H Μέση Ανατολή θα στερέψει από νερό στα επόμενα 25 χρόνια

Ένας ιδιαίτερα σημαντικός κίνδυνος είναι πλέον ορατότος για όλα τα κράτη της Μέσης Ανατολής. Σύμφωνα με επιστήμονες από όλον τον κόσμο, τα αποθέματα νερού στην περιοχή θα μειωθούν δραματικά μέσα στα επόμενα 25 χρονια, ενώ σε πολλά σημεία το νερό θα εξαφανιστεί εντελώς.

Η απουσία του νερού δεν θα επιδράσει μόνο στην ποιότητα ζωής των ανθρώπων, αλλά θα οδηγήσει σε  νέες διαμάχες, θα μειώσει την οικονομική ανάπτυξη και θα οδηγήσει ακόμα περισσότερους ανθρώπους στις ήδη προβληματικές πόλεις, με ότι συνέπειες έχει αυτό για τους κατοίκους τους.

Σε μία περιοχή που κατοικείται από 350 εκατομμύρια κατοίκους, το νερό είναι ένας κρίσιμος παράγοντας πολιτικής σταθερότητας. Το Παγκόσμιο Ινστιτούτο Πόρων (WRI) σημειώνει ότι ο εμφύλιος πόλεμος στην Συρία έχει και μια διάσταση που άπτεται των αποθεμάτων του νερού. Και αυτό γιατί μεγάλα τμήματα του πληθυσμού της χώρας, λόγω της έλειψης νερού, αναγκάστηκαν να καταφύγουν στις πόλεις, αφήνοντας την ενδοχώρα ελεύθερη στην δράση των Ισλαμιστών αλλά και των κρατικών στρατευμάτων.

Σύμφωνα με το WRI, 14 από τις 33 πιο άνυδρες χώρες του κόσμου βρίσκονται στη Μέση Ανατολή και στην Βόρεια Αφρική, μεταξύ των οποίων το Μπαχρέϊν, το Κουβέιτ, το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Παλαιστίνη, το Ισραήλ, η Σαουδική Αραβία, το Ομάν, το Ιράν και ο Λίβανος. 

Το μέλλον σε ότι αφορά την ζήτηση του νερού δεν προβλέπεται ευοίωνο, καθώς η αύξηση του πληθυσμού αλλά και οι μεγαλύτερες απαιτήσεις στην γεωργία και την βιομηχανία, «στεγνώνουν» και τα ελάχιστα αποθέματα που έχουν απομείνει στην περιοχή. Όμως το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχουν νέα αποθέματα για να συντηρήσουν την αύξηση της ζήτησης. Ενώ και η αλλαγή του κλίματος θα κάνουν μεγάλα μέρη της Μέσης Ανατολής ερήμους, και όπου υπάρχει νερό, η ποσότητά του θα μειωθεί στο ελάχιστο.

Για πολλές δεκαετίες η Μέση Ανατολή ήταν επιρρεπής σε πολέμους που σχετίζονταν με το νερό, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την διαμάχη των Παλαιστινίων και των Ισραηλινών. Η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας δήλωσε ότι η χώρα θα κάνει μόνο εισαγωγές σιτηρώνα πό το 2016, σε μια προσπάθεια να μην μειωθούν οι υδάτινοι πόροι για την καλλιέργειά τους μέσα στην χώρα.

Τα αποθέματα του νερού στην ευρύτερη περιοχή βασίζονται κυρίως σε υπόγειους θύλακες, οι οποίοι όμως στεγνώνουν και αυτοί με γρήγορους ρυθμούς. Το Διεθνές Ινστιτούτο για την Βιώσιμη Ανάπτυξη έχει  υπολογίσει ότι ο Ιορδάνης ποταμός θα συρρικνωθεί κατά 80% έως το 2100, εκτός αν υπάρξουν κάποιοι άλλοι παράγοντες (όπως μεγάλες ξηρασίες σαν τις φετινές) που μπορεί να φέρουν αυτόν τον χρονικό ορίζοντα αρκετά νωρίτερα. 

Από την άλλη δορυφικές εικόνες δείχνουν ότι η λεκάνη του Τίγρη και του Ευφράτη χάνει νερό πολύ πιο γρήγορα από οποιαδήποτε άλλη περιοχή στον κόσμο. Ένα άλλο πρόβλημα είναι η μόλυνση στον ποταμό Τίγρη από την αποστράγγιση των υδάτων των γεωργικών καλλιεργιών και την απόρριψη λυμάτων από την Βαγδάτη, κάτι που κάνει το νερό του ποταμού ακατάλληλο για μεγάλο μέρος χρήσεων. Ακόμα και στην λεκάνη της Σαναά της Υεμένης, ο υδροφόρος ορίζοντας πέφτει σχεδόν... έξι μέτρα κάθε έτος, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να έχει ήδη εκπονήσει σχέδιο για την μετακίνηση της πρωτεύουσας.

Στην Αίγυπτο, η κάθετη ζήτηση για νερό αυξάνεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς, καθώς και ο πληθυσμός της χώρας μεγαλώνει εξίσου γοργά. Σήμερα το νερό που αναλογεί ανά κάτοικο είναι πολύ λιγότερο απ' ότι στο παρελθόν, και αρκετά μικρότερο απ' ότι θεωρείται απαραίτητο στις Δυτικές χώρες.

Σύμφωνα με τις στατιστικές υπηρεσίες της χώρας, η ετήσια ύδρευση έφθασε περίπου στα 660 κυβικά μέτρα για το 2013, όταν σε παλαιότερες εποχές της δεκαετίας του 50 και του 60 έφθανε τα 2.500 κυβικά μέτρα. Το τρεχούμενο νερό στην χώρα υπάρχει για ορισμένες ώρες τις ημέρες, ενώ ανθεί το εμπόριο νερού από φορτηγά και υδροφόρες, με νερό αμφίβολης ποιότητας και γεμάτο μικρόβια.

Το Ισραήλ, η Συρία, η Τουρκία, το Αμπού Ντάμπι και πολλές άλλες χώρες προειδοποιούν τους κατοίκους τους να λάβουν μέτρα για την μείωση της κατανάλωσης του νερού, παρά την υπερβολική ζέστη που μαστίζει τις χώρες με τους απίστευτους φετινούς καύσωνες. Ακόμα και χώρες όπως η Αλγερία, που στο παρελθόν είχαν ελάχιστες με΄ρες τον χρόνο πολύ υψηλές θερμοκρασίες, φέτος σημείωσαν αριθμό ρεκόρ, ξεπερνώντας τις 40 ημέρες καύσωνα μέσα στο καλοκαίρι. 

Όμως δεν είναι μόνο η οικιακή κατανάλωση που δημιουργεί όλα αυτά τα προβλήματα. Εξίσου σημαντική είναι και η γεωργία, η οποία μετά την μείωση των υδάτων των ποταμών, άρχισαν να σκάβουν τα δικά τους πηγάδια και να εκμεταλλεύονται τους υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες. Αυτό οδηγεί σε υπεράντληση των υδάτινων πόρων και την ρύπανση των υπόγειων υδάτων σε πόλεις όπως η Δαμασκός.

Οι αναλυτές προτρέπουν τις χώρες της περιοχής να μειώσουν ή και να εξαλείψουν τις επιδοτήσεις νερού για τις μεγάλες γεωργικές εκμεταλλεύσεις, και την ενίσχυση της χρήσης έξυπνων τεχνολογιών άρδρευσης που θα μειώσουν την απώλεια  του νερού στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, η κατάταση με τα αποθέματα του νερού στη Μέση Ανατολή είναι άκρως απογοητευτική και ιδιαίτερα επικίνδυνη για την σταθερότητα της περιοχής. Και αν υπάρξουν δυο-τρία καλοκαίρια σαν το φετινό, με τις απίστευτα υψηλές θερμοκρασίες που σημειώθηκαν σε αρκετές χώρες, το σίγουρο είναι ότι ίσως ότι η 25ετία είναι ένας αισιόδοξος στόχος για την ύπαρξη νερού στις χώρες της Μέσης Ανατολής.