«Ψυχρός πόλεμος» Γερμανίας-Τουρκίας για τη γενοκτονία των Αρμενίων

Παρά τις προειδοποιήσεις του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η γερμανική κάτω Βουλή αναγνώρισε τη γενοκτονία των Αρμενίων σε ψηφοφορία που προκάλεσε την έντονη ενόχληση της Άγκυρας. 

Από την Ανατολική Αφρική που πραγματοποιεί περιοδεία, ο πρόεδρος της χώρας τόνισε πως η απόφαση που ελήφθη στο Βερολίνο θα επηρεάσει «σοβαρά» τις σχέσεις της χώρας με τη Γερμανία, επισημαίνοντας πως θα χειριστεί το ζήτημα μόλις επιστρέψει στην Τουρκία, ενώ ο πρωθυπουργός, Μπιναλί Γιλντιρίμ, καταδίκασε το ψήφισμα κάνοντας λόγο για την ύπαρξη «ρατσιστικού αρμενικού λόμπι», το οποίο είναι υπεύθυνο για την αναγνώριση.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους στην τουρκική πρωτεύουσα, ο πρωθυπουργός τόνισε: «Η Τουρκία δεν πρόκειται να δεχθεί την απόφαση της γερμανικής βουλής για το ζήτημα, σχετικά με το οποίο ούτε οι ιστορικοί δε μπορούν να αποφασίσουν. Ανακαλέσαμε τον Τούρκο πρεσβευτή από τη Γερμανία για διαβουλεύσεις».

Από την άλλη, ο υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος συνοδεύει τον Τούρκο πρόεδρο στην περιοδεία του ανήρτησε μήνυμα στον προσωπικό του λογαριασμό στο Twitter γράφοντας: «Ο τρόπος που κάποιος κλείνει τη σκοτεινή σελίδα της ιστορίας δεν πρέπει να γίνεται σπιλώνοντας την ιστορία μίας άλλης χώρας με ανεύθυνες και αβάσιμες κοινοβουλευτικές αποφάσεις».

Τις δηλώσεις του «σουλτάνου» και του νέου πρωθυπουργού της Τουρκίας, μετά την παραίτηση του Αχμέτ Νταβούτογλου, προηγήθηκε η απόφαση της Άγκυρας να ανακαλέσει την Τούρκο πρεσβευτή της στο Βερολίνο, Χουσείν Αβνί Καρσλιόγλου, ως άμεση αντίδραση μετά την απόφαση.

Λίγες ώρες αργότερα από την ανάκληση του πρεσβευτή, υπέγραψαν κοινή ανακοίνωση το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (CHP) και το Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (MHP), στην οποία καταδίκασαν και απέρριψαν το ψήφισμα της γερμανικής κάτω βουλής, υποστηρίζοντας πως βασίζεται σε «αβάσιμους αρμενικούς ισχυρισμούς», ενώ δεν συντάχθηκε με τα παραπάνω κόμματα το φιλοκουρδικό Κόμμα Δημοκρατίας των Λαών (HDP).

Η  αναγνώριση θα επηρεάσει τη θέση της Άγκυρας στο προσφυγικό; 

Παρότι ο Τούρκος πρόεδρος συνηθίζει να εξαπολύει απειλές κατά των αντιπάλων του και αρέσκεται στις κορώνες για να αποδείξει στο λαό του ότι είναι παντοδύναμος, αυτή τη φορά διατήρησε σχετικά ήπια στάση σχετικά με το ζήτημα. Το πιθανότερο βέβαια είναι ότι σχεδιάζει προσεκτικά την απάντησή του στη Γερμανία, τη στιγμή που η χώρα του διαδραματίζει καίριο ρόλο στην προσφυγική κρίση.

Εντούτοις, όπως επισημαίνει ο Μουράτ Γεκτίν της τουρκικής εφημερίδας Hurriyet δύσκολα η Άγκυρα θα αντιδράσει με υπερβολή στο Βερολίνο.

Έξαλλου, όταν στο παρελθόν είχε ληφθεί η απόφαση για μποϊκοτάζ σε γαλλικά και ιταλικά προϊόντα ως απάντηση και πάλι στο ζήτημα της γενοκτονίας των Αρμενίων, το αποτέλεσμα δεν ήταν το επιθυμητό για την Τουρκία. Την ίδια ώρα, σύμφωνα με τον Γεκτίν η τουρκική κυβέρνηση δεν αναμένεται να θέσει εμπόδια στο ζήτημα του προσφυγικού, καθώς δεν επιθυμεί να κατηγορηθεί ότι τορπιλίζει τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση του Ισλαμικού Κράτους.

Εξάλλου, ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, πριν το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας είχε διαβεβαιώσει ότι οποιοδήποτε και αν είναι αυτό δε θα επηρεάσει τη θέση της Άγκυρας σχετικά με το προσφυγικό, επισημαίνοντας ωστόσο ότι θα λειτουργήσει σαν «τεστ φιλίας» για τη Γερμανία.

Από την άλλη, η γερμανική κυβέρνηση μοιάζει να μη θορυβήθηκε από τις προειδοποιήσεις Ερντογάν για ρήξη στις σχέσεις ανάμεσα στις δύο πλευρές,  παρότι στη χώρα ζουν περίπου 4 εκατ. πολιτών με τουρκική καταγωγή. Την ίδια ώρα, δεν ήταν λίγοι οι Γερμανοί κουρδικής καταγωγής που έσπευσαν να πανηγυρίσουν για την απόφαση της γερμανικής κάτω βουλής. Επομένως, ο Γεκτίν εκτιμά πως η ψήφιση της απόφασης πηγάζει και από τις συσσωρευμένες αντιδράσεις απέναντι στην κυβέρνηση Μέρκελ και Ερντογάν, με αποτέλεσμα η Άγκυρα να υιοθετεί μία σχετικά ήπια στάση, μολονότι η αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων θα αφήσει το στίγμα της στις σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες. 

Μέρκελ: Ευρεία και ισχυρή η φιλία με την Τουρκία

 
Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, η οποία δεν ήταν παρούσα στην ψηφοφορία καθώς συμμετείχε σε διάσκεψη επιστημόνων, επέλεξε να εστιάσει στους ισχυρούς δεσμούς του Βερολίνου με την Αγκυρα, μετά την απόφαση ανάκλησης του Τούρκου πρεσβευτή από τη γερμανική πρωτεύουσα.

Σε μία προσπάθεια να κατευνάσει τα πνεύματα, δήλωσε πως οι δεσμοί Γερμανίας - Γερμανίας είναι ισχυροί, λέγοντας: «Υπάρχουν πολλά που συνδέουν τη Γερμανία με την Τουρκία και ακόμα και αν έχουμε διαφορά απόψεων σχετικά με ένα μεμονωμένο ζήτημα, το εύρος των δεσμών μας, της φιλίας μας, οι στρατηγικοί δεσμοί μας, είναι σπουδαίοι».

Γερμανός ΥΠΕΞ: Ελπίζω να αποφύγουμε τις υπερβολικές αντιδράσεις

Με την ελπίδα να αποφευχθούν οι υπερβολικές αντιδράσεις, σχολίασε την απόφαση από την Αργεντινή όπου πραγματοποίησε επίσκεψη ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ. Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών δήλωσε πως η Γερμανία θα συνεχίσει να διαδραματίζει το ρόλο της ώστε όχι μόνο η Τουρκία και η Αρμενία να συζητούν για τα ζητήματά τους, αλλά και να συνομιλούν μεταξύ τους.

Στη συνέχεια πρόσθεσε: «Έχουμε έντονο ενδιαφέρον για στενές σχέσεις με την Τουρκία. Ελπίζω να καταφέρουμε να αποφύγουμε τις υπερβολικές αντιδράσεις».

Αρμένιος πρόεδρος: Η αναγνώριση δε σχετίζεται με τη θέση της Τουρκίας στο προσφυγικό

Πριν την ψηφοφορία ο Αρμένιος πρόεδρος, Σερζ Σαργκσιάν, είχε παρέμβει με συνέντευξή του στη Bild, στην οποία καλούσε τους Γερμανούς βουλευτές να μην υπακούσουν στις προειδοποιήσεις του Ερντογάν και να στηρίξουν με την ψήφο τους την αναγνώριση της γενοκτονίας. 

«Δεν είναι σωστό να μην μπορεί να χαρακτηριστεί γενοκτονία η σφαγή των Αρμενίων, μόνο επειδή ο αρχηγός κράτους μίας άλλης χώρας ενοχλείται», είχε δηλώσει ο πρόεδρος της Αρμενίας, ενώ αναφερόμενος στη Γερμανία είχε τονίσει πως η χώρα φέρει ευθύνη επειδή είναι ισχυρή και η φωνή της Μπούντεσταγκ ακούγεται σε ολόκληρο τον κόσμο, επομένως δε μπορεί να υποκύψει σε ότι αφορά ηθικά ζητήματα και αξίες. 

Ο Σαργκσιάν, μάλιστα, επιχείρησε να διαχωρίσει το ζήτημα της αναγνώρισης με το ρόλο της Τουρκίας στο μεταναστευτικό, τονίζοντας πως μία ενδεχόμενη αποτυχία στη συμφωνία για τους μετανάστες ανάμεσα στην Τουρκία και την Ευρωπαϊκή Ένωση δε θα σχετίζεται σε καμία περίπτωση με την έγκριση του ψηφίσματος. 

«Το ψήφισμα είναι απολύτως σωστό», εξηγεί Γερμανός καθηγητής

Την ώρα που ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης, Νουμάν Κουρτουμλούς, έκανε λόγο για «δηκτική» κίνηση, χαρακτηρίζοντας το ψήφισμα «ιστορικό λάθος», ο Νόρμαν Πιτς, καθηγητής Συνταγματικού και Διεθνούς Δικαίου στο πανεπιστήμιο του Αμβούργου, μιλώντας στο ρωσικό δίκτυο Russia Today εξήγησε ότι η αναγνώριση είναι απολύτως σωστή.

«Το ψήφισμα είναι απολύτως σωστό. Δεκαετίες εντατικών επιστημονικών ερευνών έχουν πιστοποιήσει ότι όσα συνέβησαν το 1915 ήταν πράγματι γενοκτονία. H εκδίωξη, ο εκτοπισμός του λαού, οι σφαγές είναι γενοκτονία. Δεν υπάρχει αμφιβολία για αυτό», δήλωσε ο καθηγητής για την πρώτη γενοκτονία του 20ου αιώνα που οδήγησε στη συστηματική εξόντωση περίπου 1.5 εκατ. ανθρώπων από τις οθωμανικές δυνάμεις.