Υεμένη: Επιχείρηση ανακατάληψης της πρωτεύουσας μετά την δολοφονία του πρώην προέδρου

Ο πρόεδρος της Υεμένης Αμπντ Ράμπο Μανσούρ Χάντι, εξόριστος στη Σαουδική Αραβία, ανακοίνωσε τη Δευτέρα την έναρξη μιας στρατιωτικής επιχείρησης για την ανακατάληψη της πρωτεύουσας Σαναά, την οποία ελέγχουν οι σιίτες αντάρτες Χούθι, μερικές ώρες μετά την επιβεβαίωση του θανάτου του πρώην προέδρου της χώρας Άλι Αμπντάλα Σάλεχ.

Επικεφαλής της κυβέρνησης που αναγνωρίζει η διεθνής κοινότητα, ο Χάντι προέτρεψε τη Δευτέρα τους πολίτες της χώρας να «ανοίξουν μια νέα σελίδα» στην ιστορία της χώρας. «Ας ενώσουμε τις προσπάθειές μας για να τελειώνουμε με αυτές τις συμμορίες κακοποιών και να αρχίσουμε την οικοδόμηση μιας νέας, ομοσπονδιακής Υεμένης όπου θα βασιλεύει η δικαιοσύνη, η αξιοπρέπεια (...) η σταθερότητα και η ανάπτυξη», είπε ο πρόεδρος σε μια ομιλία του που αναμεταδόθηκε απευθείας από το Ριάντ.

Προχώρησε σε αυτή την έκκληση μετά τον θάνατο του Σάλεχ από πυρά ανταρτών Χούθι μερικές ημέρες μετά τη ρήξη της συμμαχίας ανάμεσα στις δύο συνιστώσες της συμμαχίας που έλεγχε τη Σαναά και το ξέσπασμα αιματηρών συγκρούσεων στην πρωτεύουσα.

Ο θάνατος του πρώην προέδρου της χώρας, στα 75 του χρόνια, έπειτα από 33 χρόνια στην εξουσία, ενδέχεται να αποτελέσει ένα σημείο καμπής στη σύρραξη στην Υεμένη, χωρίς όμως αυτό να οδηγεί τουλαχιστον άμεσα σε οποιαδήποτε βελτίωση της κατάστασης για τους αμάχους. Στη Σαναά, όπου οι εχθροπραξίες συνεχίζονταν το βράδυ της Δευτέρας, οι Χούθι έμοιαζαν να έχουν πάρει το πάνω χέρι έναντι των δυνάμεων που ορκίζονταν πίστη στον Σάλεχ, σύμφωνα με δημοσιογράφους στην πρωτεύουσα.

Ο πόλεμος στην Υεμένη, όπου εκτυλίσσεται η «χειρότερη ανθρωπιστική κρίση του κόσμου» σύμφωνα με τον ΟΗΕ, θεωρείται ένα από τα κυριότερα μέτωπα του πολέμου δι' αντιπροσώπων μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν, το οποίο κατηγορείται από το Ριάντ ότι στηρίζει τους Χούθι, κάτι που η Τεχεράνη διαψεύδει.

«Το υπουργείο Εσωτερικών (των Χούθι) ανακοινώνει (...) τον θάνατο του αρχηγού των προδοτών παραστρατιωτικών (σ.σ. του Άλι Αμπντάλα Σάλεχ) και ενός αριθμού εγκληματικών στοιχείων», μετέδωσε το τηλεοπτικό δίκτυο των ανταρτών Αλ Μασίρα. 

Ένα βίντεο που στάλθηκε σε δημοσιογράφο του Γαλλικού Πρακτορείου από τους Χούθι εικονίζει ένα πτώμα που μοιάζει να ανήκει στον πρώην πρόεδρο, ο οποίος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την εξουσία το 2012, στα απόνερα της λεγόμενης Αραβικής Άνοιξης. Ο θάνατός του επιβεβαιώθηκε αργότερα από μια ηγέτιδα του κόμματός του, του Γενικού Λαϊκού Κογκρέσου. Σύμφωνα με αυτήν, ο πρώην πρόεδρος και άλλα ανώτερα στελέχη του κόμματος έγιναν στόχος πυρών των Χούθι ενώ έφευγαν από τη Σαναά προς περιοχές που έλεγχαν υποστηρικτές του Σάλεχ.

Μια στρατιωτική πηγή είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο υπό τον όρο να μην κατονομαστεί ότι μια οχηματοπομπή τεσσάρων αυτοκινήτων αναγκάστηκε να σταματήσει περίπου 40 χλμ. από την πρωτεύουσα. Κατά την ίδια πηγή, ο Σάλεχ σκοτώθηκε από τις σφαίρες των Χούθι, όπως και άλλα δύο ηγετικά στελέχη του Γενικού Λαϊκού Κογκρέσου.

Σε ομιλία του που μεταδόθηκε από το Αλ Μασίρα, ο ηγέτης των ανταρτών Αμπντελμάλεκ αλ Χούθι, 38 ετών, χαιρέτισε την «αποτυχία της συνωμοσίας», χωρίς να αναφερθεί στην τύχη του πρώην προέδρου Σάλεχ. Αναφερόταν στη βίαιη ρήξη της συμμαχίας ανάμεσα στις δυνάμεις του Σάλεχ και τους ζαϊδίτες αντάρτες.

Αυτή η συμμαχία είχε συμπηχθεί πριν από τρία χρόνια και έκτοτε οι δύο συνιστώσες της έλεγχαν από κοινού την πρωτεύουσα αλλά και μεγάλο μέρος της Υεμένης αφού απώθησαν τις δυνάμεις της κυβέρνησης του προέδρου Χάντι, που κατέφυγε στο νότιο τμήμα της χώρας.

Από τις συγκρούσεις που ξέσπασαν την Τετάρτη οι νεκροί και οι τραυματίες είναι τουλάχιστον 100, σύμφωνα με πηγές προσκείμενες στις υπηρεσίες ασφαλείας και σε νοσοκομεία.

Ενώ η συμμαχία κατέρρεε ο Σάλεχ έτεινε το Σάββατο το χέρι στη Σαουδική Αραβία, η οποία επενέβη στον πόλεμο στην Υεμένη το 2015 υπέρ των δυνάμεων του Χάντι, ζητώντας σε αντάλλαγμα να αρθεί ο αποκλεισμός. Οι Χούθι κατήγγειλαν τη «μέγιστη προδοσία» του. Τη Δευτέρα, ο πρόεδρος Χάντι έδωσε διαταγή στον αντιπρόεδρο του Άλι Μόχσεν αλ Άχμαρ, που βρίσκεται στη Μαρίμπ, περίπου 100 χιλιόμετρα ανατολικά της Σαναά, «να ξεκινήσει πορεία (...) προς την πρωτεύουσα». Η επιχείρηση, που βαπτίστηκε «Σαναά η Αραβική», έχει στόχο να μπει η πρωτεύουσα σε μια τανάλια, από τα ανατολικά και τα βορειοανατολικά. Στρατιωτικές πηγές στη Μαρίμπ ανέφεραν ότι επτά τάγματα διατάχθηκαν να κινηθούν προς τη Σαναά.

Σε μια προσπάθεια να αποδυναμώσει τους σιίτες αντάρτες, η κυβέρνηση της Υεμένης ανακοίνωσε επίσης ότι είναι διατεθειμένη να χορηγήσει αμνηστία σε όλους όσοι συνεργαστούν μαζί της - απλώνοντας το χέρι στους οπαδούς του Σάλεχ.

Στη σύρραξη στην Υεμένη έχουν χάσει τη ζωή τους πάνω από 8.750 άνθρωποι από τον Μάρτιο του 2015 και την επέμβαση του Ριάντ και των συμμάχων του στον πόλεμο υπέρ της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης και εναντίον των Χούθι.

Η συμμαχία υπό σαουδαραβική διοίκηση διεμήνυσε στους άμαχους τη Δευτέρα να απομακρυνθούν πέραν των «500 μέτρων» από τις περιοχές που ελέγχουν οι σιίτες αντάρτες, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα κλιμακώσει ακόμα περισσότερο τις αεροπορικές επιδρομές της.

Εξάλλου, σύμφωνα με αμερικανούς ειδικούς που επικαλέστηκε τη Δευτέρα η εφημερίδα New York Times, το σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας Patriot που χρησιμοποιήθηκε από τις σαουδαραβικές ένοπλες δυνάμεις τον Νοέμβριο για να αναχαιτιστεί ένας βαλλιστικός πύραυλος που εκτόξευσαν οι Χούθι απέτυχε, αντίθετα με όσα είχε ανακοινώσει το καθεστώς.

Σαουδάραβες αξιωματούχοι είχαν διαβεβαιώσει την 4η Νοεμβρίου ότι ο πύραυλος που εκτόξευσαν οι Χούθι αναχαιτίστηκε και καταστράφηκε.

Στο μεταξύ, ένας αξιωματούχος της κυβέρνησης του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ τόνισε ότι οι ΗΠΑ προτρέπουν όλες τις πλευρές στην Υεμένη να ξαναρχίσουν συνομιλίες για να τερματιστεί ο πόλεμος.

Ο ίδιος αμερικανός αξιωματούχος υποστήριξε επίσης ότι ο ισχυρισμός των Χούθι την Κυριακή πως εκτόξευσαν έναν πύραυλο εναντίον πυρηνικού σταθμού στο Αμπού Ντάμπι δείχνει «πόσο αποσταθεροποιητικός είναι αυτός ο πόλεμος για την περιοχή και πώς το ιρανικό καθεστώς εκμεταλλεύεται τον πόλεμο για τις δικές του πολιτικές σκοπιμότητες».