Συναγερμός σεισμού σε όλη τη Λατινική Αμερική

Ο σεισμός στην Αϊτή σήμανε συναγερμό στις χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής, που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της επικινδυνότητας για σεισμούς και οι πολυπληθείς μητροπόλεις, με τις παραγκουπόλεις τους, είναι εξαιρετικά ευάλωτες.

Ο παγκόσμιος χάρτης των σεισμικών κινδύνων είναι σαφής: μία κόκκινη γραμμή διατρέχει τον νότο της αμερικανικής ηπείρου από νότον προς βορράν, ξεκινώντας από τις ακτές του Ειρηνικού Ωκεανού και φθάνει μέχρι την Καραϊβική.
Στη γραμμή μιας εν δυνάμει καταστροφής βρίσκονται το Σαντιάγο, η Λα Πας, η Λίμα, το Κίτο, η Μπογκοτά, το Καράκας και το σύνολο των χωρών της κεντρικής Αμερικής.

Η καταστροφή της Αϊτής ξύπνησε οδυνηρές μνήμες, της τραγωδίας της 31ης Μαΐου 1970 στο Περού, όπου 70.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν από σεισμό το βόρειο τμήμα της χώρας, της καταστροφής του 1976 στη Γουατεμάλα (25.000 νεκροί) και του σεισμού του 1985 στο Μεξικό (10.000 νεκροί).

Η νότια Αμερική έχει επίσης το ρεκόρ της ισχυρότερης σεισμικής δόνησης που έχει ποτέ καταγραφεί, στις 22 Μαΐου 1960 στη Βαλντίβια (νότια Χιλή), 9,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, με 3.000 νεκρούς.

Από γεωλογικής απόψεως, η εξήγηση είναι η παρουσία των ωκεάνιων τεκτονικών πλακών που συναντώνται με την ηπειρωτική πλάκα, στην οποία υπάρχουν επίσης πολλά ρήγματα. Η περιοχή που συγκεντρώνει σήμερα τις μεγαλύτερες πιθανότητες "ξεκινά από τον νότο του Περού και φθάνει μέχρι τη βόρεια Χιλή" εξαιτίας της απουσίας έντονης σεισμικής δραστηριότητας εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα: "η ενέργεια συσσωρεύεται όλο και περισσότερο και τελικά εκρήγνυται", εξηγεί η διευθύντρια του Περιφερειακού Κέντρου Σεισμολογίας της νότιας Αμερικής Εστέλα Μινάγια.

Τι μπορεί να γίνει; Μετά τον σεισμό στην Αϊτή, το ερώτημα της προετοιμασίας απέναντι στον κίνδυνο τέθηκε και πάλι. Στις περισσότερες χώρες, ειδικοί και αξιωματούχοι τονίζουν ότι οργανώνονται προσομοιώσεις και εγκαθίσταται μεγάλος αριθμός κέντρων παρατήρησης της σεισμικής δραστηριότητας.

Αλλά πολλά μένει να γίνουν για την προστασία των 586 εκατομμυρίων κατοίκων της περιοχής, το 75% των οποίων ζει σε πόλεις και το εν τρίτον σε οικισμούς.

"Στη Χιλή, στην Κολομβία, στο Περού, υπάρχει νομοθεσία που έχει ως στόχο να εξασφαλίσει ότι οι κατοικίες κτίζονται σύμφωνα με αντισεισμικούς κανονισμούς, αλλά στη Βολιβία δεν υπάρχει έλεγχος για την τήρηση της νομοθεσίας", εξηγεί η Εστέλα Μινάγια, τονίζοντας ότι εξ αυτού του γεγονότος "μεγάλο τμήμα του πληθυσμού ζει σε ευάλωτες περιοχές".

Στην Μπογκοτά, πόλη επτά εκατομμυρίων κατοίκων, όπου υπάρχουν πολλές προσωρινές κατασκευές στις πλαγιές υψωμάτων, το 80% των κατοικιών δεν πληροί τον αντισεισμικό κανονισμό, σύμφωνα με στοιχεία ειδικών που επικαλείται ο τοπικός τύπος.

Βορειότερα, στη Βενεζουέλα, "περισσότερο από το ήμισυ του πληθυσμού ζει σε πρόχειρες κατοικίες που δεν μπορούν να αντέξουν έναν σεισμό και περισσότεροι από το 60% των κατοίκων ζουν σε ζώνες υψηλού σεισμικού κινδύνου", λέει ο Κάρλος Γκενάτιος , ειδικός σε θέματα σεισμικής αντίστασης.

Όλο και περισσότεροι ειδικοί θεωρούν ότι το μόνο αποτελεσματικό προληπτικό μέτρο είναι η μικροζωνική μελέτη, που συνίσταται στη σύνδεση των τοπικών γεωλογικών συνθηκών με τους όρους δόμησης σε συγκεκριμένο χώρο, μέθοδος που είναι πολύ αποτελεσματικότερη από τον καθορισμό αντισεισμικού κανονισμού δόμησης σε εθνικό επίπεδο, σύμφωνα με την Εστέλα Μινάγια.

Η Κολομβία και ο Ισημερινός αρχίζουν να εφαρμόζουν τη μέθοδο, αλλά ο στόχος του "μηδενικού κινδύνου" βρίσκεται ακόμη μακριά. "Κανείς δεν είναι ούτε μετρίως προετοιμασμένος για ένα φαινόμενο τέτοιου είδους", παραδέχεται η Μαρία Καλβάς, υποδιευθύντρια του Ινστιτούτου Γεωλογίας και Ορυχείων της Κολομβίας.