Γερμανικές εκλογές: «Πύρρειος» νίκη Μέρκελ, συντριβή Σουλτς, «έκρηξη» της ακροδεξιάς

Πύρρειος αποδείχθηκε η τέταρτη συνεχόμενη νίκη για την Άνγκελα Μέρκελ στις εκλογές στη Γερμανία καθώς το Χριστιανοδημοκρατικό κόμμα κατέγραψε τη χειρότερη επίδοση των τελευταίων δεκαετιών συγκεντρώνοντας το 33% των ψήφων στις εκλογές της Κυριακής.

Ακόμα χειρότερα εξελίχθηκαν τα πράγματα για τον μέχρι την Κυριακή κυβερνητικό εταίρο το Σοσιαλιστικό κόμμα καθώς κατάφερε να συγκεντρώσει μόλις το 20,5% με τον επικεφαλής του Μάρτιν Σουλτς, να σπεύδει να ανακοινώσει ότι το SPD θα αποτελέσει την αξιωματική αντιπολίτευση.

Την ίδια ώρα σοκ προκαλεί η εκρηκτική άνοδος της ακροδεξιάς με το ξενοφοβικό Εναλλακτική για τη Γερμανία να αναδεικνύεται σε τρίτη δύναμη με ποσοστό 12,6% και να προαναγγέλλει «κυνηγητό» της Μέρκελ στην Κάτω Βουλή, προκαλώντας ήδη αντιδράσεις με επεισόδια να σημειώνονται κατά τη διάρκεια των πανηγυρισμών των οπαδών του.

Τέταρτη κοινοβουλευτική δύναμη στη Γερμανία αναδείχθηκαν οι Ελεύθεροι Δημοκράτες (FDP) με 10,7%, ποσοστό που τους καθιστά ρυθμιστές των πολιτικών εξελίξεων καθώς, σύμφωνα με το επικρατέστερο σενάριο, θα αποτελέσουν τον βασικό κυβερνητικό εταίρο των Χριστιανοδημοκρατών της Μέρκελ.

Στην εξακομματική βουλή, τέλος, θέση πήραν τόσό το κόμμα της Αριστεράς (Die Linke) με ποσοστό 9,2% όσο και οι Πράσινοι (8,9%) που το βασικό σενάριο τους θέλει να είναι το τρίτο κόμμα στο νέο κυβερνητικό συνασπισμό - όποτε και αν ήθελε προκύψει.


Τα αποτελέσματα που ανακοίνωσε η εκλογική επιτροπή απέχουν ελάχιστα από την τελευταία πρόβλεψη του καναλιού ARD που κατέγραφε τον καταποντισμό των δύο κομμάτων της προηγούμενης κυβέρνησης που συνολικά έχασαν ένα ποσοστό λίγο πάνω από το 13% της προηγούμενης δύναμής τους.

Οι απώλειες των κομμάτων


Η τελευταία εκτίμηση του ARD


Το πρώτο exit poll


Όσον αφορά τις έδρες, το κόμμα των Χριστιανοδημοκρατών καταλαμβάνει με βάση τις εκτιμήσεις 246 έδρες, το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα 153 έδρες, το ακροδεξιό κόμμα AfD 94 έδρες, οι Φιλελεύθεροι 80 έδρες, οι Πράσινοι 67 έδρες και το κόμμα της Αριστεράς 69 έδρες.

Δύσκολος ο σχηματισμός κυβέρνησης

Μετά την δήλωση επικεφαλής του SPD, Μάρτιν Σουλτς, μεγάλου χαμένου των εκλογών, ότι «ο μεγάλος συνασπισμός τελειώνει» και το κόμμα του θα βρίσκεται στην αντιπολίτευση, η Άνγκελα Μέρκελ θα αναζητήσει σε Φιλελεύθερους και Πράσινους τους επόμενους εταίρους της σε ένα συνασπισμό που φέρει τον χαρακτηρισμό «Τζαμάικα» από τα χρώματα των τριών κομμάτων, το μαύρο του CDU, το κίτρινο του FDP και το πράσινο των Πράσινων. 



«Έχουμε την εντολή να σχηματίσουμε κυβέρνηση. Χωρίς εμάς δεν μπορεί να υπάρξει κυβέρνηση», δήλωσε η Γερμανίδα Καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, στις πρώτες δηλώσεις της μετά την ανακοίνωση των εξιτ πολ. 

Ο πρώτος εταίρος φαίνεται ότι θα είναι οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, καθώς όπως δήλωσε ο επικεφαλής του  Κρίστιν Λίντνερ έσπευσε να υπογραμμίσει ότι το κόμμα του θα συμμετάσχει στον νέο κυβερνητικό συνασπισμό.

Την ίδια ώρα, η επικεφαλής της λίστας των Πρασίνων Κάτριν Γκέρινγκ-Εκαρτ δήλωσε ότι το κόμμα θα εκετάσει εάν υπάρχει αρκετό κοινό έδαφος για να συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού.

Το μεγάλο πρόβλημα ωστόσο είναι η είσοδος της ακροδεξιάς στο κοινοβούλιο με το AfD με τον πρόεδρό του να δηλώνει: «θα κυνηγήσουμε την κυρία Μέρκελ και θα πάρουμε πίσω τη χώρα μας».

Αν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ CDU, FDP και Πρασίνων δεν οδηγήσουν στο σχηματισμό τρικομματικής κυβέρνησης συνασπισμού τότε λογικά θα πρέπει να προκηρυχθούν νέες εκλογές, κάτι το οποίο θα είναι πρωτόγνωρο στην Γερμανία και αποκλείεται  μέχρι τώρα από όλους.

Το δύσκολο του εγχειρήματος φαίνεται από το γεγονός ότι ο συνασπισμός αυτός δεν έχει υπάρξει μέχρι σήμερα παρά μόνο
σε κρατιδιακό επίπεδο: στο Σλέσβιχ-Χόλσταϊν, και μόλις από την άνοιξη.

Οι διαπραγματεύσεις μπορεί να πάρουν μήνες. Μετά τις πρώτες μεταπολεμικές εκλογές του 1949, το κόμμα που κερδίζει πάντα καταφέρνει να σχηματίσει μια πλειοψηφική συμμαχία. Κι η καγκελάριος αποκλείει το ενδεχόμενο να σχηματίσει μια κυβέρνηση μειοψηφίας, που θα βασίζεται σε ευκαιριακές πλειοψηφίες κατά περίπτωση ή ανά θεματική.
Μόνο μετά την οριστικοποίηση ενός νέου κυβερνητικού συνασπισμού η Μέρκελ θα μπορέσει να αναλάβει καγκελάριος για τέταρτη φορά. Σε διαφορετική περίπτωση, δεν αποκλείεται η προκήρυξη νέων εκλογών.

Στις 09:00 (10:00 ώρα Ελλάδας) η ηγετική ομάδα της Ένωσης Χριστιανοδημοκρατών (CDU) συνεδριάζει για να καταλήξει στα πρώτα συμπεράσματα μετά τις βουλευτικές εκλογές.

Πύρρειος νίκη της Μέρκελ 

Οι κάλπες στις ομοσπονδιακές εκλογές της Γερμανίας έκλεισαν στις 7 το απόγευμα με τη συμμετοχή να αγγίζει 75,6%, ενώ το 2013 ήταν 71,5%, σύμφωνα με το τηλεοπτικό δίκτυο ARD. 

 
CDU και SPD σημείωσαν βαριές απώλειες, με τους Χριστιανοδημοκράτες να συγκεντρώνουν το χειρότερο ποσοστό τελευταία 70 χρόνια, ενώ οι Σοσιαλδημοκράτες  του Μάρτιν Σουλτς κατέγραψαν τα χειρότερα στην μεταπολεμική πολιτική ιστορία της Γερμανίας.

Ακόμα χειρότερο είναι το αποτέλεσμα του αδελφού (υπερσυντηρητικού) βαυαρικού βραχίονά του, του Χριστιανοκοινωνικού Κόμματος (CSU), το οποίο κατέγραψε το χειρότερο μεταπολεμικό ποσοστό του (38,5%) και ενδεχομένως να σκληρύνει τη στάση του σε θέματα όπως το προσφυγικό.

Επί εβδομάδες, η καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ υπέμενε αποδοκιμασίες και σφυρίγματα όποτε έκανε προεκλογικές εμφανίσεις στην ανατολική Γερμανία, από όπου κατάγεται.

Και την Κυριακή ήταν οι ψηφοφόροι στην ανατολική Γερμανία, προφανώς εξοργισμένοι για την απόφασή της να επιτρέψει σε εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες να εισέλθουν στη χώρα το 2015, αυτοί που συνέβαλαν προκειμένου οι συντηρητικοί να καταγράψουν τη χειρότερη επίδοσή τους μετά το 1949 και να μπει ένα ακροδεξιό κόμμα στην Μπούντεσταγκ για πρώτη φορά μετά το 1945.

Σοκ και διαμαρτυρίες από την άνοδο της ακροδεξιάς

Ήδη πριν από το πρώτο exit poll στο στρατόπεδο των ακροδεξιών, ενώ μετά την ανακοίνωση του ποσοστού στήθηκε πάρτι στο εκλογικό κέντρο στο Βερολίνο. 

Το AfD ξεπέρασε την Ένωση Χριστιανοδημοκρατών σε ποσοστό ψήφων στη Σαξονία, όπου τα δύο κόμματα συγκεντρώνουν 27% και 26,9% αντίστοιχα, κατά τα ως τώρα αποτελέσματα.

Οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) έλαβαν μόλις το 10,5% των ψήφων, ποσοστό αισθητά χαμηλότερο από το κόμμα Η Αριστερά (16,1%).

Το ποσοστό αυτό είναι το υψηλότερο που κατέγραψε η AfD σε όλη τη γερμανική επικράτεια στις ομοσπονδιακές βουλευτικές εκλογές



Την ίδια στιγμή πραγματοποιοήθηκαν συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας με συνθήματα, όπως «Κάτω οι Ναζί!», «Όλο το Βερολίνο μισεί την AfD», ενώ δεν έλειψαν και τα επεισόδια. 

 Από την πλευρά του Ευρωπαϊκό Εβραϊκό Κογκρέσο εξέφρασε σήμερα την ανησυχία του για την επίδοση του ακροδεξιού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) στις βουλευτικές εκλογές, ενώ κάλεσε τα υπόλοιπα κόμματα της Μπούντεσταγκ να μην σχηματίσουν κυβέρνηση συνασπισμού μαζί του. 

Πώς ψήφισαν οι Γερμανοί 

Οι ψηφοφόροι άνω των 60 ετών ψήφισαν σε ποσοστό 41% το CDU/CSU, μείωση περίπου 8% σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές, ενώ το ποσοστό έφτασε το 47% μεταξύ των γυναικών (μείωση 6% σε σχέση με το 2013).

Μεταξύ των νέων κάτω των 30 ετών μόνο το 25% ψήφισε τους Χριστιανοδημοκράτες.
Το SPD παραμένει πιο δημοφιλές μεταξύ των ατόμων κάτω των 30 και στους μεταξύ 30 και 44 ετών, με ποσοστά 19% και 17% αντίστοιχα.

Την Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) προτιμούν δύο φορές περισσότερο οι άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες (16% έναντι 9%), ενώ στην πρώην ανατολική Γερμανία έχει σχεδόν το ίδιο ποσοστό με το CDU στους άνδρες κάτω των 60 ετών.

Σε ολόκληρη τη Γερμανία το 16% των ψηφοφόρων μεταξύ 30 και 44 ετών ψήφισε το ακροδεξιό κόμμα, όπως και το 15% της κατηγορίας 45 με 59 ετών. 

Από πού προήλθαν οι ψηφοφόροι της AfD

Ψηφοφόροι οι οποίοι στις προηγούμενες εκλογές απείχαν και διαρροές από τους Χριστιανοδημοκράτες (CDU), Σοσιαλδημοκράτες (SPD) και την Αριστερά (Die Linke) έφεραν την Εναλλακτική για την Γερμανία (AfD) στην αποψινή εκλογική επιτυχία.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε η εταιρία infratest dimap, από το CDU και τους Χριστιανοκοινωνιστές (CSU) προς την AfD μετακινήθηκαν 1.070.000 ψηφοφόροι, από το SPD 500.000 και από την Αριστερά 430.000, από τους Φιλελεύθερους (FDP) 50.000, και από τους Πράσινους 40.000, ενώ οι νέοι ψηφοφόροι έφτασαν τις 740.000.

Συγκρατημένες οι Βρυξέλλες για το αποτέλεσμα

Οι πανηγυρισμοί των συντηρητικών συμμάχων της Άγγελας Μέρκελ που κυριάρχησαν στις Βρυξέλλες δεν κρύβουν την εντεινόμενη ανησυχία για το πώς η γερμανίδα καγκελάριος θα χειριστεί έναν άβολο νέο κυβερνητικό συνασπισμό και τη ραγδαία αύξηση του ποσοστού της άκρας δεξιάς.

«Με την Άνγκελα Μέρκελ, η Γερμανία παραμένει ο ισχυρός και αξιόπιστος εταίρος στην Ευρώπη», έγραψε στο Twitter ο Μάνφρεντ Βέμπερ, ο οποίος ανήκει στην παράταξη της καγκελαρίου και ηγείται της μεγαλύτερης ομάδας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.



Όμως μια πηγή προσκείμενη στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα προέβλεψε πως θα υπάρξουν πολλά προβλήματα, καθώς η Μέρκελ θα χρειαστεί να αντικαταστήσει τον «μεγάλο συνασπισμό» της με τους Σοσιαλδημοκράτες με μια συμμαχία που θα συμπεριλαμβάνει τόσο τους Πράσινους, οι θέσεις των οποίων κλίνουν στην κεντροαριστερά, όσο και τους Ελεύθερους Δημοκράτες (FDP), γεράκια σε οικονομικά και δημοσιονομικά ζητήματα.

«Τα πράγματα πήγαιναν πολύ ομαλά με τους σοσιαλδημοκράτες», ανέφερε η πηγή στο ΕΛΚ. «Τώρα δεν ξέρει κανένας τι θα γίνει», συμπλήρωσε.

Οι περισσότεροι προεξοφλούν ότι θα σχηματιστεί το κυβερνητικό σχήμα που αποκαλείται «Τζαμάικα», από τα χρώματα των τριών κομμάτων, που αντιστοιχούν σε εκείνα της σημαίας της Τζαμάικας.

Ο Μάρτιν Ζελμάγερ, προσωπάρχης του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ανέβασε στον λογαριασμό του στο Twitter ένα μήνυμα το οποίο περιείχε τρεις σημαίες: αυτή της Τζαμάικας, πλαισιωμένη δεξιά και αριστερά της από σημαίες της ΕΕ—μια αντανάκλαση των ελπίδων στις Βρυξέλλες για τη συνέχιση της δέσμευσης του Βερολίνου στην Ευρώπη, που ορισμένοι όμως θεωρούν πως πλέον τίθεται υπό αμφισβήτηση.

Μια από τις πρώτες απώλειες της πολιτικής αδυναμίας της Μέρκελ ενδέχεται να είναι η προσπάθεια εμβάθυνσης της ολοκλήρωσης στην ευρωζώνη, για την οποία ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν αναμένεται να παρουσιάσει το όραμά του αύριο Τρίτη.



Αυτό το σχέδιο, όπως και οι προτάσεις που έκανε νωρίτερα αυτόν τον μήνα ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, πιθανόν θα συναντήσουν πλέον πολύ πιο ισχυρές αντιστάσεις από μέρους του Βερολίνου, όπου πολλοί δηλώνουν πως φοβούνται ότι η Γερμανία θα κληθεί να χρηματοδοτήσει στο μέλλον κι άλλα προγράμματα στήριξης κρατών.

Οι αντιστάσεις μπορεί να προέλθουν τόσο από τους συντηρητικούς της Μέρκελ, οι οποίοι έχουν θορυβηθεί από την ραγδαία αύξηση του ποσοστού της AfD στα δεξιά τους—η Εναλλακτική για τη Γερμανία είναι πλέον τρίτο κόμμα στην Μπούντεσταγκ—όσο και από το FDP, ο ηγέτης του οποίου Κρίστιαν Λίντνερ αποκλείει κάθε ενδεχόμενο το Βερολίνο να πάρει μέρος στο σχέδιο η ευρωζώνη να αποκτήσει κοινό προϋπολογισμό και υπουργό Οικονομικών.

Ο επικεφαλής των φιλελεύθερων στο ΕΚ, ο φεντεραλιστής πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου Γκι Φερχόφστατ, εξέφρασε την ελπίδα να σχηματιστεί στη Γερμανία ένας κυβερνητικός συνασπισμός ο οποίος θα ταχθεί υπέρ της Ευρώπης και θα προωθήσει την περαιτέρω ολοκλήρωση της ΕΕ.

Ο επικεφαλής του FDP στο ΕΚ, ο Αλεξάντερ Γκραφ Λάμπσντορφ, διαβεβαίωσε ότι το κόμμα του είναι «ανοιχτόμυαλο» και «φιλοευρωπαϊκό».

Ο συμπρόεδρος των ευρωπαίων Πράσινων Ράινχαρτ Μπουτικόφερ τόνισε από την πλευρά του πως το κόμμα του θέλει να ενισχυθεί η ΕΕ, «αξιοποιώντας το παράθυρο ευκαιρίας που έχει ανοίξει», με τη συμμετοχή «του Παρισιού, των Βρυξελλών και του Βερολίνου». Οι όροι που χρησιμοποίησε παραπέμπουν απευθείας στην ομιλία που εκφώνησε ο Γιούνκερ πριν από δέκα ημέρες, όταν διέβλεψε ότι τα αντιευρωπαϊκά λαϊκιστικά κόμματα βρίσκονται σε πτώση και προέτρεψε να προωθηθεί το ταχύτερο η βαθύτερη ολοκλήρωση της ΕΕ.

Όμως ο Γκούντραμ Βολφ, ο γερμανός διευθυντής του ινστιτούτου μελετών Bruegel, αμφισβητεί το σκεπτικό του Γιούνκερ. Προβλέπει δεξιά στροφή στη Γερμανία, λόγω της ανόδου της AfD και των αντιστάσεων από το FDP, που θα εμποδίσουν την πραγμάτωση των μεγαλεπήβολων οραμάτων του Μακρόν και του Γιούνκερ.

«Ο λαϊκισμός δεν είναι νεκρός σε καμιά περίπτωση», έγραψε ο Βολφ στο Twitter. «Η ομιλία του Γιούνκερ βασιζόταν σε μια εντελώς λάθος αποτίμηση της πραγματικότητας».

Οι μεγάλες βιομηχανικές ενώσεις ζητούν άμεσο σχηματισμό σταθερής κυβέρνησης

Οι μεγάλες βιομηχανικές ενώσεις της Γερμανίας καλούν τα μεγαλύτερα πολιτικά κόμματα να αρχίσουν σύντομα διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού μετά τα αποτελέσματα των εκλογών ώστε να σχηματίσουν μία σταθερή κυβέρνηση και να αποφευχθεί ένα πλήγμα στο επιχειρηματικό περιβάλλον.

«Οι εταιρείες μας χρειάζονται καθαρά μηνύματα. Τώρα πρέπει να αποφύγουμε να πληγεί η Γερμανία ως επιχειρηματικό πεδίο», δήλωσε ο Ντίτερ Κεμπφ, πρόεδρος της βιομηχανικής ένωσης BDI.

«Κατά την προεκλογική εκστρατεία, οι πολιτικοί συζητούσαν υπερβολικά συχνά για το παρελθόν και υπερβολικά σπάνια για το παρόν», είπε ο Κεμπφ αναφερόμενος για τις επικρίσεις που δέχθηκε η απόφαση της Αγγελα Μέρκελ το 2015 να ανοίξει τα σύνορα της χώρας στα κύματα των αιτούντων άσυλο.

Ενώ σε ένας σαφές μήνυμα κατά της εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD) που καταλαμβάνει την τρίτη θέση και εκπροσώπηση στο γερμανικό κοινοβούλιο συγκεντρώνοντας γύρω στο 13%, ο Κεμπφ είπε: «Η υποχώρηση στον εθνικισμό δεν αποτελεί εναλλακτική για τη χώρα μας. Χρειαζόμαστε μαζικές επενδύσεις στη Γερμανία για τους καταπονημένους δρόμους, την ανεπαρκή ψηφιακή υποδομή και πολλές ελλείψεις στην εκπαίδευση».

Τα Βιομηχανικά και Εμπορικά Επιμελητήρια DIHK ζητούν από την μελλοντική κυβέρνηση να αυξήσει μαζικά τις επενδύσεις για να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη δυσαρέσκεια.

«Σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς, έχουμε ανάγκη από μία σταθερή κυβέρνηση και μία συμφωνία για συνασπισμό που θα επικεντρωθεί στην επένδυση και τα θέματα-κλειδιά για το μέλλον- υποδομές, εκπαίδευση, έρευνα και καινοτομία», δήλωσε ο πρόεδρος του DIHK Ερικ Σβάιτσερ.

«Τέτοιες επενδύσεις είναι επίσης σημαντικές για την κοινωνική συνοχή», πρόσθεσε.

Η εργοδοτική ένωση BDA ζήτησε από τα μεγαλύτερα πολιτικά κόμματα να αντιμετωπίσουν την άνοδο του AfD αποδίδοντας μεγαλύτερη προσοχή στις ανάγκες των ψηφοφόρων.

«Η Εναλλακτική για τη Γερμανία στο γερμανικό κοινοβούλιο ζημιώνει τη χώρα μας», δήλωσε ο πρόεδρος της BDA Ινγκο Κράμερ. «Τα άλλα κόμματα τώρα έχουν την αποστολή να στριμώξουν το AfD με απευθείας κοινοβουλευτικό διάλογο».

Και ο Κράμερ πρόσθεσε: «Είναι καιρός να εκθέσουμε τα ανιαρά και εθνικιστικά συνθήματα για αυτό που είναι πραγματικά: επίθεση εναντίον οτιδήποτε έχει κάνει τη χώρα μας δυνατή και άξια να ζει κανείς σε αυτήν».