Πολιτική κρίση στη Βρετανία λόγω Brexit

Σε τρικυμιώδη κατάσταση βρίσκεται η πολιτική σκηνή της Βρετανίας ύστερα από την επικράτηση της επιλογής Brexit στο δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου.

Και δεν είναι μόνο η κυβερνώσα παράταξη των Συντηρητικών που βυθίζονται σε κρίση ηγεσίας λόγω της παραίτησης του Ντέιβιντ Κάμερον από την πρωθυπουργία.

Οι Εργατικοί, το κόμμα που συνιστά το αντίπαλο δέος στους Συντηρητικούς, αποτελώντας τον πυλώνα του δικομματισμού στον οποίον θεμελιώνεται κατά παράδοσιν το πολίτευμα της Βρετανίας, έχουν περιέλθει και αυτοί σε κρίση. Ένδεκα μέλη της «σκιώδους κυβέρνησης» και βασικοί συνεργάτες του ηγέτη των Εργατικών, Τζέρεμι Κόρμπιν, έχουν υποβάλει την παραίτησή τους. Πιέσεις ασκούνται στον ίδιο τον Κόρμπιν να αποχωρήσει και αυτός, εκείνος όμως ανθίσταται και υιοθετεί μαχητική στάση, απειλώντας με εκκαθαρίσεις και εκ βάθρων αναδιάρθρωση του κόμματος. Και έτσι πιστεύει ότι ξορκίζει το «Jexit», δηλαδή την προσπάθεια ανατροπής του από την ηγεσία των Εργατικών, αμέσως μετά από το Brexit. Η χαρακτηριστική δήλωσή του μετά τις παραιτήσεις στελεχών του ήταν: «Λυπάμαι που υπήρξαν παραιτήσεις σήμερα από την σκιώδη κυβέρνησή μου. Αλλά δεν πρόκειται να προδώσω την εμπιστοσύνη εκείνων που με ψήφισαν ή τα εκατομμύρια των υποστηρικτών μου στη χώρα οι οποίοι χρειάζονται να εκπροσωπούνται από το Εργατικό Κόμμα. Εκείνοι που θέλουν να αλλάξουν την ηγεσία του Εργατικού Κόμματος θα πρέπει να θέσουν υποψηφιότητα σε δημοκρατικές εκλογές, στις οποίες θα είμαι και εγώ υποψήφιος».

Ο Κόρμπιν -ο οποίος προσφάτως είχε ζητήσει και τη συνδρομή του Έλληνα πρώην υπουργού Οικονομικών, Γιάνη Βαρουφάκη- κατηγορείται ότι τήρησε μια επαμφοτερίζουσα στάση και κατ' ουσίαν υπήρξε ο «νεκροθάφτης» της εκστρατείας υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ. Ο Κόρμπιν, όμως, απαντά στους επικριτές του με μια πρόκληση, ανακοινώνοντας ότι στις εσωτερικές εκλογές του κόμματος, θα είναι και πάλι υποψήφιος.

Ο «BoJo» τα γυρίζει

Αλλά και στο στρατόπεδο των Συντηρητικών, τα πράγματα δεν μοιάζουν πολύ καλύτερα μετά από το Brexit. Θεωρητικά, ένας από τους νικητές του δημοψηφίσματος είναι ο πρώην δήμαρχος του Λονδίνου, ο Μπόρις Τζόνσον, φανατικός υπέρμαχος της αντι-ευρωπαϊκής πορείας που κατά την άποψή του οφείλει να χαράξει η Βρετανία για το μέλλον της.

Ωστόσο, σε μια αποστροφή που μόνο σύγχυση και απορία θα μπορούσε να προκαλέσει, ο «BoJo» δήλωσε ότι «η Βρετανία είναι κομμάτι της Ευρώπης -και έτσι θα παραμείνει για πάντα. Νομίζω ότι δεν μπορώ να το τονίσω αυτό παραπάνω». Διεκδικώντας το χρίσμα της διαδοχής του Κάμερον, ως ηγέτης των Συντηρητικών αλλά και ως επόμενος πρωθυπουργός, ο Τζόνσον θέλησε να φανεί ενωτικός, υπενθυμίζοντας στους συμπατριώτες του ότι «όσοι ψήφισαν υπέρ της παραμονής της χώρας μας στην ΕΕ είναι 16 εκατομμύρια. Αυτοί είναι αδέλφια και γείτονές μας. Στη δημοκρατία αποφασίζει η πλειοψηφία, η ψήφος καθενός μας, όμως, έχει ίση αξία». Και για να ενισχύσει την εικόνα του ως ηγέτη όλων των Βρετανών, ανεξαρτήτως του τι επέλεξαν στο δημοψήφισμα, ο Μπόρις Τζόνσον πρότεινε για τη θέση του υπουργού Οικονομικών ή Εξωτερικών στη μελλοντική κυβέρνηση (που θα οδηγήσει την Βρετανία εκτός ΕΕ) τον Τζον Όσμπορν, έναν από τους βασικούς κήρυκες υπέρ του «Remain», στο πλευρό του Ντέιβιντ Κάμερον.

Οικονομικοί παρατηρητές, πάντως, προβληματίστηκαν έντονα με το όραμα του BoJo για το μέλλον της Βρετανίας, ιδιαίτερα όταν ο ιδιόρρυθμος πολιτικός δήλωσε ότι «οι εμπορικές σχέσεις μας με την ΕΕ θα συσφιχθούν ακόμη περισσότερο, παρά το Brexit». Αυτό σημαίνει ότι ο Τζόνσον φαντάζεται μια Βρετανία που θα συμμετέχει, ενδεχομένως, στην Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών, μαζί με την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν, τη Νορβηγία και την Ελβετία. Ωστόσο, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι αυτό είχαν στο μυαλό τους οι Βρετανοί πολίτες όταν πείθονταν από τους πύρινους λόγους που εκφωνούσε ο Τζόνσον κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Επίσης, ύστερα από την σχετική «κωλοτούμπα» του Νάιτζελ Φάραντζ για το κονδύλι των 350 εκατ. λιρών που εκταμιεύεται ετησίως από τα κρατικά βρετανικά ταμεία προς την ΕΕ, ο Τζόνσον αποφεύγει να ξεκαθαρίσει τη θέση του. Αρκείται σε γενικόλογες εξαγγελίες, του τύπου «θα υπάρχει εξοικονόμηση πόρων και, αντί για την Ευρώπη, θα ενισχύσουμε το Εθνικό Σύστημα Υγείας».

Το δεύτερο δημοψήφισμα

Τους Βρετανούς απασχολεί το λεγόμενο «Bregret», δηλαδή η μεταστροφή της άποψής τους. Οι μετανοημένοι ψηφοφόροι υπέρ του Brexit, καθώς υποτίθεται πως συνειδητοποιούν τις συνέπειες της επιλογής τους, αναζητούν μια δεύτερη ευκαιρία να επανορθώσουν το σφάλμα τους. Γι' αυτό και η συλλογή υπογραφών υπέρ της επανάληψης του δημοψηφίσματος αμέσως τη στήριξη άνω των 3 εκατομμυρίων ατόμων. Παρόλ' αυτά, οι υπηρεσίες του βρετανικού κοινοβουλίου, λαμβάνοντας πολύ σοβαρά υπόψιν τους το ενδεχόμενο διεξαγωγής νέου δημοψηφίσματος, έλεγξαν προσεκτικά τις υπογραφές. Διαπίστωσαν, λοιπόν, ότι κάποιες δεκάδες χιλιάδες εξ αυτών (περίπου 80.000) ανήκουν σε μη Βρετανούς πολίτες -και άρα είναι άκυρες. Πιο συγκεκριμένα, βρέθηκαν υπογραφές κατοίκων Ισλανδίας, Νήσων Κέιμαν, Τυνησίας κ.α., ενώ 39.000 δήλωσαν ότι ζουν στο Βατικανό. Το οποίο, επισήμως τουλάχιστον, εμφανίζει πληθυσμό μόλις 800 ατόμων.