Η ιστορική χειραψία Ομπάμα - Κάστρο που αλλάζει σελίδα στην ιστορία

Η επίσημη επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου, Μπαράκ Ομπάμα, στην Κούβα ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία των δύο χωρών αφήνοντας πίσω δεκαετίες αντιπαλοτήτων και εχθρικού κλίματος, οδεύοντας ολοταχώς προς την ομαλοποίηση των διμερών σχέσεων.

Αφού εναπόθεσε στεφάνι στο μνημείο του ποιητή και μαχητή της κουβανικής ανεξαρτησίας, Χοσέ Μαρτί, στην πλατεία της Επανάστασης και αφού υπέγραψε στο βιβλίο επισκεπτών στο Palacio de la Revolucion, ο πρόεδρος των ΗΠΑ συναντήθηκε με τον πρόεδρο της Κούβας όπου μετά την ιστορική χειραψία ξεκίνησε η συνομιλία τους.

Με την ολοκλήρωση των επαφών τους και κατά την κοινή τους ομιλία, ο Κάστρο δήλωσε πως υπεγράφησαν δύο μνημόνια συνεργασίας για την προστασία του περιβάλλοντος και την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας, ενώ επισήμανε πως διμερείς επαφές συνεχίζονται για την αντιμετώπιση μεταδοτικών ασθενειών, όπως ο Ζίκα, αλλά και άλλες ασθένειες που δεν μεταδίδονται, όπως ο καρκίνος.

Την ίδια ώρα, ανακοίνωσε συνεργασία για τις τηλεπικοινωνίες της χώρας, ενώ επισήμανε πως σημειώθηκε πρόοδος στο χώρο των φαρμάκων, τονίζοντας πως πολλά ακόμα θα συμβούν μόλις αρθούν οι περιορισμοί που βρίσκονται σε ισχύ.

Ο πρόεδρος της Κούβας, πρόσθεσε πως για να κυλήσει η ομαλοποίηση των διμερών σχέσεων, θα πρέπει να επιστραφεί το έδαφος που βρίσκεται «παράνομα» η ναυτική βάση του Γκουαντάναμο.

Παράλληλα, τόνισε πως ο αποκλεισμός της Κούβας αποτελεί το πιο σημαντικό εμπόδιο για την ανάπτυξη της χώρας, συμπληρώνοντας πως υπάρχουν εμφανείς διαφορές με τις ΗΠΑ που δε θα επιλυθούν μέσα σε ένα μήνα.

«Η τέχνη της συμβίωσης απαιτεί να γίνονται αποδεκτές και σεβαστές οι διαφορές», είπε ο Ραούλ Κάστρο.

Από την πλευρά του, ο Αμερικανός πρόεδρος αφού ξεκίνησε την ομιλία του λέγοντας «buenas tardes», εξήγησε πως τον συνόδευσαν στην Κούβα οι κόρες του κι η σύζυγός του για να θαυμάσουν από κοντά την ομορφιά της χώρας, ενώ έκανε λόγο για το υπέροχο φαγητό και τα μνημεία που επισκέφθηκε, κάνοντας ειδική αναφορά σε εκείνο του ποιητή Χοσέ Μαρτί, όπου εναπόθεσε στεφάνι.

«Σας ευχαριστώ για την ευγένεια σας», είπε απευθυνόμενος στον Ραούλ Κάστρο, επισημαίνοντας πως η ομιλία του θα είναι μακροσκελής, αν και όχι όσο εκείνες του Φιντέλ Κάστρο, όπως πρόσθεσε χαριτολογώντας.

«Έχει σημειωθεί πρόοδος στην παιδεία, την υγεία. Το μέλλον της Κούβας δε θα αποφασιστεί από τις ΗΠΑ. Η Κούβα είναι κυρίαρχη και το μέλλον της θα αποφασιστεί από τους Κουβανούς και κανέναν άλλο», είπε ο Ομπάμα, προσθέτοντας, βέβαια, πως οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να μιλούν για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

«Πιστεύουμε ότι όταν μοιραζόμαστε τις ιδέες μας με μία στάση αμοιβαίου σεβασμού μπορούμε κι οι δύο να μάθουμε. Είμαι χαρούμενος που εκπρόσωποι από τις δύο χώρες θα πραγματοποιήσουν συναντήσεις για το θέμα της διακίνησης ανθρώπων. Πιστεύω ότι μπορεί να γίνει πρόοδος παρά τις διαφορές μας», συμπλήρωσε και προέβλεψε πως θα υπάρχουν ευκαιρίες για Αμερικανούς πολίτες να έρθουν σε επαφή με Κουβανούς πολίτες τη στιγμή που οι αμερικανικές αερογραμμές θα ξεκινήσουν δρομολόγια στη χώρα.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, ανακοίνωσε την ανανέωση των τηλεπικοινωνιών της χώρας καθώς όπως είπε οι πολίτες δε μπορεί να είναι ικανοποιημένοι αν δεν έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο.
 
Όσο για την εκπαίδευση είπε ότι θα δοθεί η δυνατότητα παροχής υποτροφιών σε Κουβανούς φοιτητές, καθώς και η ευκαιρία συμμετοχής σε προγράμματα γλωσσομάθειας.

«Παρά τις δυσκολίες θα συνεχίσουμε να προχωρούμε μπροστά», είπε ο Ομπάμα ευχαριστώντας τον πρόεδρο της Κούβας.

Σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο Ομπάμα είπε ότι οι χώρες έχουν βαθιές διαφορές και συμπλήρωσε: «Αυτό που είπα στον πρόεδρο Κάστρο είναι ότι προχωρούμε μπροστά και δεν κοιτάμε πίσω, ότι δεν θεωρούμε την Κούβα απειλή για τις ΗΠΑ και ότι ελπίζω να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις μας, αλλά η Αμερική πιστεύει στην δημοκρατία, την ελευθερία του λόγου, την ανεξιθρησκία. Δεν πρόκειται για αμερικανικές αξίες, αλλά για διεθνείς αξίες. Ο πρόεδρος Κάστρο δήλωσε ότι κατά τη γνώμη του όλοι έχουν εκπαίδευση και αυτό είναι ανθρώπινη ελευθερία. Αλλά στόχος των ελεύθερων δικαιωμάτων δεν είναι έργο της Αμερικής, αλλά θα διασφαλίσουμε να υπάρχει ειλικρινής διάλογος. Αυτό δε σημαίνει ότι θα είναι το μόνο ζήτημα για το οποίο θα συζητήσουμε. Οικονομικά, ανάπτυξη, νέα επιχειρηματικότητα, συνεργασία είναι εξίσου σημαντικά, αλλά είναι κάτι για το οποίο θα παραμείνουμε. Τον καλώ να σχολιάσει κάποια από τα θέματα που νομίζει ότι υπάρχουν κενά, γιατί δεν πρέπει να φοβόμαστε την κριτική». 

Σε ερώτημα δημοσιογράφου προς τον πρόεδρο της Κούβας σχετικά με τους πολιτικούς κρατούμενους στη χώρα, ο Ραούλ Κάστρο απάντησε: «Δώσε μου τη λίστα με τους πολιτικούς κρατούμενους και θα σου πω. Δώσε μου όνομα ή ονόματα αν έχουμε πολιτικούς κρατούμενους θα αφεθούν ελεύθεροι απόψε», ενώ σε ερώτημα του ίδιου δημοσιογράφου ποιον προτιμά ανάμεσα στην Χίλαρι Κλίντον ή τον Ντόναλντ Τραμπ απάντησε: «Δεν ψηφίζω στις ΗΠΑ».

Από την πλευρά του ο Ομπάμα, εξήγησε πως υπάρχουν κάποια τεχνικά στοιχεία για το εμπάργκο που πρέπει να εξεταστούν, όπως με το ζήτημα του δολαρίου και εκτίμησε πως θα χρειαστεί χρόνος για τις τράπεζες να κατανοήσουν τους νέους κανόνες αλλά θα βελτιωθούν οι συνθήκες, ενώ σημείωσε πως το Κογκρέσο θα πρέπει να άρει το εμπάργκο στο εμπόριο.

«Το εμπάργκο θα τελειώσει. Πότε; Δεν είμαι σίγουρος, αλλά θα τελειώσει», τόνισε ο Ομπάμα, δηλώνοντας πως δύο πράγματα θα βοηθήσουν στην επιτάχυνση της άρσης: οι αλλαγές και η πρόοδος που θα σημειωθούν.

Ερωτηθείς για τα ανθρώπινα δικαιώματα με αναφορά στις συλλήψεις διαδηλωτών που σημειώθηκαν στην Κούβα σήμερα, ο Ομπάμα απάντησε πως ο κόσμος ακόμα εκφράζει ανησυχίες σχετικά με το ζήτημα.

«Είμαστε ξεκάθαροι σε αυτά που πιστεύουμε αλλά δε μπορούμε να επιβάλλουμε αλλαγές. Πιστεύω στον κόσμο. Αν συναντήσουν οι Κουβανοί Αμερικανούς και συνεργαστούν, πάνε σχολείο μαζί, θα καταλάβουν ότι οι άνθρωποι είναι άνθρωποι και σε αυτό το πλαίσιο πιστεύω ότι η αλλαγή θα σημειωθεί», πρόσθεσε ο Ομπάμα.

Ενοχλημένος από ερωτήσεις δημοσιογράφων σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και παρότι συνήθως δεν δέχεται κανένα ερώτημα, ο Κάστρο απάντησε: «Ξέρω ότι αν μείνω εδώ θα μου κάνετε χιλιάδες ερωτήσεις. Είπα ότι θα απαντούσα σε μία. Διάβαζα κάτι για τα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά θα σας κάνω εγώ μία ερώτηση. Υπάρχουν 61 διεθνή όργανα που ερευνούν πόσες χώρες εφαρμόζουν ανθρώπινα δικαιώματα. Ξέρετε πόσες; Καμία. Κάποιες χώρες εφαρμόζουν κάποια δικαιώματα, κάποιες άλλες, κάποια άλλα. Δε νομίζω ότι το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν πρέπει να πολιτικοποιείται. Δεν υπάρχει πιο ιερό δικαίωμα από εκείνο της υγείας, με τα παιδιά να κάνουν τα εμβόλιά τους. Όλα τα παιδιά γέννιουνται σε νοσοκομεία και καταγράφονται την ίδια ημέρα. Οι μητέρες τους πηγαίνουν λίγες ημέρες πριν γεννήσουν για να γεννηθούν τα παιδιά τους σε νοσοκομείο. Έχουμε δικαίωμα στην υγεία, την εκπαίδευση. Εδώ οι άνδρες λαμβάνουν τον ίδιο μισθό με τις γυναίκες στην ίδια δουλειά. Ας εργαστούμε όλοι ώστε όλες οι χώρες να εφαρμόσουν τα δικαιώματα. Δεν είναι σωστό να με ρωτάτε για πολιτικούς κρατούμενους. Δώστε μου τα ονόματα».








Ο Αμερικανός πρόεδρος, κατά την πρώτη επίσκεψη ηγέτη των ΗΠΑ εδώ και 88 χρόνια, δήλωσε πως «μία αλλαγή πρόκειται να συμβεί» στην Κούβα επισημαίνοντας πως ο πρόεδρος της χώρας, Ραούλ Κάστρο, «το κατανοεί».

Λίγες ώρες πριν τη συνάντηση των δύο προέδρων, ο Ομπάμα μιλώντας στο δίκτυο ABC δήλωσε ότι η αλλαγή δεν πρόκειται να συμβεί εν μία νυκτί, αλλά επισήμανε πως «παρά τις σημαντικές διαφορές μας σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ανθρώπινες ελευθερίες στην Κούβα, νιώθουμε ότι η επίσκεψη θα μεγιστοποιήσει την δυνατότητα να γίνουν περισσότερες αλλαγές».

Από την άλλη, αποκάλυψε πως η εταιρία Google συμφώνησε για να αναβαθμιστεί η πρόσβαση στο Διαδίκτυο της χώρας.




Επισημαίνεται πως η τριήμερη επίσκεψη του προέδρου των ΗΠΑ αποτελεί το επιστέγασμα ενός διπλωματικού ανοίγματος που ανακοινώθηκε από τον Ομπάμα και τον πρόεδρο της Κούβας Ραούλ Κάστρο τον Δεκέμβριο του 2014, θέτοντας τέλος σε μια αποξένωση που ξεκίνησε όταν η κουβανική επανάσταση έδιωξε μια φιλοαμερικανική κυβέρνηση το 1959.

«Είναι μια ιστορική ευκαιρία να έρθω άμεσα σε επαφή με τον λαό της Κούβας», είπε ο Ομπάμα στο προσωπικό της πρεσβείας των ΗΠΑ που άνοιξε ξανά πρόσφατα, ενώ είχαν συγκεντρωθεί σε ξενοδοχείο, στην πρώτη στάση του προέδρου από την άφιξή του το απόγευμα της τοπικής ώρας.
Μετά την συνάντηση με τον Ραούλ Κάστρο, ο  Μπαράκ Ομπάμα θα έχει συνομιλίες με Κουβανούς επιχειρηματίες.

Την Τρίτη θα έχει ιδιωτική συνάντηση με Κουβανούς αντιφρονούντες και στη συνέχεια θα απευθυνθεί στον κουβανικό λαό ζωντανά από τα κρατικά μέσα ενώ θα παραστεί και σε φιλικό παιχνίδι μπέιζμπολ.

Την παραμονή της άφιξης Ομπάμα, πολλοί αντιφρονούντες κάλεσαν τον Αμερικανό πρόεδρο να προωθήσει «μια ριζοσπαστική αλλαγή» ώστε να «σταματήσει η καταπίεση και η προσφυγή στην σωματική βία» εναντίον της αντιπολίτευσης, η οποία είναι παράνομη στο νησί. Στόχος της επίσκεψης Ομπάμα είναι να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις Ουάσινγκτον-Αβάνας ύστερα από δεκαετίες αντιπαλότητας μεταξύ των δύο πρώην ψυχροπολεμικών εχθρών.

«Είναι υπέροχο που βρίσκομαι εδώ», δήλωσε ο Ομπάμα, λέγοντας πως ο τελευταίος εν ενεργεία Αμερικανός πρόεδρος που επισκέφθηκε την Αβάνα, ο Κάλβιν Κούλιτζ, «είχε έρθει το 1928 σε φρεγάτα και έκανε ταξίδι τριών ημερών, ενώ εμένα μου πήρε τρεις ώρες».