Τι έγινε στην Αλεξανδρέττα το 1939 και πώς ο Ερντογάν θέλει να πάρει με τον ίδιο τρόπο εδάφη στη Συρία

Η εισβολή που ξεκίνησε ο τουρκικός στρατός και ο συνασπισμός των Σύρων ανταρτών, εναντίον της Αφρίν, συμπλήρωσε τον πρώτο μήνα. Τις τελευταίες 34 μέρες, η Αφρίν έχει μετατραπεί σε πεδίο μάχης που θα αναδιαμορφώσει όλες τις περιφερειακές ισορροπίες. Η νέα κατάσταση αποτελεί πραγματική απειλή εναντίον όλων των δυνάμεων που δραστηριοποιούνται στη Συρία και κινδυνεύει να αλλάξει τη δημογραφική δομή -και τον πολιτικό χάρτη- της χώρας. 

Σύμφωνα με τους Κούρδους της περιοχής, η απειλή που συνεπάγεται η συνεργασία του τουρκικού κράτους με οργανώσεις που προέρχονται από την Al Qaeda και το ISIS, στους οποίους έχει μπει η ετικέτα FSA (Ελεύθερος Συριακός Στρατός) μπορεί να συνοψιστεί σε τρία μέρη. Το πρότζεκτ, «εισβολή, εγκατάσταση, δημοψήφισμα» εν συντομία, είναι γνωστό ως «Iskenderun model» (δηλαδή το πρότυπο της Αλεξανδρέττας).

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε για πρώτη φορά ότι οι επιθέσεις εισβολής αποσκοπούν στη «διασφάλιση της προστασίας των συνόρων», αλλά τις επόμενες ημέρες αποκάλεσε τον συριακό στρατό «δύναμης εισβολής» και δήλωσε ότι «οι πραγματικοί ιδιοκτήτες της γης θα εγκατασταθούν στην περιοχή». Τα σχόλια του Ερντογάν ήταν η πρώτη ένδειξη περί του «προτύπου της Αλεξανδρέττας», που σύμφωνα με τους Κούρδους, θέλουν να επικαιροποιήσουν και να εφαρμόσουν και θα μπορούσε επιβεβαιωθεί μέσα από τις φράσεις: ο «νέος εθνικός επαναστατικός στρατός» που θα «απελευθερώσει την πατρίδα» από το «εισβάλλον συριακό καθεστώς», κατά τα λεγόμενα των Τούρκων. 

Η αρχή έγινε με την «Ασπίδα του Ευφράτη»

Το τουρκικό κράτος εισέβαλε σε μια έκταση 2.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων στη Συρία, συμπεριλαμβανομένων των πόλεων, αλ-Μπαμπ, Αζάζ, Ράι και Τζαραμπλούς το 2016, με βιτρίνα την επιχείρηση «Ασπίδα του Ευφράτη», σύμφωνα με το κουρδικό πρακτορείο ANFA. Η εισβολή αποσκοπούσε στη διακοπή της σύνδεσης μεταξύ των καντονιών του Τζιζίρε και του Αφρίν, καθώς η Τουρκία όρισε διοικητές και τοπικούς διοικητικούς υπαλλήλους στην περιοχή δημιουργώντας αυτή την de facto κατάσταση. Οι πόλεις διοικούνται από τους αναπληρωτές Διοικητές του Αντέπ, πολλές οικογένειες Τουρκμένων (ή Τουρκομάνων) εγκαταστάθηκαν στην περιοχή και δημιουργήθηκαν πολλά τουρκικά σχολεία.

Ένας άλλος τομέας στον οποίο το τουρκικό κράτος δραστηριοποιείται στο έδαφος της Συρίας μέσω της Αλ Κάιντα,  των σαλαφιστών τζιχαντιστών και των υπολειμμάτων του FSA είναι η Ιντλίμπ. Από τις πρώτες ημέρες του εμφυλίου πολέμου της Συρίας, η Ιντλίμπ μετατράπηκε σε βάση για οργανώσεις που υποστηρίχθηκαν από την Τουρκία και η επαρχία ήταν υπό κατοχή τουρκικού στρατού, από τον Οκτώβριο του 2017 ως μέρος μιας συμφωνίας για «αποστρατιωτικοποιημένες ζώνες», μεταξύ Τουρκίας, Ρωσίας και Ιράν.

Σύμφωνα με τα όσα λένε οι Κούρδοι, ο τουρκικός στρατός εξακολουθεί να ενεργεί ως ασπίδα για την οργάνωση Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ, που δρα υπό το Μέτωπο Αλ-Νούσρα (γνωστό παρακλάδι της αλ-Κάιντα και του ISIS). Αφού ο Ερντογάν ανακοίνωσε ότι «η επιχείρηση θα συνεχιστεί στο Ιντλίμπ καθώς και στην Αφρίν», όταν ο στρατός του καθεστώτος προχώρησε στην Ιντλίμπ, ο τουρκικός στρατός προσπάθησε να αποστείλει τρία κομβόι τεθωρακισμένων οχημάτων στα νότια του Χαλεπίου. Αυτές οι προσπάθειες παρεμποδίστηκαν από τη Ρωσία και το συριακό στρατό, αλλά ο «πόλεμος για ηγεμονία» στο Ιντλίμπ αναμένεται να ενταθεί τις επόμενες ημέρες.

Πρώτα εισβολή μετά δημοψήφισμα

Οι προσπάθειες του Ερντογάν να «βρει έναν τόπο» για τους 3,5 εκατομμύρια Σύριους πρόσφυγες στην Τουρκία, είναι το ορατό πρόσωπο του σχεδίου για τη δημιουργία ενός «διαδρόμου στη Μεσόγειο» κατά μήκος των πόλεων αλ-Μπαμπ, Τζαραμπλούς, Αζάζ, Αφρίν και Ιντλίμπ, από την πόλη Τζισρ αλ-Σουγκούρ, στο βουνό των Τουρκμένων στα ανατολικά και στα κουρδικά βουνά στα βόρεια της Λατάκιας. Το σχέδιο «Ερντογάν» που προσπαθούν να υλοποιήσουν σταδιακά συνίσταται στην ένταξη του πυρήνα Ιντλίμπ-Τζαραμπλούς στην Αφρίν, στη συνέχεια, στην εγκατάσταση των προσφύγων περιοχές στις οποίες εισέβαλε ο τουρκικός στρατός και τέλος σε ένα δημοψήφισμα, με το οποίο θα εκβιαστεί η ενσωμάτωση του νέου φιλοτουρκικού θυλάκου στο τουρκικό κράτος

Τι είχε γίνει στην Αλεξανδρέττα το 1938

Μετά την ήττα των Τούρκων στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Οθωμανική αυτοκρατορία τεμαχίστηκε και στη Γαλλία δόθηκε η «διακυβέρνηση με εντολή» της Συρίας. Η Τουρκία υπό τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ αρνήθηκε να δεχτεί το Σαντζάκ της Αλεξανδρέτας ως μέρος της Εντολής και, σε ομιλία του στις 15 Μαρτίου 1923 στα Άδανα, ο Ατατούρκ υποστήριξε ότι ήταν «τουρκική πατρίδα για 40 αιώνες» και ότι «δεν μπορεί να είναι αιχμάλωτη στα χέρια του εχθρού». Η τουρκική πολιτική αποσκοπούσε στην ενσωμάτωση του Σαντζάκ της Αλεξανδρέτας όταν η γαλλική εντολή της Συρίας θα έληγε το 1935.



Οι ντόπιοι Τούρκοι ξεκίνησαν μεταρρυθμίσεις στο ύφος του Ατατούρκ, σχημάτισαν διάφορες οργανώσεις και θεσμούς για να προωθήσουν την ιδέα της ένωσης με την Τουρκία. Σε αντίδραση των αραβικών επιδιώξεων για πλήρη αραβοποίηση του Ισκεντερούν, ο Κεμάλ επινόησε τον όρο Χατάι για την ευρύτερη περιοχή, παραπέμποντας στην εποχή των Χετταίων για να υποστηρίξει τα προηγούμενα λεγόμενά του, εγείροντας παράλληλα το «Θέμα του Χατάι». Έπειτα από πίεση στις Μεγάλες Δυνάμεις και προετοιμασία ειδικού συντάγματος, το Νοέμβριο του 1937, το αυτόνομο κράτος του Χατάι, παίρνει σάρκα και οστά, παραμένοντας ωστόσο ενσωματωμένο στη Συρία.

Με αυτό ως ασπίδα, η Τουρκία στέλνει καραβιές δεκάδων χιλιάδων Τούρκων είτε ως «δυνάμεις ασφαλείας» το 1938, είτε ως μαϊμού-ψηφοφόρους, στο δημοψήφισμα που διεξήχθη στις 29 Ιουνίου του 1939, στο οποίο «ο λαός» αποφάσισε την ενσωμάτωση της Αλεξανδρέττας, στο κράτος της Τουρκίας, κάτι που μέχρι σήμερα η Συρία αποκαλεί παρανομία και αρνείται να αναγνωρίσει, σύμφωνα με τα όσα γράφει και ο Βρετανός δημοσιογράφος Ρόμπερτ Φισκ στο βιβλίο του σχετικά με το θέμα. 

Η αντίσταση των Κούρδων

Οι Κούρδοι και οι συριακοί λαοί δρουν μαζί ενάντια σε αυτό το σχέδιο, όπως αναλύει το πρακτορείο ANFA. Ομάδες συμμοριών με τις ρίζες τους στην Αλ Κάιντα, τους Ταλιμπάν και το ISIS, όπως η Al Nusra, η Faylaq Al Sham, η Ahrar Al Sham, η Nureddin Zengi, η Σουλτάν Μουράτ, οι ταξιαρχίες της Σαμαρκάνδης, το Τάγμα Σουλτάνου Μουράτ, το Τάγμα του Φατίχ Σουλτάν Μεχμέτ, το Τουρκμενικό Ισλαμικό Κόμμα και η Ταξιαρχία Σελαχεντίν έχουν εισαχθεί από όλο τον κόσμο από την τουρκική MİT και έχουν λάβει εκπαίδευση και εξοπλισμό σε διάφορες επαρχίες της Τουρκίας.

Οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) έχουν εκδώσει εκκλήσεις για υπεράσπιση της εδαφική ακεραιότητα της Συρίας από τις πρώτες ημέρες των επιθέσεων από αυτές τις συμμορίες που παρουσιάστηκαν με τη νεοδημιουργηθείσα «Συριακή ταυτότητα» και το όνομα «Kuvayi Milliye» (Εθνικοί Επαναστάτες) και οι οποίοι έχουν μακρά ιστορία βιασμών, βασανιστηρίων, εκτελέσεων, απαγωγών, εθνοκάθαρσης, κλοπής και λεηλασίας.