«Πόρτα» από τον Ομπάμα στον Ερντογάν

Ο Tούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μεταβαίνει αυτή την εβδομάδα στις ΗΠΑ μέσα σ' ένα πλαίσιο αυξανόμενων εντάσεων μεταξύ των δύο συμμάχων, τόσο όσον αφορά τη συριακή σύγκρουση, όσο και για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Καμιά διμερής συνάντηση δεν προβλέπεται με τον Μπαράκ Ομπάμα στη διάρκεια αυτού του δεύτερου ταξιδιού του Ερντογάν στις ΗΠΑ μετά την εκλογή του τον Αύγουστο του 2014 στην τουρκική προεδρία, γεγονός που φανερώνει την ψυχρότητα που επικρατεί μεταξύ των δύο χωρών.

Η Άγκυρα διαβεβαιώνει πως η επίσκεψη του προέδρου της έχει κυρίως στόχο τη συμμετοχή του, μαζί με πολλούς άλλους αρχηγούς κρατών, στην τέταρτη Σύνοδο Κορυφής για την πυρηνική ασφάλεια, που θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη και την Παρασκευή στην αμερικανική πρωτεύουσα· και να εγκαινιάσει ένα μεγάλο οθωμανικού στυλ τζαμί στο Μέριλαντ, κοντά στην Ουάσινγκτον, η κατασκευή του οποίου φανερώνει τη βούληση της Τουρκίας να διαδώσει την πολιτιστική επιρροή της πέραν των συνόρων της.

Ο Λευκός Οίκος επέμεινε στο γεγονός ότι ο Ομπάμα και ο αντιπρόεδρός του, ο Τζο Μπάιντεν, έχουν συναντηθεί με τον Ερντογάν και άλλους τούρκους αξιωματούχους επανειλημμένα τους τελευταίους μήνες. Όμως το γεγονός ότι απουσιάζει από το πρόγραμμα ένα τετ-α-τετ μεταξύ των δύο προέδρων, την ώρα που η μάχη εναντίον της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος μαίνεται στη Μέση Ανατολή, λέει πολλά για το κλίμα ανάμεσα στις δύο χώρες.

Σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, δεν προβλέπονται ούτε καν συζητήσεις μεταξύ των δύο προέδρων στο περιθώριο της πυρηνικής συνόδου κορυφής.

Σήμερα στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης, λίγο πριν αναχωρήσει για την Ουάσινγκτον, ο Ερντογάν υποστήριξε αντίθετα ότι θα συναντήσει τον αμερικανό ομόλογό του στο περιθώριο της συνόδου, αν και μένει να καθοριστεί ποια μορφή θα έχει η συνάντηση αυτή.

Στην ανακοίνωση της τουρκικής προεδρίας για το ταξίδι δεν αναφέρεται καν ο Ομπάμα, αλλά μόνο ότι ο Ερντογάν θα έχει στην Ουάσινγκτον συνομιλίες σε υψηλό επίπεδο σχετικά με τη μάχη εναντίον της τρομοκρατίας μετά τις πρόσφατες επιθέσεις στις Βρυξέλλες, την Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη.

Σύμφωνα με την εφημερίδα Hurriyet, ο Ερντογάν ήλπιζε ότι θα εγκανίαζε το τζαμί, το μοναδικό στις ΗΠΑ με δύο μιναρέδες, μαζί με τον Ομπάμα, όμως αυτός ο τελευταίος απέρριψε την ιδέα.

 

«Δηλητηριασμένες σχέσεις»

Η Τουρκία θεωρείται από την Ουάσινγκτον ένας μουσουλμάνος σύμμαχος-κλειδί και μια μετριοπαθής σταθεροποιητική δύναμη στη Μέση Ανατολή. Οι σχέσεις εντάθηκαν ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες γύρω από τη Συρία, καθώς η Ουάσινγκτον καλεί την Άγκυρα να κάνει περισσότερα για να καταπολεμήσει τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους, ενώ η Τουρκία είναι απογοητευμένη από την αμερικανική υποστήριξη προς τους κούρδους μαχητές.

Η νίκη επί του Ισλαμικού Κράτους είναι η προτεραιότητα της Ουάσινγκτον. Όμως η Τουρκία θέλει πρώτα απ' όλα την αποχώρηση του Μπασάρ αλ-Άσαντ, μια προοπτική που έχει γίνει λιγότερο αξιόπιστη μετά τη ρωσική επέμβαση υπέρ του καθεστώτος της Δαμασκού.

Η Ουάσινγκτον υποστηρίζει ενεργά τους Κούρδους της Συρίας και το κύριο κόμμα τους, το Κόμμα της Δημοκρατικής Ένωσης (PYD), εκτιμώντας ότι αντιπροσωπεύουν την καλύτερη ευκαιρία για να ηττηθεί το Ισλαμικό Κράτος, ενώ η Άγκυρα τους θεωρεί τον συριακό κλάδο του ορκισμένου εσωτερικού εχθρού της, του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK).

«Η σχέση ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Τουρκία εντάθηκε κυρίως εξαιτίας των διαφορετικών προτεραιοτήτων τους στη Συρία και ακριβέστερα του πώς βλέπουν το PYD», λέει ο Ουζγκούρ Ουνλουχισαρτσικλί, του διευθυντή του τουρκικού γραφείου του αμερικανικού German Marshall Fund.

Οι δύο χώρες «πατούν η μία το πόδι της άλλης» στη Συρία, συνοψίζει μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο. «Μέχρι να αναθεωρήσουν τον τρόπο που προσεγγίζουν το PYD, η αμερικανοτουρκική σχέση θα παραμείνει δηλητηριασμένη από το θέμα αυτό».

Επιπλέον των εντάσεων αυτών, η Ουάσινγκτον καταγγέλλει τα πλήγματα κατά της ελευθερίας της έκφρασης και της δημοκρατίας. Οι τουρκικές αρχές κατηγορούνται για αυταρχική παρέκκλιση και ιδιαίτερα ότι φιμώνουν τον αντιπολιτευόμενο Τύπο.

«Εξακολουθούμε να μην συμφωνούμε σε όλα τα θέματα. Η ελευθερία του Τύπου είναι ένα απ' αυτά», δήλωσε χθες, Δευτέρα, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Τζον Κίρμπι.

Στη διάρκεια της παραμονής του στις ΗΠΑ, ο Ερντογάν πρόκειται επίσης να δειπνήσει με επιχειρηματίες και να συναντηθεί με αξιωματούχους της αμερικανοεβραϊκής κοινότητας, διευκρίνισε ο εκπρόσωπός του, σε μια προσπάθεια να αποκαταστήσει τις σχέσεις ανάμεσα στην Τουρκία και το Ισραήλ.