαιώνει τους επενδυτές ότι η χώρα θα τηρήσει όλες τις δεσμεύσεις της στο θέμα του εξωτερικού της χρέους. Όμως η διαρροή πόρων για άλλους σκοπούς περιορίζει τις επενδύσεις της εταιρείας, γεγονός που οδηγεί σε λιγότερα εισοδήματα από το πετρέλαιο, λιγότερες εισαγωγές και περισσότερη αναταραχή. «Οι επενδυτές παρακολουθούν ανήσυχοι τον Μαδούρο να σκοτώνει τη χρυσή πάπια της Λατινικής Αμερικής», λέει ο Ρας Ντάλεν από την επενδυτική τράπεζα Caracas Capital Markets.

Οι διαφορές με το 2002, όταν έγιναν πάλι εκτεταμένες διαδηλώσεις και μια απόπειρα πραξικοπήματος, είναι μεγάλες. Τότε, η αντιπολίτευση ήλεγχε την PDVSA, αλλά ούτε αυτό δεν οδήγησε στην ανατροπή της κυβέρνησης. Σήμερα, η κυβέρνηση ελέγχει την PDVSA και παρ'όλα αυτά οδηγεί την οικονομία σε κατάρρευση.