Πώς ο Μαρσέλ Προυστ «πουλούσε» τον εαυτό του: Λάδωνε μέχρι και δημοσιογράφους!

Πρόσφατα ένα εξαιρετικά σπάνιο αντίτυπο του βιβλίου «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» πουλήθηκε σε δημοπρασία έναντι του αστρονομικού ποσού των 535.500 ευρώ. Ωστόσο, από την άποψη της ιστορίας της σύγχρονης λογοτεχνίας, το εξαιρετικά ενδιαφέρον στοιχείο του συγκεκριμένου τόμου (του πρώτου από το μνημειώδες έργο), είναι το πώς ο Μαρσέλ Προυστ, ένας από τους μεγαλύτερους μοντέρνους λογοτέχνες, προσπαθούσε να προωθήσει ο ίδιος το βιβλίο και τον εαυτό του. Χωρίς να φείδεται μέσων, ακόμη και κατάφωρα ανήθικων.
 
Μαζί με τον πρώτο τόμο του «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» (τιτλοφορείται ως «Από την μεριά του Σουάν») βρέθηκαν οκτώ χειρόγραφα σημειώματα του Μαρσέλ Προυστ. Πρόκειται για επιστολές που απηύθυνε προς γνωστούς του δημοσιογράφους, στους οποίους πρόσφερε ακόμη και χρήματα προκειμένου να προωθήσουν στα ΜΜΕ της εποχής το βιβλίο του. Προκειμένου να διευκολύνει την γκρίζα διαφήμιση του έργου του, ο Προυστ έγραφε ο ίδιος διθυραμβικές κριτικές, χρησιμοποιώντας εκφράσεις όπως «είναι ένα μικρό αριστούργημα» ή, αναφερόμενος στον εαυτό του σε τρίτο πρόσωπο, σαν τον Ιούλιο Καίσαρα, έγραφε «ο τρόπος με τον οποίον ο κ. Προυστ αντικρύζει και συναισθάνεται τα πράγματα είναι απολύτως πρωτότυπος» κ.α.
 
Χωρίς να γνωρίζει ότι το «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» θα αναγνωριζόταν στο μέλλον ως ένα έργο-σταθμός στην παγκόσμια λογοτεχνία, ο Μαρσέλ Προυστ διακατεχόταν από μέγιστη ανασφάλεια για την τύχη του βιβλίου του. Γι' αυτό και έφτασε να πληρώνει καταχωρήσεις στις εφημερίδες ώστε να το μετατρέψει, έστω και τεχνηέντως, σε μπεστ-σέλερ. Ο Προυστ πλήρωσε από την τσέπη του 2.000 σημερινά ευρώ (660 γαλλικά φράγκα το 1913) για μια αναφορά στο πρωτοσέλιδο της Journal des Debats, ενώ περίπου τα μισά κατέβαλε στην Le Figaro για τον ίδιο λόγο.
 
Παρόλ' αυτά, δεν έμεινε ικανοποιημένος από την καταχώρηση, καθώς η αρχισυνταξία της Le Figaro απάλειψε έναν υπερθετικό χαρακτηρισμό που είχε ο ίδιος περιλάβει στο κείμενο για το πόσο σπουδαίος συγγραφέας ήταν. Το παράδοξο στην περίπτωσή του, ήταν ότι ο Προυστ εναγωνίως επεδίωκε την καταξίωση, φτάνοντας ως τον χρηματισμό δημοσιογράφων, επειδή είχε πλήρη επίγνωση, τόσο της αξίας του, όσο και της δύναμης των ΜΜΕ. Θεωρούσε ότι, εάν οι εφημερίδες δεν τον προέβαλλαν όπως του άξιζε, το έργο του θα πήγαινε χαμένο.