Γερμανοί ερευνητές αποκαλύπτουν γιατί... χαμογελάει η Τζοκόντα

Το αινιγματικό χαμόγελο της Τζοκόντας, που προβλημάτισε χιλιάδες καλλιτέχνες, επιστήμονες και απλούς φιλότεχνους, είναι απλώς η έκφραση μια "ευτυχισμένης" γυναίκας, υποστηρίζει μια μελέτη που δημοσιεύεται σήμερα στην επιστημονική επιθεώρηση Scientific Reports.

Η γοητεία που ασκεί παγκοσμίως ο διάσημος πίνακας του Λεονάρντο ντα Βίντσι (1452-1519) οφείλεται "σε μεγάλο βαθμό στην ανεξιχνίαστη έκφραση του προσώπου της Τζοκόντας", υπενθυμίζουν οι ερευνητές, που υποστηρίζουν ότι κατάφεραν να λύσουν εν μέρει το μυστήριο.
Οι ερευνητές παρουσίασαν σε δώδεκα εθελοντές μια σειρά από ασπρόμαυρες εικόνες με αποτυπωμένο το χαμόγελο της Μόνας Λίζας με διάφορες παραλλαγές στην καμπύλη των χειλιών. Οι εικόνες ήταν ανάκατες: κάποιες έδειχναν το αυθεντικό χαμόγελο, τέσσερις με τις άκρες των χειλιών ελαφρώς ανυψωμένες, σε ένδειξη χαράς, άλλες τέσσερις με τις άκρες των χειλιών προς τα κάτω, που παραπέμπουν στη θλίψη κ.λπ. Και αυτό τριάντα φορές στη σειρά.

"Λαμβάνοντας υπόψη μας ότι το έργο έχει περιγραφεί πολλές φορές από τους ιστορικούς της τέχνης, αναμέναμε ότι το πρωτότυπο θα ήταν πιο διφορούμενο", είπε ο Γιούργκεν Κορνμάιερ, νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ, στη Γερμανία. "Προς μεγάλη μας έκπληξη, οι συμμετέχοντες είπαν το πρωτότυπο χαμόγελο δείχνει ευτυχία σχεδόν στο 100% των δοκιμών", πρόσθεσε.

Οι επιστήμονες παραδέχτηκαν ότι η μελέτη τους επικεντρώθηκε αποκλειστικά στις διαβαθμίσεις της έκφρασης του προσώπου από τη θλίψη μέχρι τη χαρά και δεν εξέτασαν άλλα συναισθήματα που μπορεί επίσης να εκφράζονται στο χαμόγελο της Τζοκόντας.

Το 2005 οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ είχαν επίσης αναλύσει το χαμόγελο της Τζοκόντας χρησιμοποιώντας μια διαφορετική τεχνική, ένα λογισμικό αναγνώρισης συναισθημάτων. Ο αλγόριθμος που χρησιμοποίησαν λάμβανε υπόψη του τα βασικά χαρακτηριστικά του προσώπου, όπως την καμπύλη των χειλιών και τις ρυτίδες γύρω από τα μάτια. Το λογισμικό κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το χαμόγελο της Μόνας Λίζας εκφράζει κατά 83% ευτυχία, κατά 9% υπεροψία, κατά 6% φόβο και κατά 2% θυμό.

Το πορτρέτο φιλοτεχνήθηκε στη Φλωρεντία γύρω στα 1503 και εικονίζει τη Λίζα Γκεραρντίνι, τη σύζυγο του Φλωρεντινού εμπόρου Φραντσέσκο ντελ Τζοκόντο.