Ενταση Σαουδικής Αραβίας-Ιράν: Ποιος ήταν ο σιίτης σεΐχης Νιμρ αλ-Νιμρ

Συνεχίζεται στα άκρα η ένταση στον αραβικό κόσμο, και ειδικά μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν, μετά την εκτέλεση του σιίτη σεΐχη Νιμρ αλ-Νιμρ από το Ριάντ. Οι σχέσεις στα δύο μεγαλύτερα κράτη της Μέσης Ανατολής, που πάντοτε αποτελούσαν τους δύο αντίθετους πόλους σε κάθε διαμάχη στην περιοχή βρίσκονται στην κόψη του ξυραφιού, σε μια συγκυρία που τα πάντα είναι έτοιμα να «αναφλεγούν» με απρόσμενες συνέπειες.

Αργά το βράδυ της Κυριακής έγινε γνωστό πως η Σαουδική Αραβία διέκοψε τις διπλωματικές της σχέσεις με το Ιράν, δίνοντας εντολή στους διπλωματικούς της υπαλλήλους να αποσυρθούν εντός του επόμενου 48ωρου από τη χώρα. Η απόφαση ήρθε μετά την επίθεση οργισμένων Ιρανών διαδηλωτών που την νύχτα του Σαββάτου επιτέθηκαν στην πρεσβεία του Ριάντ στην Τεχεράνη, πέταξαν μολότοφ και λεηλάτησαν το κτήριο.

Δεν είναι πρωτοφανής μια τέτοια κίνηση, σημειώνουν οι ειδικοί, καθώς συνηθίζεται όταν υπάρχει ένταση μεταξύ δύο χωρών αυτή να είναι η πρώτη κίνηση στην διπλωματική σκακιέρα. Όμως στην συγκεκριμένη επίθεση και με την Μέση Ανατολή, ενώ ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη πολεμικά μέτωπα και συγκρούσεις, μπορεί να σημαίνει πολλά περισσότερα. «Η διπλωματική ένταση μεταξύ των δύο χωρών μπορεί πολύ εύκολα να ξεφύγει από τον έλεγχο», επισημαίνουν ειδικοί αναλυτές. Ήδη, η μεταξύ τους διαμάχη έχει μεταφερθεί στους δρόμους των αραβικών χωρών, καθώς η «σπίθα» δεν ήταν δύσκολο να ανάψει: Σαουδική Αραβία και Ιράν βρίσκονταν ήδη σε αντίπαλα στρατόπεδα όσον αφορά στα μέτωπα της Συρίας, του Ιράκ, της Υεμένης, του Μπαχρέιν και του Λιβάνου. «Η κατάσταση είναι εξαιρετικά εύθραστη μεταξύ των δύο πιο ισχυρών χωρών του Περσικού Κόλπου, την Σουνιτική Σαουδική Αραβία και το Σιιτικό Ιράν» επισημαίνει η διεθνής κοινότητα. Πρόκειται για δύο πετρελαιοπαραγωγούς χώρες, που έχουν αυτοανακηρυχθεί η κάθε μια «προστάτης» των δύο κατευθύνσεων του Ισλάμ και ο «πόλεμος» μεταξύ τους έχει να κάνει με γεωπολιτικά οφέλη, οικονομικά οφέλη και θρησκευτική επιρροή, όπως λέγεται χαρακτηριστικά. Ο κληρικός ο οποίος με την εκτέλεσή του από το καθεστώς των Σαούντ έχει φέρει με τον πιο δραματικό τρόπο στην επιφάνεια την αντιπαλότητα μεταξύ σιιτών και σουνιτών, υπήρξε μία από τις πιο προβεβλημένες αντικαθεστωτικές προσωπικότητες της Σαουδικής Αραβίας των τελευταίων 15 ετών.

Ποιος ήταν ο σιίτης σεΐχης Νιμρ αλ-Νιμρ

Έχοντας γεννηθεί το 1956 στην πόλη Αβαμίγια στην επαρχία Κατίφ, ανήκε σε μία θρησκευόμενη οικογένεια η οποία διέθετε πολλούς κληρικούς και ιεροκύρηκες. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση, πήγε στην Τεχεράνη, όπου σπούδασε εγκληματολογία και εντρύφησε στην φιλοσοφία και τους κανόνες του ισλαμικού νόμου.

Μετά συνέχισε τις σπουδές του στην Δαμασκό της Συρίας, όπου ήρθε σε επαφή με αρκετά μορφωμένους επιστήμονες και κληρικούς των σιϊτών. Εκεί αποφάσισε να στραφεί προς τον κλήρο και έγινε ιεροκύρηκας και διδάσκαλος της σιιτικής εκδοχής του Ισλάμ. 

Όταν γύρισε στην Σαουδική Αραβία και βλέποντας την εξαιρετικά δυσχερή κατάσταση την οποία αντιμετώπιζαν οι σιίτες στην χώρα, αποφάσισε να δημιουργήσει ένα κίνημα που θα πάλευε για να μειώσει τις αδικίες και την καταπίεση εναντίον τους.

Από εκεί και πέρα ξεκινούν και οι περιπέτειές του με το καθεστώς της χώρας, οι οποίες ήταν αρκετές και για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αγωνίστηκε για την ελευθερία των θρησκευτικών πεποιθήσεων στη Σαουδική Αραβία και επιτέθηκε κατά των σχολικών εγχειριδίων τα οποία χαρακτήρισε ως «διαστρεβλωτικά» και ως προπαγανδιστικά υπέρ των Βαχαμπιστών ισλαμιστών του σαουδαραβικού καθεστώτος.

Ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής ανάμεσα στους νεαρούς σιίτες της Σαουδικής Αραβίας, και ανάμεσα στις προτάσεις που έκανε, πρωτοφανείς για τα δεδομένα του καθεστώτος των Σαούντ, ήταν να προκυρηχθούν εκλογές στην χώρα. Οι περιπέτειές του με την αστυνομία της Σαουδικής Αραβίας έχουν ξεκινήσει δέκα χρόνια πριν, όταν το 2006 υποστήριξε ότι συνελλήφθη και χτυπήθηκε πολύ σκληρά.

Το 2009 διαμαρτυρήθηκε έντονα για τα φαινόμενα καταπίεσης των σιιτών στις ανατολικές περιοχές, και μάλιστα πρότεινε την απόσχισή της αν οι Σαουδάραβες ηγέτες δεν έκαναν κάτι για να αλλάξει η κατάσταση. Κατά την διάρκεια των διαμαρτυριών του 2011 και 2012, ο αλ Νιμρ καλούσε τους διαδηλωτές να αντισταθούν στις σφαίρες της αστυνομίας χρησιμοποιώντας μόνο την δύναμη του λαού παρά την βία. 

Στις 8 Ιουλίου του 2012 ο αλ-Νιμρ πυροβολήθηκε στο πόδι από την αστυνομία και συνελλήφθη, σε μία επιχείρηση που η τοπική αστυνομία αποκάλεσε «ανταλλαγή πυροβολισμών» παρά το γεγονός ότι ο ίδιος δεν είχε ποτέ στην κατοχή του όπλο. Ο αλ-Νιμρ είχε ξεκινήσει τότε μία απεργεία πείνας και είχε αποκαλύψει ότι τον βασάνιζαν τακτικά όλο το διάστημα που βρισκόταν στην φυλακή, ενώ σε μία επίσκεψη μελών της οικογένειάς του τον είχαν βρει τρομερά καταβεβλημένο με εμφανή τα σημάδια των βασανισμών και χωρίς δόντια.

Στις 15 Οκτωβρίου του 2014 ο αλ-Νιμρ καταδικάστηκε σε θάνατο από ένα Ειδικό Δικαστήριο, για κατασκοπεία στην Σαουδική Αραβία, για απείθεια στους κανόνες και χρήση όπλων κατά των δυνάμεων ασφαλείας. Τελικά ο αλ-Νιμρ, παρά τις διεθνείς αντιδράσεις και τις ομάδες υποστήριξής του (κυρίως από τις χώρες που επικρατούν οι σιίτες), εκτελέστηκε στις 2 Ιανουαρίου, προκαλώντας παγκόσμια κατακραυγή εναντίον του καθεστώτος της Σαουδικής Αραβίας και ξεσηκώνοντας θύελλα διαμαρτυριών σε αραβικές χώρες όπου οι σιίτες είναι η πλειοψηφία.

Σε έξαρση οι αντιδράσεις στον αραβικό κόσμο

Η απόφαση της Σαουδική Αραβίας να εκτελέσει τον Σιίτη ιερωμένο Νιμρ αλ- Νιρμ, μαζί με άλλα 46 άτομα που κατηγορούνταν για «τρομοκρατία» και συμμετοχή στους κόλπους της Αλ Κάιντα κλιμακώνει τη διαθρησκευτική ένταση στις περιοχές της Μέσης Ανατολής καθώς Ιράν, Ιράκ, Λίβανος προειδοποίησαν με αντίποινα για την εκτέλεση του Νιμρ αλ- Νιρμ. 

Για δεύτερη διαδοχική ημέρα  ο ανώτατος θρησκευτικός ηγέτης του Ιράν Αλί Χαμενεϊ, επιτέθηκε στη Σαουδική Αραβία, τονίζοντας ότι οι πολιτικοί του σουνιτικού βασιλείου θα αντιμετωπίσουν τη θεϊκή τιμωρία για τον θάνατο του αλ- Νιρμ. 

“Χωρίς αμφιβολία το αίμα αυτού του βασανισμένου μάρτυρα, που χύθηκε άδικα, θα έχει γρήγορα συνέπειες και η θεϊκή εκδίκηση θα πέσει πάνω στους Σαουδάραβες πολιτικούς", δήλωσε σύμφωνα με την κρατική τηλεόραση, χαρακτηρίζοντας την εκτέλεση "πολιτικό λάθος".

"Αυτός ο βασανισμένος ιερωμένος δεν ενθάρρυνε τους ανθρώπους να ενταχθούν σε κάποιο ένοπλο κίνημα ούτε συνωμοτούσε μυστικά και το μόνο που έκανε ήταν να διατυπώνει δημόσια επικρίσεις, βασισμένες στον θρησκευτικό ζήλο", συμπλήρωσε.

Ο Χαμενεΐ επέκρινε "τη σιωπή των υποτιθέμενων υπερασπιστών της ελευθερίας, της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων" αναφορικά με την εκτέλεση.

Οργισμένοι διαδηλωτές επιτέθηκαν με βόμβες μολότοφ, εισέβαλλαν και λεηλάτησαν την πρεσβεία της Σαουδικής Αραβίας στην Τεχεράνη, το βράδυ τους Σαββάτου, προκαλώντας πολύ σοβαρά επεισόδια. 

Ο σαουδάραβας υπουργός Εξωτερικών είχε καλέσει μερικές ώρες νωρίτερα τον πρεσβευτή του Ιράν για να διαμαρτυρηθεί για "τις επιθετικές δηλώσεις" της Τεχεράνης, εκτιμώντας ότι αποτελούν "κατάφωρη ανάμιξη στις υποθέσεις του βασιλείου".

Ροχανί: Καταδικάζει την εκτέλεση του Νιμρ και την επίθεση στην πρεσβεία της Σ. Αραβίας

O πρόεδρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν Χασάν Ροχανί δεσμεύτηκε ότι θα εγγυηθεί την ασφάλεια των ξένων αποστολών και θα οδηγήσει ενώπιον της Δικαιοσύνης τους υπεύθυνους για τις επιθέσεις στην πρεσβεία της Σαουδικής Αραβίας στην Τεχεράνη και το προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στο Μασάντ (βορειοανατολικά), σε μια σειρά μηνυμάτων που ανήρτησε στο Twitter.

Ο Ροχανί κατήγγειλε ότι «εξτρεμιστές» διέπραξαν τις «αδικαιολόγητες» επιθέσεις εναντίον των διπλωματικών αποστολών της Σαουδικής Αραβίας μετά την εκτέλεση από το Ριάντ του σιίτη ιερωμένου Νιμρ αλ Νιμρ.

Καταδίκασε επιπλέον την εκτέλεση του Νιμρ από τη Σαουδική Αραβία κάνοντας λόγο για καταπάτηση «των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ισλαμικών αξιών» και κατηγορώντας τη σουνιτική μοναρχία ότι εφαρμόζει «δογματικές πολιτικές που έχουν αποσταθεροποιήσει την περιοχή τα τελευταία χρόνια».

Ανησυχία ΗΠΑ-ΕΕ

Το αμερικανικό State Department εξέφρασε ανησυχία ότι η εκτέλεση του Νιμρ μπορεί να εντείνει τις θρησκευτικές εντάσεις στη Μέση Ανατολή ενώ ο αναπληρωτής σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Μπεν Ρόουντς δήλωσε πως η κυβέρνηση έχει καλέσει τους Σαουδάραβες να δείξουν αυτοσυγκράτηση και να σεβαστούν τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Την ίδια ώρα και ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Μπαν Κι-Μουν δήλωσε "βαθιά απογοητευμένος" από την εκτέλεση απευθύνοντας έκκληση για ηρεμία και αυτοσυγκράτηση.

Σοβαρές ανησυχίες εξέφρασε και η Ευρωπαϊκή Ένωση. “Η ιδιαίτερη περίπτωση του σέιχ Νιμρ αλ-Νιμρ προκαλεί σοβαρές ανησυχίες για την ελευθερία της έκφρασης και τον σεβασμό των ατομικών και των βασικών πολιτικών δικαιωμάτων, που πρέπει να γίνονται σεβαστά σε όλες τις περιπτώσεις, περιλαμβανομένου του πλαίσιου του αγώνα κατά της τρομοκρατίας”, δηλώνει σε ανακοίνωση που εξέδωσε η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι.

«Τορπιλίζονται» και οι σχέσεις με το Ιράκ 

Την εκτέλεση καταδίκασε και ο πρωθυπουργός του Ιράκ, Χαϊντέρ αλ Αμπάντι την ώρα που θρησκευτικοί ηγέτες και πολιτικά στελέχη τον κάλεσαν να διακόψει τις σχέσεις με το Ριάντ και να εγκαταλείψει τις πρόσφατες προσπάθειες με στόχο την επαναπροσέγγιση των δύο χωρών.

Την περασμένη εβδομάδα, η Σαουδική Αραβία άνοιξε μετά από 25 χρόνια την πρεσβεία της στη Βαγδάτη, σε μια προσπάθεια, όπως δήλωσε ο νέος Σαουδάραβας πρεσβευτής στο Ιράκ, Τάμερ αλ-Σαμπάν, να επιτρέψει στις δύο χώρες να συνεργασθούν στην ασφάλεια και τη μάχη κατά του εξτρεμισμού.

Όμως η εκτέλεση του Νιμρ αλ-Νιμρ οδήγησε σε παροτρύνσεις να παραμείνει κλειστή η πρεσβεία, ενώ ο Αμπάντι προειδοποίησε ότι η εκτέλεση θα έχει συνέπειες στην ασφάλεια της περιοχής.

Βίαιες συγκρούσεις στο Μπαχρέιν

Βίαιες συγκρούσεις ξέσπασαν σήμερα μεταξύ της αστυνομίας και σιιτών διαδηλωτών στο Μπαχρέιν, οι οποίοι διαμαρτύρονταν για την εκτέλεση από τη Σαουδική Αραβία του Σαουδάραβα σιίτη ιερωμένου Νιμρ αλ Νιμρ, μετέδωσε το Γαλλικό Πρακτορείο.

Τα επεισόδια σημειώθηκαν σε πολλές συνοικίες με σιιτικό πληθυσμό της πρωτεύουσας Μανάμα όπου η αστυνομία εκτόξευσε δακρυγόνα και άνοιξε πυρ, χρησιμοποιώντας σκάγια εναντίον των διαδηλωτών οι οποίοι απάντησαν με ρίψεις βομβών μολότοφ, γνωστοποίησαν αυτόπτες μάρτυρες επισημαίνοντας ότι υπάρχουν τραυματίες.

Σημειώνεται ότι ο ηγέτης της Χεζμπολάχ Σαγέντ Χάσαν Νασράλα καταδίκασε σήμερα την εκτέλεση από το Ριάντ του εξέχοντος σιίτη ιερωμένου και επισήμανε ότι ο θάνατος του σεΐχη Νιμρ αλ Νιμρ δεν μπορεί να «αντιμετωπιστεί ελαφρά τη καρδία».

«Βρισκόμαστε σήμερα αντιμέτωποι με ένα φοβερό γεγονός, ένα τεράστιας σημασίας γεγονός που οι Αλ Σαούντ δε λαμβάνουν σοβαρά υπόψη, ωστόσο, πρόκειται για ένα γεγονός που δε μπορούμε να αντιμετωπίσουμε ελαφρά τη καρδία», τόνισε ο Νασράλα σε μια ομιλία που προβλήθηκε σε απευθείας μετάδοση από το τηλεοπτικό δίκτυο της σιιτικής οργάνωσης Al Manar.

Νέες διαδηλώσεις σήμερα στην Τεχεράνη

Περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι διαδήλωσαν την Κυριακή σε δύο συνοικίες της Τεχεράνης για να καταγγείλουν την εκτέλεση του Σαουδάραβα σιίτη θρησκευτικού ηγέτη Νιμρ Μπάκερ αλ Νιμρ.

Τουλάχιστον 1.000 διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν σε κοντινή απόσταση από την πρεσβεία της Σαουδικής Αραβίας, παρά την απαγόρευση των αρχών με στόχο την αποφυγή νέων επεισοδίων μετά την επίθεση τη νύχτα εναντίον του κτηρίου, ένα τμήμα του οποίου πυρπολήθηκε.

Ισχυρές μονάδες αντιμετώπισης ταραχών οι οποίες αναπτύχθηκαν στην περιοχή εμπόδισαν τους διαδηλωτές να προσεγγίσουν την σαουδαραβική πρεσβεία.

Ο αρχηγός της αστυνομίας της Τεχεράνης ζήτησε από τους πολίτες να διαλυθούν και να αποχωρήσουν από το σημείο.

Την ίδια ώρα, 300 έως 400 διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στην πλατεία «Παλαιστίνη» για να καταδικάσουν την εκτέλεση του αλ Νιμρ φωνάζοντας συνθήματα κατά της κυβέρνησης του Ριάντ, των ΗΠΑ και του Ισραήλ.

Συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας πραγματοποιήθηκαν και σε άλλες πόλεις του Ιράν.

Έντονη αντίδραση της Χεζομπολάχ

Ο ηγέτης της Χεζμπολάχ Σαγέντ Χάσαν Νασράλα καταδίκασε σήμερα την εκτέλεση από το Ριάντ του εξέχοντος σιίτη ιερωμένου και επισήμανε ότι ο θάνατος του σεΐχη Νιμρ αλ Νιμρ δεν μπορεί να «αντιμετωπιστεί ελαφρά τη καρδία».

«Βρισκόμαστε σήμερα αντιμέτωποι με ένα φοβερό γεγονός, ένα τεράστιας σημασίας γεγονός που οι Αλ Σαούντ δε λαμβάνουν σοβαρά υπόψη… ωστόσο πρόκειται για ένα γεγονός που δε μπορούμε να αντιμετωπίσουμε ελαφρά τη καρδία» τόνισε ο Νασράλα σε μια ομιλία που προβλήθηκε σε απευθείας μετάδοση από το τηλεοπτικό δίκτυο της σιιτικής οργάνωσης Al Manar.

Ανησυχούν Γαλλία και Αυστρία

Το υπουργείο Εξωτερικών της Γαλλίας αποδοκιμάσε με κατηγορηματικό τρόπο την εκτέλεση από τη Σαουδική Αραβία 47 ανθρώπων μεταξύ αυτών του σιίτη ιερωμένου Νιμρ αλ Νιμρ και απηύθυνε έκκληση στους ηγέτες των περιφερειακών χωρών να κάνουν τα πάντα για να αποφευχθεί η κλιμάκωση της διαθρησκευτικής έντασης, επισημαίνεται σε ένα δελτίο τύπου που δημοσιεύτηκε σήμερα.

«Η Γαλλία επαναλαμβάνει την κατηγορηματική της αντίθεση στην επιβολή της θανατικής ποινής σε κάθε χώρα του κόσμου και υπό οποιεσδήποτε συνθήκες» τονίζεται.

Στο μεταξύ, στην Αυστρία ένας εκπρόσωπος τύπου του υπουργού Εξωτερικών Σεμπάστιαν Κουρτς γνωστοποίησε σήμερα ότι οι υπουργοί Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν δήλωσαν στον ομόλογό τους από την Αυστρία ότι δεν έχουν κανένα συμφέρον να προκαλέσουν την περαιτέρω κλιμάκωση της έντασης μετά την εκτέλεση του σιίτη θρησκευτικού ηγέτη.

«Και οι δύο υπουργοί Εξωτερικών διαβεβαίωσαν ότι δεν είναι προς το συμφέρον κανενός περαιτέρω κλιμάκωση» είπε ο εκπρόσωπος τύπου, που προσέθεσε ότι ο Κουρτς συνομίλησε τηλεφωνικά με τον Ιρανό υπουργό Εξωτερικών Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ και τον Σαουδάραβα ομόλογό του Άντελ αλ Τζουμπέιρ και τους ζήτησε να βοηθήσουν στην αποκλιμάκωση της κατάστασης και την έναρξη του διαλόγου μεταξύ των δύο χωρών.