Στηρίζει Τουρκία ο Ομπάμα, αλλά ζητεί «αποκλιμάκωση» - Πώς θα αντιδράσει ο Πούτιν

«Όλοι εναντίον Πούτιν, αλλά όχι και... με την ψυχή τους», θα μπορούσε να είναι η φράση που συνοψίζει το διπλωματικό κλίμα μετά το χθεσινό θερμό επεισόδιο μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας και την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού. Ναι μεν ο αμερικανός πρόεδρος και η έκτακτη σύνοδος του ΝΑΤΟ στήριξαν την Άγκυρα, δηλώνοντας πως «έχει δικαίωμα να υπερασπιστεί τα σύνορά της», αλλά από την άλλη ζήτησε εμφατικά «αποκλιμάκωση της έντασης».

Από την πλευρά της η Μόσχα, μετά τις δηλώσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν πως η κατάρριψη του Σουχόι ήταν «πισώπλατη μαχαιριά» και πως η Τουρκία στηρίζει τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους, οι τόνοι έπεσαν και όπως όλα δείχνουν αποφεύγεται με κάθε τρόπο οποιασδήποτε μορφής στρατιωτική εμπλοκή και επιλέγεται προς το παρόν ο «οικονομικός πόλεμος» κατά των Τούρκων. Από την Καμπότζη, όπου πραγματοποιεί επίσημη επίσκεψη ο ρώσος πρωθυπουργός Ντμίτρι Μετβέντεφ δήλωσε επίσης πως η κατάρριψη του μαχητικού μπορεί να σημαίνει πως τα κοινά «project» της Ρωσίας με την Τουρκία παύουν να ισχύουν, εννοώντας κατά κύριο λόγο τον μεγάλο αγωγό φυσικού αερίου Turkish Stream, που είχε σχεδιαστεί για τη μεταφορά ρωσικού αερίου διασχίζοντας τη Μαύρη Θάλασσα, προς την Τουρκία και στη συνέχεια προς τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Την νύχτα της Τρίτης μίλησαν τηλεφωνικά για το ζήτημα ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, όπου, σύμφωνα με την ανακοίνωση της τουρκικής προεδρίας: «Συμφωνούν ότι είναι σημαντική η αποκλιμάκωση της έντασης και η προσπάθεια για την αποφυγή νέων παρόμοιων περιστατικών». Ο Μπαράκ Ομπάμα υπογράμμισε κατά την επικοινωνία αυτή ότι το δικαίωμα της Τουρκίας στην υπεράσπιση της εθνικής της κυριαρχίας διατυπώθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ. Οι δύο ηγέτες διατύπωσαν επίσης τη δέσμευσή τους υπέρ μίας διαδικασίας πολιτικής μεταβατικής προς την ειρήνευση στη Συρία, καθώς και την αποφασιστικότητά τους να αγωνισθούν κατά της τζιχαντιστικής οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος.

Είχε προηγηθεί διπλωματικός πυρετός και στα δύο στρατόπεδα, καθώς συνεδρίασε το συμβούλιο ασφαλείας της Ρωσίας, ενώ στην Τουρκία έγινε έκτακτη σύσκεψη ασφαλείας υπό τον Ερντογάν, στην οποία συμμετείχαν κορυφαίοι στρατηγοί της χώρας και οι επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών. 

Οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις ερμηνεύουν την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού σαν «εχθρική πράξη», σύμφωνα με το υπουργείο Αμύνης της χώρας, το οποίο ανακοίνωσε πως η Ρωσία εξέδωσε επίσημη διαμαρτυρία στο τουρκικό υπουργείο Αμύνης. Από την άλλη, η Τουρκία επιμένει πως το αεροσκάφος είχε ειδοποιηθεί πολλές φορές καθώς παραβίασε τον εναέριο χώρο της Τουρκίας, ωστόσο, ο χειριστής δεν υπάκουσε στις προειδοποιήσεις. 

Το θέμα της κατάρριψης του ρωσικού μαχητικού, πάντως, έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία τόσο στις Βρυξέλλες, όσο και στην Ουάσινγκτον, ενώ ο πρόεδρος των ΗΠΑ έσπευσε να κάνει αμέσως δηλώσεις για το περιστατικό, καθώς κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε από κοινού με τον Γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ, ο Ομπάμα κάλυψε ουσιαστικά την Τουρκία, υπογραμμίζοντας πως είναι δικαίωμά της να προστατεύει τα σύνορά της: «Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να διαβεβαιώσουμε ότι Ρωσία και Τουρκία συνομιλούν ώστε να διαπιστωθεί τι έχει συμβεί. Πιστεύω ότι αυτό οδηγεί σε ένα πρόβλημα που σχετίζεται με τις ρωσικές επιχειρήσεις γιατί είναι κοντά στα τουρκικά σύνορα και έχουν στόχο και την αντιπολίτευση της Συρίας», είπε.

ΝΑΤΟ: Το ρωσικό αεροσκάφος παραβίασε τον τουρκικό εναέριο χώρο

Λίγες ώρες αργότερα, μετά την έκτακτη σύνοδο του ΝΑΤΟ που ζήτησε η Τουρκία λόγω της κατάρριψης του αεροσκάφους, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, είπε πως το ρωσικό μαχητικό παραβίασε τον τουρκικό εναέριο χώρο.
Όπως ανέφερε ο κ. Στόλτενμπεργκ, είχε εκφράσει τις ανησυχίες του για τις ρωσικές επιχειρήσεις κοντά στα τουρκικά σύνορα, επισημαίνοντας πως πολλές επιθέσεις από ρωσικά μαχητικά σημειώθηκαν σε περιοχές που δεν ήταν παρόντα στοιχεία του Ισλαμικού Κράτους.

«Εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας στην Τουρκία να υπερασπιστεί την εδαφική ακεραιότητά της. Θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε τις εξελίξεις στα σύνορα και θα προχωρήσω σε επιπλέον επικοινωνία με την Μόσχα. Η διπλωματία και η αποκλιμάκωση είναι σημαντικές για την επίλυση αυτού του ζητήματος», δήλωσε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ.

Μάλιστα, δήλωσε πως το ρωσικό αεροσκάφος πράγματι παραβίασε τον εναέριο χώρο της Τουρκίας, ενώ επισήμανε πως υπήρξε επαφή ανάμεσα σε Μόσχα και Άγκυρα, αλλά δεν επικοινώνησαν αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία.

Οικονομικές οι συνέπειες για την Τουρκία

Το γεγονός πως το θερμό επεισόδιο με την Ρωσία θα έχει οικονομικές επιπτώσεις πρωτίστως για την Άγκυρα, έγινε φανερό από την πρώτη στιγμή, καθώς ο αντιπρόεδρος της ρωσικής Δούμα δήλωσε πως θα πρέπει όλοι οι Ρώσοι τουρίστες που βρίσκονται στην Τουρκία να ετοιμαστούν για να αναχωρήσουν, ενώ τουριστικά πρακτορεία «πάγωσαν» αμέσως τα πακέτα τους. 

Σημειώνεται ότι το 2014 είχαν επισκεφθεί την Τουρκία 4.479.049 Ρώσοι τουρίστες, αριθμός που ισοδυναμεί με το 12,2% των επισκέψεων ξένων τουριστών στην Τουρκία που ήταν συνολικά 36.837.900. Οι Ρώσοι κατατάσσονται δεύτεροι στον κατάλογο των ξένων επισκεπτών στην Τουρκία. Το ίδιο έτος πρώτοι ήταν οι Γερμανοί επισκέπτες με συνολικό αριθμό 5.250.036 και ποσοστό 14,3%.

Είναι επίσης δεδομένο πως το 54,7% των εισαγωγών φυσικού αερίου της Τουρκίας προέρχεται από τη Ρωσία, ενώ πριν από ένα μήνα, το τουρκικό ειδησεογραφικό πρακτορείο «Ανατολή» είχε μεταδώσει την πληροφορία ότι οι χώρες που εξάγουν φυσικό αέριο προς στην Τουρκία, είναι μετά τη Ρωσία το Ιράν με ποσοστό 18%, το Αζερμπαϊτζάν με 12,2%, ενώ ακολουθούν χώρες όπως η Αλγερία, η Νιγηρία κλπ με μικρότερα ποσοστά. Σύμφωνα με το ίδιο ρεπορτάζ, η Ρωσία είναι ο δεύτερος εξαγωγέας πετρελαίου προς την Τουρκία μετά το Ιράκ.

Το 48.7% της ηλεκτρικής ενέργειας στην Τουρκία παράγεται με φυσικό αέριο και σύμφωνα με την έκθεση του τουρκικού Ιδρύματος Ενεργειακής αγοράς για το έτος 2014, το φυσικό αέριο στην Τουρκία καταναλώνεται κατά 25,4% στη βιομηχανία, κατά 19,1% στις κατοικίες και κατά 48,7% για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος.