Η πρόκληση των Βαλκανίων για την Ε.Ε.

Ποια είναι η χώρα που το 88% των πολιτών της θέλει να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ο πιο αφιλόξενος όμιλος στον κόσμο; Η Αλβανία. Πρόκειται για μια χώρα που η οικονομία της παρουσίασε φέτος θετικό ρυθμό ανάπτυξης (2%), τη στιγμή που ο υπόλοιπος πλανήτης βρισκόταν σε ύφεση. Μια χώρα που οι τελευταίες εκλογές ήταν τόσο αμφίρροπες ώστε οι χαμένοι (οι σοσιαλιστές) εξακολουθούν να μποϊκοτάρουν το κοινοβούλιο και πριν από μερικές ημέρες έστειλαν τους οπαδούς τους στους δρόμους της πρωτεύουσας για να διαδηλώσουν.

Μια χώρα που την περασμένη εβδομάδα έλαβε επισήμως το πράσινο φως να διαπραγματευθεί την ένταξή της στην Ενωση. Η τελική ανταμοιβή για μια προσπάθεια πολλών ετών μπορεί να μην απέχει πολύ.

Στα Τίρανα υπάρχει μια πρωτοφανής ενέργεια και μια αίσθηση προόδου, γράφει ο Πίτερ Πρέστον στην Γκάρντιαν. Οι δρόμοι είναι γεμάτοι με καταστήματα και καφέ, το αεροδρόμιο είναι καινούργιο, τερατώδη συγκροτήματα κατοικιών κρύβουν τον ορίζοντα. Μόνο οι λακούβες μένουν οι ίδιες. Διαφθορά και λοιπά αμαρτήματα; Ασφαλώς. Οι χώροι στάθμευσης είναι γεμάτοι με Mercedes Benz.

Αλλά αυτό είναι ένα μέρος μόνο ενός έπους που περιλαμβάνει ευθυμία, ευγένεια και μια καινούργια αίσθηση του χιούμορ. Αν η χώρα τους γίνει το 28ο ή το 29ο μέλος της Ενωσης, οι Αλβανοί θα το πανηγυρίσουν δεόντως.

Τι βλέπει το 88% όταν κοιτάζει γύρω του; Μια Ελλάδα που ανυπομονεί να μπει η Αλβανία στην Ενωση. Μια σειρά επισκέψεων και ομιλιών από απεσταλμένους του Φόρεϊν Οφις. Και πολλά προβλήματα, προς βορρά, προς νότο, προς ανατολάς και προς δυσμάς.

Η Κροατία και η Σλοβενία έχουν εμπλακεί σε μια καταστροφική διαμάχη για τα δικαιώματα κατά μήκος της ακτογραμμής. Η Βοσνία έχει επιστρέψει στην κορυφή του βαλκανικού πίνακα αστάθειας. Η Σερβία εξακολουθεί να απειλείται από τον παλιό, μαύρο εθνικισμό. Το Κόσοβο περιμένει την επόμενη κρίση. Η ΠΓΔΜ και το Μαυροβούνιο δεν αποτελούν ακριβώς νησίδες σταθερότητας. Ολοι φοβούνται ότι η περιοχή θα βυθιστεί ξανά στη δυσπιστία και την εκδικητικότητα. Κι όλοι περιμένουν από την Ευρωπαϊκή Ενωση να χαρίσει την πολυπόθητη ασφάλεια. Να ένας τομέας όπου μπορεί να λάμψει η νέα υπουργός Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η άγνωστη, άχρωμη και πολλαπλώς επικριθείσα τις τελευταίες ημέρες Κάθριν Αστον.

Είναι εύκολο να εξοργίζεται κανείς με την Ευρωπαϊκή Ενωση, να επικρίνει την έλλειψη φιλοδοξιών της και την ικανότητά της να απογοητεύει. Πολλοί μίλησαν για «ελάχιστο κοινό παρονομαστή» με αφορμή την επιλογή της Αστον για τη θέση της υπουργού Εξωτερικών και του Χέρμαν βαν Ρόμπαϊ για τη θέση του προέδρου.

Ο αρθρογράφος των Φαϊνάνσιαλ Τάιμς Βόλφγκανγκ Μίνσαου, πάλι, θεωρεί ότι είναι οι κατάλληλοι άνθρωποι στις κατάλληλες θέσεις. Κι αυτό, επειδή το βασικό πρόβλημα της Ευρώπης δεν έχει να κάνει με την εκπροσώπηση και την επικοινωνία. Εχει να κάνει με την αδυναμία της ΕΕ να καθορίσει συγκεκριμένους στόχους, να τους ακολουθήσει και να συντονίσει τη διαχείριση των κρίσεων.

Με άλλα λόγια, η ΕΕ έχει προβλήματα που απαιτούν ένα συγκεκριμένο είδος ηγεσίας. Αρκεί να δει κανείς τι έγινε πέρυσι με την οικονομική κρίση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχωσε το κεφάλι της στην άμμο. Ο πρόεδρος Σαρκοζί, που είχε τότε την προεδρία, δεν μπόρεσε να συντονίσει τη στάση του μεκείνη της Αγγελα Μέρκελ. Και δεν υπήρχε κανείς άλλος για να το κάνει - ούτε ο Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ, ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου και πρόεδρος του Eurogroup. Το γεγονός αυτό φαίνεται μάλιστα πως μέτρησε στην αξιολόγηση της υποψηφιότητάς του για την προεδρία της Ενωσης.

Υπάρχουν βάσιμες ελπίδες ότι ο βαν Ρόμπαϊ δεν θα τα παρατάει στη διάρκεια μιας κρίσης, όπως έγινε πέρυσι με την πολυκέφαλη προεδρία της Ενωσης. Το απέδειξε στην περίπτωση της χώρας του, που κινδύνευε πραγματικά να διασπαστεί. Το Βέλγιο είναι βέβαια μια μικρή χώρα των 10 εκατομμυρίων κατοίκων, που δεν μπορεί να συγκριθεί με την Ευρωπαϊκή Ενωση των 500 εκατομμυρίων. Αλλά το μέγεθος δεν είναι ο καθοριστικός παράγων. Η Ενωση είναι από πολλές πλευρές πιο κοντά στο Βέλγιο από,τι σε κάποιο από τα μεγάλα της μέλη. Από την άποψη αυτή, δεν έχει νόημα να συγκρίνει κανείς τον βαν Ρόμπαϊ με τον Ομπάμα.

(Πηγές The Guardian, Financial Times)