Η Καταλονία είναι μόνο η αρχή: Τα αυτονομιστικά κινήματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Μπορεί η ανοιχτή σύγκρουσης μεταξύ της αυτονομιστικής κυβέρνησης της Καταλονίας και της ισπανικής κυβέρνησης να βρίσκεται ψηλά στην επικαιρότητα το τελευταίο διάστημα, ωστόσο δεν πρόκειται για μια μεμονωμένη περίπτωση στην Ευρώπη…

Πολλές άλλες περιοχές στην Ευρωπαϊκή Ένωση προβάλλουν, σε διαφορετικές διαβαθμίσεις, αυτονομιστικές διεκδικήσεις, προκαλώντας έντονο προβληματισμό στις Βρυξέλλες και τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. 

Κορσική

Η Κορσική είναι η μοναδική γαλλική κοινότητα, εκτός των υπερπόντιων κτήσεων και εδαφών, που απολαμβάνει ειδικού καθεστώτος. Επειτα από δεκαετίες ένοπλης δράσης, το Μέτωπο Εθνικής Απελευθέρωσης της Κορσικής (FLNC) ανακοίνωσε το 2014 ότι καταθέτει τα όπλα.

Χάρη σε μία συμμαχία αυτονομιστών-μετριοπαθών, οι εθνικιστές έχουν την πλειοψηφία στο τοπικό κοινοβούλιο από το 2015. Τον Ιούνιο, η Κορσική εξέλεξε τρεις εθνικιστές βουλευτές στην Γαλλική Εθνοσυνέλευση.

Το κοινοβούλιο της Κορσικής έχει ζητήσει σειρά μεταρρυθμίσεων, όπως η αναγνώριση της κορσικανικής ως επίσημης γλώσσας μαζί με τη γαλλική και η θέσπιση ειδικού φορολογικού καθεστώτος.

Ομως, μόνο η μετατροπή της από την 1η Ιανουαρίου 2018 σε ενιαία εδαφική κοινότητα που θα διαθέτει τοπικό κοινοβούλιο και εκτελεστικό συμβούλιο έγινε δεκτή από το Παρίσι.

Στις 22 Σεπτεμβρίου, το κοινοβούλιο της Κορσικής αναγνώρισε την «αναμφισβήτητη νομιμότητα της κυβέρνησης της Καταλονίας».

Σκωτία

Ημιαυτόνομη περιοχή του Ηνωμένου Βασιλείου από το 1998, η Σκωτία είπε «όχι» στην ανεξαρτησία με 55% των ψήφων κατά το δημοψήφισμα του 2014. Ομως το Brexit έφερε και πάλι στο προσκήνιο το πρόγραμμα των εθνικιστών. Οι βαριές απώλειες που κατέγραψε το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας (SNP) στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου ανάγκασαν ωστόσο την πρωθυπουργό Νίκολα Στέρτζον να αναβάλει την απόφαση για την εκ νέου διενέργεια δημοψηφίσματος το φθινόπωρο 2018.

Μετά το δημοψήφισμα στην Καταλονία, η Νίκολα Στέρτζον κάλεσε την Ισπανία «να αλλάξει προσανατολισμό» και καταδίκασε την επέμβαση της αστυνομίας.

Φλάνδρα

Η Φλάνδρα, ολλανδόφωνη περιοχή του βορείου Βελγίου, έχει αναλάβει κατά τις τελευταίες δεκαετίες σειρά εξουσιών και κυριαρχεί στην πολιτική και οικονομική σκηνή.

Η Νέα Φλαμανδική Συμμαχία (N-VA) ενσάρκωση του φλαμανδικού εθνικισμού, ενίσχυσε τη θέση της ως πρώτου κόμματος της χώρας κατά τις βουλευτικές εκλογές το 2014 και έγινε κύριος εταίρος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης του βαλόνου Σαρλ Μισέλ.

Υποστηρικτής της ίδρυσης μίας φλαμανδικής δημοκρατίας, η N-VA θα επανεκκινήσει την πορεία προς την αυτονομία το 2019.

Ο Γκεερτ Μπουρζουά, ο αυτονομιστής πρόεδρος της Φλάνδρας, ζήτησε την Κυριακή από τη Μαδρίτη να σταματήσει τη βία και να προσέλθει σε διάλογο με «τους νόμιμους ηγέτες ενός ειρηνικού λαού».

Φερόες Νήσοι

Οι Νήσοι Φερόες, στο αρχιπέλαγος της Δανίας στον Βόρειο Ατλαντικό, θα οργανώσουν τον Απρίλιο 2018 δημοψήφισμα για νέο Σύνταγμα που θα τους δίνει δικαίωμα αυτοδιάθεσης.
Οι Φερόες απέκτησαν καθεστώς αυτονομίας το 1948 διαθέτουν κοινοβούλιο και χωρικά ύδατα. Ομως η εξωτερική και η αμυντική πολιτική αποτελούν αρμοδιότητα της Δανίας.

Χώρα των Βάσκων

Η αυτονομιστική ένταση αμβλύνθηκε στη Χώρα των Βάσκων, που μοιράζεται ανάμεσα στη Γαλλία και την Ισπανία, από τότε που το κίνημα Batasuna, πολιτική πτέρυγα της οργάνωσης ETA, ανακοίνωσε την διάλυσή του τον Ιανουάριο 2013.

Η αυτονομιστική οργάνωση, που θεωρείται υπεύθυνση για τον θάνατο 829 ανθρώπων κατά τη διάρκεια ένοπλης βίας 40 ετών, είχε ανακοινώσει τον Οκτώβριο 2011 τον τερματισμό της ένοπλης δράσης.

Ομως το αυτονομιστικό κίνημα δεν έχει εκλείψει. Η αριστερή, αυτονομιστική συμμαχία EH Bildu είναι η δεύτερη σε μέγεθος τοπική πολιτική δύναμη.

Η Χώρα των Βάσκων απολαμβάνει προνομιακού φορολογικού καθεστώτος, ανάλογο αυτού που διεκδικούν οι Καταλανοί.

Την Κυριακή, 40.000 άνθρωποι διαδήλωσαν στο Μπιλμπάο σε υποστήριξη του καταλανικού δημοψηφίσματος. Ο τοπικός πρόεδρος Ινίγκο Ουρκουλού (εθνικιστής και συντηρητικός) ζήτησε στις 24 Σεπτεμβρίου την αναγνώριση του καταλανικού και του βασκικού έθνους.

Νέα Καληδονία

Η Νέα Καληδονία, στο γαλλικό αρχιπέλαγος του νότιου Ειρηνικού, θα οργανώσει το αργότερο τον Νοέμβριο 2018 δημοψήφισμα για αυτοδιάθεση, 20 χρόνια μετά τις συμφωνίες της Νουμεά, οι οποίες έθεσαν σε εφαρμογή μία διαδικασία σταδιακής αποαποικιοποίησης.

Δεδομένου του εκλογικού χάρτη, νικητές της ψηφοφορίας αναμένεται να είναι οι αντιαυτονομιστές.

Λομβαρδία-Βένετο

Δημοψήφισμα για τη διεκδίκηση μεγαλύτερου βαθμού αυτονομίας για τις ιταλικές περιφέρειες της Λομβαρδίας και του Βένετο θα διεξαχθεί στις 22 Οκτωβρίου. Όμως η ψηφοφορία δεν είναι αντίστοιχη με το καταλανικό δημοψήφισμα. Ο πρόεδρος της Λομβαρδίας Ρομπέρτο Μαρόνι, μέλος της Λέγκας του Βορρά, τόνισε ότι η ψηφοφορία θα διεξαχθεί «στο πλαίσιο που τίθεται από την εθνική ενότητα» και ότι δεν τίθεται θέμα ανεξαρτησίας.

Η Λέγκα του Βορρά, η οποία αρχικά προέβαλλε ως διεκδίκηση την ανεξαρτησία της «Παδανίας», έχει πλέον επικεντρωθεί σε μία ρητορική κατά του ευρώ και των μεταναστών.