Ο πρώτος ηλεκτρικός αυτοκινητόδρομος στην Σουηδία και τα «πράσινα» σχέδια της ΕΕ

Περίπου 25 εκατομμύρια κινητήρες ντίζελ βαρέων φορτηγών οχημάτων που μετακινούνται καθημερινά στους ευρωπαϊκούς δρόμους, σβήνουν. Τα συγκεκριμένα οχήματα που  «ευθύνονται» για το ένα πέμπτο των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετατρέπονται σε μια στιγμή σε ηλεκτροκίνητα. Εμπορεύματα μεταφέρονται με ελάχιστο κόστος. Η ποιότητα ζωής σε ευρωπαϊκά λιμάνια, πόλεις και αυτοκινητόδρομους αλλάζει άρδην. Επιστημονική φαντασία ή εφικτός στόχος; 

Στην Σουηδία, ο πρώτος ηλεκτρικός αυτοκινητόδρομος στον κόσμο, αποδεικνύει ότι το σχέδιο μπορεί να προσδώσει στην Ε.Ε ένα τεράστιο πλεονέκτημα στις οδικές μεταφορές χρησιμοποιώντας τεχνολογία που, τηρουμένων των αναλογιών, εφαρμόζεται ήδη στους... αθηναϊκούς δρόμους. 

Το πρόγραμμα «E16 Elväg» στην κεντρική Σουηδία, το οποίο συγχρηματοδοτείται από το «πρόγραμμα Γιούνκερ» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την κυβέρνηση της Σουηδίας και ιδιωτικές εταιρίες, όπως η Siemens και η Scania, φιλοδοξεί να μετατρέψει τον αυτοκινητόδρομο που συνδέει το λιμάνι Γκέβλε και το βιομηχανικό κέντρο Μπορλάνγκε, μήκους 111 χιλιομέτρων, στον πρώτο ηλεκτρικό αυτοκινητόδρομο, όχι μόνο στην ΕΕ, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των υπευθύνων του έργου, ένα βαρύ φορτηγό που καλύπτει 100 χιλιάδες χιλιόμετρα σε ηλεκτρικούς δρόμους εξοικονομεί περίπου 20.000 ευρώ σε καύσιμα, ενώ η ηλεκτρική ενέργεια που χρησιμοποιούν τα φορτηγά οχήματα θα παράγεται 100% από ανανεώσιμες πηγές. 

Το μοντέλο «Κολιάτσου – Παγκράτι» σε πανευρωπαϊκό επίπεδο 

Η τεχνολογία που χρησιμοποιείται για την μετατροπή του αυτοκινητόδρομου σε ηλεκτρικό δεν χαρακτηρίζεται ως καινοτόμα, καθώς θυμίζει το ηλεκτρικό τρόλεϊ της Αθήνας, ή το τραμ του Μιλάνου και κάποιων γερμανικών πόλεων της δεκαετίας του 1970. Ωστόσο εφαρμόζεται για πρώτη φορά στις οδικές μεταφορές βαρέων οχημάτων σε δρόμους ταχείας κυκλοφορίας. Προς το παρόν, το πιλοτικό πρόγραμμα που εφαρμόζεται στην Σουηδία αφορά μόλις σε τμήμα 2 χιλιομέτρων του αυτοκινητόδρομου, όπου καθημερινά εκτελούνται έλεγχοι και δοκιμαστικές κυκλοφορίες βαρέων οχημάτων με σκοπό το 2020 ο ηλεκτρικός αυτοκινητόδρομος των 111 χιλιομέτρων να βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία.

«Επιλέξαμε αυτό το τμήμα του αυτοκινητόδρομου διότι εδώ εντοπίζουμε όλες τις ακραίες συνθήκες που απαιτούνται για να ελέγξουμε την λειτουργικότητα του έργου. Πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, πυκνή χιονόπτωση που εμποδίζει την ορατότητα των οδηγών και δημιουργεί περιστασιακά προβλήματα στα καλώδια», εξήγησε ο υπεύθυνος του έργου Μάγκνους Έρμτσρομ. Σε αντίθεση με την υφιστάμενη τεχνολογία ηλεκτροδότησης οχημάτων δημοσίων συγκοινωνιών (τρόλεϊ, τραμ), η ιδέα αναφορικά με τον ηλεκτρικό αυτοκινητόδρομο είναι τα βαρέα και μεσαία φορτηγά οχήματα να μην χρειάζεται να είναι  διαρκώς συνδεδεμένα με τα καλώδια, αλλά να φορτίζουν τις μπαταρίες τους με σκοπό την μεγαλύτερη δυνατή αυτονομία στην μετακίνησή τους η οποία θα αγγίζει τα 90 χιλιόμετρα την ώρα. 


 

Πώς λειτουργεί ο «ηλεκτρικός δρόμος» 

Στον αυτοκινητόδρομο Ε16 της κεντρικής Σουηδίας το 40 τόνων φορτηγό της Scania κινείται στην δεξιά λωρίδα και ειδικοί αισθητήρες στην οροφή του «εντοπίζουν» την ύπαρξη καλωδίων. Ο ειδικός «γερανός» του φορτηγού ανυψώνεται και το φορτηγό κινείται με ηλεκτρική ενέργεια. Οι κολώνες στις οποίες στηρίζονται τα καλώδια βρίσκονται εκτός του οδοστρώματος και δεν επηρεάζουν την ομαλή κίνηση των λοιπών οχημάτων.   

Σύμφωνα με τον κ. Γιαν Νιλάντερ, έναν εκ των διαχειριστών του έργου στην κεντρική Σουηδία, ο ευρωπαϊκός στόχος  εξοικονόμησης ενέργειας στο 30% μέχρι το 2030 μπορεί να επιτευχθεί, καθώς η κατασκευή των συγκεκριμένων υποδομών δεν απαιτεί ριζικές παρεμβάσεις στο υφιστάμενο οδικό δίκτυο, ενώ η ανάπτυξη υβριδικών κινητήρων κατακτά τον κλάδο των ευρωπαϊκών εταιριών κατασκευής βαρέων οχημάτων. 

«Σε δύο μόλις χιλιόμετρα, το φορτηγό φορτίζει τις μπαταρίες του και έχει αυτονομία κίνησης για άλλα δέκα χιλιόμετρα. Φανταστείτε τι θα μπορούσε να συμβεί αν όλοι οι αυτοκινητόδρομοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχαν τις ίδιες υποδομές», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Νιλάντερ. 

Το έργο που ξεκίνησε το 2016 προκαλεί όχι απλώς ευρωπαϊκό αλλά διεθνές ενδιαφέρον. Εκτός από την Scania στην Σουηδία, δύο άλλες εταιρίες κατασκευής βαρέων οχημάτων, η  Daimler και η Volvo, αναπτύσσουν παρόμοια έργα στην Γερμανία και στο Λος Άντζελες των Ηνωμένων Πολιτειών. 

Τα φινλανδικά ηλεκτρικά λεωφορεία χωρίς οδηγό και το ελληνικό ενδιαφέρον 

Στην γειτονική Φινλανδία, μερικά χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Ελσίνκι, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συνεργασία με δήμους και πανεπιστήμια της χώρας αναπτύσσει ένα διαφορετικό σχέδιο, που εντάσσεται επίσης στους ευρωπαϊκούς στόχους μείωσης των εκπομπών αερίων. Ηλεκτρικά μινι- λεωφορεία, χωρίς οδηγό για τα οποία έχει δείξει ενδιαφέρον και ο Δήμος Λαμιέων από την Ελλάδα. Τα συγκεκριμένα λεωφορεία, κατάλληλα για μικρές πόλεις της Φινλανδίας, αλλά και άλλων κρατών της Ε.Ε, χωρούν εννέα μόλις επιβάτες και η ταχύτητά τους δεν ξεπερνά τα 11 χιλιόμετρα την ώρα. 



 Το πλεονέκτημα της Φινλανδίας αναφορικά με την ανάπτυξη οχημάτων χωρίς οδηγό εντοπίζεται στο νομικό καθεστώς της χώρας το οποίο δεν απαγορεύει (και συνεπώς επιτρέπει) την κυκλοφορία οχημάτων χωρίς οδηγό, αρκεί οι κατασκευαστές να εγγυηθούν για την ασφάλεια των επιβατών, των πεζών και των λοιπών οχημάτων.

Σκοπός του «Sohjoa Project», όπως ονομάζεται το εν λόγω σχέδιο είναι τα συγκεκριμένα οχήματα να μπορούν να ενταχθούν στο δίκτυο δημοσίων συγκοινωνιών εξυπηρετώντας απομακρυσμένες περιοχές με δρομολόγια προς κεντρικούς σταθμούς Μετρό, τρένων και λεωφορείων, ή να χρησιμοποιηθούν εντός μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων για συγκεκριμένα δρομολόγια, όπως εντός αρχαιολογικών ή άλλων χώρων τουριστικού ενδιαφέροντος.