Ανατροπή στην Ισπανία: Πρώτος ο Ραχόι, ψυχρολουσία για Podemos (3οι)

Το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα κέρδισε τις εκλογές στην Ισπανία χθες, λαμβάνοντας συνολικά 137 έδρες, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία μετά την καταμέτρηση 100% των ψήφων, αλλά υστερεί στην απόλυτη πλειοψηφία εδρών στο κοινοβούλιο (απαιτούνται 176 έδρες). Το Σοσιαλιστικό Κόμμα εκλέγει 85 βουλευτές και αναδεικνύεται δεύτερη δύναμη. Ο συνασπισμός Unidos Podemos λαμβάνει 71 έδρες και ακολουθούν στην τέταρτη θέση οι φιλελεύθεροι Ciudadanos με 32 έδρες.



Ενώ το Λαϊκό Κόμμα (PP) του απερχόμενου πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι ανέβασε τις έδρες του σε 137 έναντι 123 το Δεκέμβριο, απέχει μακράν από την απόλυτη πλειοψηφία των 176 εδρών στο κοινοβούλιο των 350 εδρών.

Το χθεσινό αποτέλεσμα προσεγγίζει αυτό των εκλογών του Δεκεμβρίου, όταν ο κατακερματισμός των ψήφων μεταξύ των τεσσάρων κομμάτων οδήγησε σε πολιτικό αδιέξοδο και στην προκήρυξη νέων εκλογών σε έξι μήνες.

Ο ηγέτης των Ciudadanos Αλμπερτ Ριβέρα πάντως δήλωσε έτοιμος να αρχίσει αμέσως συνομιλίες με το Λαϊκό Κόμμα του Ραχόι για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Το PP κέρδισε τις εκλογές με 137 έδρες, ενώ οι Ciudadanos έλαβαν 32 έδρες. Μια συνεργασία των δύο κομμάτων δεν εξασφαλίζει την απόλυτη πλειοψηφία των 176 εδρών, καθώς λείπουν ακόμη επτά έδρες. Ωστόσο, τα δύο κόμματα θα μπορούσαν έπειτα από διεργασίες να εξασφαλίσουν άλλες έξι έδρες από περιφερειακά κόμματα από τη Χώρα των Βάσκων και τα Κανάρια Νησιά.

Ψυχρολουσία περίμενε τον Πάμπλο Ιγκλέσιας των Podemos, ο οποίος στις δηλώσεις του εμφανίστηκε απογοητευμένος και απολογητικός: «Είχαμε υψηλούς στόχους, είναι απογοήτευση, θα εξετάσουμε τα αίτια».

Το «φιάσκο» των exit polls

Πάντως και αυτή τη φορά οι εκλογές εξελίχθηκαν σε δημοσκοπικό «φιάσκο» καθώς τα exit polls έδιναν «πύρρειο» νίκη στο Λαϊκό Κόμμα του Μαριάνο Ραχόι και δεύτερο κόμμα με αυξημένα ποσοστά τους Podemos. 

Αναλυτικότερα, οι κάλπες έκλεισαν στις 21:00 (ώρα Ελλάδος) και τα πρώτα exit polls, που... απέτυχαν παταγωδώς να προβλέψουν τις αποφάσεις των Ισπανών ψηφοφόρων, έδωσαν τα εξής αποτελέσματα:

1. Λαϊκό Κόμμα (PP) 28,5% (117-121 έδρες)

2. Unidos Podemos 25,6% (91-95 έδρες)

3. Σοσιαλιστές (PSOE) 22% (81-85 έδρες)

4. Ciudadanos 11,8% (26-30 έδρες)

Το ποσοστό συμμετοχής στην εκλογική διαδικασία ήταν -αναμενόμενα- χαμηλό και ανήλθε στο 69,84%. Το ποσοστό συμμετοχής ούτως ή άλλως αναμενόταν χαμηλό, καθώς οι Ισπανοί βρίσκονται ήδη σε περίοδο διακοπών, ενώ εμφανίζουν και σημάδια κόπωσης από την παρατεταμένη πολιτική αβεβαιότητα του τελευταίου εξαμήνου.

Οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν υπό το φάσμα μιας επανάληψης του κυβερνητικού αδιεξόδου, το οποίο προκάλεσε ο τερματισμός του μακρού κύκλου του δικομματισμού, αλλά και υπό την προοπτική μίας κατακλυσμιαίας αλλαγής του πολιτικού χάρτη με την ανάδυση μίας πραγματικά αριστερής κυβέρνησης για πρώτη φορά στη μετα-Φράνκο εποχή.

Υπενθυμίζεται ότι, στις εκλογές της 20ής Δεκεμβρίου του 2015, το Λαϊκό Κόμμα με 28,72% είχε 123 βουλευτές, το Σοσιαλιστικό Κόμμα με 22,01% 90 βουλευτές, οι Podemos με 20,66% 69 βουλευτές και οι φιλελεύθεροι Ciudadanos με 13,93% 40 βουλευτές.

Οι πρώτες αντιδράσεις

Μιλώντας στην πρώτη του ανάλυση μετά την ανακοίνωση των exit polls, o ηγέτης της IU, του έτερου εταίρου της συμμαχίας Unidos Podemos, Αλβέρτο Γκαρθόν, κάλεσε σε σύνεση στην ανάλυση των πρώτων ενδείξεων, τονίζοντας όμως πως αυτά υποδεικνύουν πως η χώρα έχει μία χρυσή ευκαιρία ν' αλλάξει σελίδα.

Το τέταρτο κόμμα στις προηγούμενες εκλογές, οι κεντροδεξιοί Ciudadanos, παραμένουν τέταρτη δύναμη σε όλη τη χώρα, αλλά με σημαντικές απώλειες από τις προηγούμενες 40 έδρες, καθώς τα exit polls τους πιστώνουν με 26-30 έδρες.

Το κόμμα ήταν το πρώτο που αντέδρασε στις έρευνες, τονίζοντας πως αυτές δεν αντανακλούν τα πραγματικά στοιχεία της καταμέτρησης και εξέφρασε την απογοήτευσή του για τη μικρή προσέλευση των ψηφοφόρων στις κάλπες (που ήταν η μικρότερη στα εκλογικά χρονικά της ισπανικής δημοκρατίας).

Το γεγονός όμως είναι πως τα στοιχεία αυτά φανερώνουν πως οι περισσότερο αναποφάσιστοι από τους ψηφοφόρους ήσαν εκείνοι των Ciudadanos, και ήσαν οι περισσότεροι ευεπίφοροι στο να ενστερνισθούν το φόβο που ενέπνευσε η άνοδος των Podemos, αλλά και να προσελκυθούν από την έκκληση της "χρήσιμης ψήφου" που τους απηύθυνε ο Ραχόι.

Η επόμενη μέρα

Σχεδόν μπροστά σε μία ίδια κατάσταση με εκείνη που ξημέρωσε την επαύριο της εκλογικής αναμέτρησης του Δεκεμβρίου φαίνεται να παραμένει η Ισπανία, καθώς τα επίσημα αποτελέσματα διαψεύδουν την αρχική εικόνα που προβλήθηκε από τη δημοσίευση των δημοσκοπήσεων έξω από τις κάλπες.

Η άνοδος του Λαϊκού Κόμματος μοιάζει να οφείλεται στο πειστικό δίλημμα για την «χρήσιμη ψήφο», που η προεκλογική εκστρατεία του κόμματος έθεσε ενώπιον των ψηφοφόρων, ιδίως στους αναποφάσιστους κι όσους είχαν ψηφίσει τους κεντρώους Ciudadanos, κατορθώνοντας να προσελκύσει πολλούς εξ αυτών.

Πράγματι, το κεντροδεξιό αυτό κόμμα παραμένει στην τέταρτη θέση, αλλά μακράν επίσης από τα προηγούμενα ποσοστά του, καθώς χάνει δέκα βουλευτές, συγκεντρώνοντας μόλις 30 έδρες. Με βάση αυτό το αποτέλεσμα καταβυθίζεται επίσης κι η φιλοδοξία του ηγέτη του Άλμπερτ Ριβέρα να καταστήσει το κόμμα ρυθμιστή των μετεκλογικών πολιτικών εξελίξεων.

Τα αποτελέσματα έφεραν όντως μία ανατροπή στον συσχετισμό δυνάμεων μεταξύ των Σοσιαλιστών( PSOE) και της συμμαχίας των Unidos Podemos. Μόνο που η ανατροπή τούτη αναφερόταν στην διάψευση των δημοσκοπήσεων που έφεραν την Αριστερή συμμαχία στη δεύτερη θέση και τους Σοσιαλιστές να κατακρημνίζονται και να έχουν να επιλέξουν ανάμεσα στη Σκύλλα και τη Χάρυβδη της στήριξης μίας κυβέρνησης των Podemos, ή την εξαφάνισή τους απότον εκλογικό χάρτη.

Μιλώντας στους δημοσιογράφους από την πλατεία της Ρέινα Σοφία στη Μαδρίτη, το alter ego του Ιγκλέσιας, Ινίγο Ερεχόν, δήλωσε πως εάν «τα αποτελέσματα εάν παραμείνουν έτσι όπως είναι δεν είναι καλά, γιατί επιβραδύνουν την αλλαγή που χρειάζεται η χώρα».

Το γεγονός παραμένει ότι το θρίλερ, που είχε ξεκινήσει τον Δεκέμβριο θα συνεχισθεί πάνω στο ίδιο σενάριο. Καθώς το ΡΡ, παρά την άνοδό του, δεν συγκεντρώνει αυτοδυναμία, η ανάγκη να σχηματισθεί κυβέρνηση συμμαχίας παραμένει αδήριτη. Η μακρά σειρά των εντολών σχηματισμού (και του συνεπακόλουθου αδιεξόδου στις διαβουλεύσεις) βρίσκεται προ των θυρών, καθώς κανένα από τα κόμματα δεν πρόκειται να κάνει πίσω από τις θέσεις στις οποίες έχει περιχαρακωθεί από την προηγούμενη φορά. Και η προοπτική μίας μεγάθυμης χειρονομίας των Podemos να προσφέρει γη και ύδωρ από τις θέσεις του στους Σοσιαλιστές είναι ισχνή -δεδομένου ότι το Psoe θα θελήσει να συμμετέχουν κι οι Ciudadanos- μοιάζει πάλι μακρινή.

Το ζήτημα είναι το πόσο νερό είναι διατεθειμένος να βάλει στο κρασί του ο Ιγκλέσιας -που άλλωστε είχε δηλώσει προεκλογικά ότι το κόμμα του εκπροσωπεί την «υγιή» Σοσιαλδημοκρατία, εκείνη των Μαρξ κι Ένγκελς προτού οι επίγονοί τους τους χαρακτηρίσουν «κομμουνιστές»!

Μπροστά στο αδιέξοδο πάντως υπάρχουν άλλες λύσεις. Ίσως η πρώτη, που προτείνει το ΡΡ, μία Μεγάλη Συμμαχία με τους Σοσιαλιστές, να μη φαίνεται δυνατή, γιατί κάτι τέτοιο θα ενείχε τον κίνδυνο το PSOE να γίνει ένα δεύτερο ΠΑΣΟΚ, αλλά η λύση της «αποχής» Σοσιαλιστών-Ciudadanos σε κρίσιμες ψηφοφορίες στη Βουλή, που θα κατέβαζε (και σημαντικά) το όριο της πλειοψηφίας για να περάσουν οι νόμοι, φαντάζει ένα πολύ πιθανό σενάριο.