Παγκόσμια ανησυχία για την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν

Ανησυχία και έντονες αντιδράσεις από την Ευρώπη αλλά και στήριξη από Ισραήλ και Σαουδική Αραβία προκάλεσε η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη  διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Ο Αμερικανός πρόεδρος επιτέθηκε στη συμφωνία που είχε συναφθεί το 2015, επί ημερών Μπαράκ Ομπάμα. Τη χαρακτήρισε καταστροφική, σάπια και μεγάλη ντροπή για κάθε  Αμερικανό πολίτη. «Εχουμε αποδείξεις ότι ήταν ψέμα η υπόσχεση του Ιράν ότι το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας θα έχει μόνο ειρηνικούς σκοπούς. Αυτή η συμφωνία δεν θα φέρει ποτέ την ειρήνη», είπε και ανέφερε μεταξύ άλλων ότι αυξήθηκε κατά περίπου 40% ο αμυντικός προϋπολογισμός της Τεχεράνης, όπως και ότι κατασκεύασε νέους πυραύλους.

Ο Τραμπ κατηγόρησε το Ιράν ότι χρηματοδοτεί τρομοκράτες, κάνοντας αναφορά σε Χεζμπολάχ, Χαμάς, Ταλιμπάν και Αλ Κάιντα, που- σημείωσε- έχουν βομβαρδίσει στρατιωτικές  εγκαταστάσεις, σκοτώσει στρατιώτες, απαγάγει και βασανίσει Αμερικανούς πολίτες.

«Αν επιτρέψω να παραμείνει αυτή η συμφωνία, σύντομα θα υπάρξει κούρσα πυρηνικών στη Μέση Ανατολή», είπε ακόμη, ενώ σε άλλο σημείο τόνισε: «Οι ΗΠΑ δεν θα είναι πλέον  όμηρος σε έναν πυρηνικό εκβιασμό. Δεν θα επιτρέψουμε σε ένα καθεστώς να έχει τα πιο θανατηφόρα όπλα».

Παράλληλα, τόνισε ότι θέλει να στείλει ένα σημαντικό μήνυμα: «Οι ΗΠΑ δεν κάνουν πια κενές απειλές. Οταν δίνω υποσχέσεις τις κρατάω», είπε και πρόσθεσε ότι η Ουάσινγκτον θα συνεργαστεί με τους συμμάχους της για να βρεθεί μία εποικοδομητική λύση με διάρκεια για την πυρηνική απειλή του Ιράν και το πυραυλικό πρόγραμμα της χώρας.

Προειδοποίησε όμως την Τεχεράνη ότι αν συνεχίσει «θα αντιμετωπίσει μεγαλύτερα προβλήματα από ό,τι είχε ποτέ έως τώρα».

Ο Αμερικανός πρόεδρος υπέγραψε το σχετικό διάταγμα αμέσως μετά την ανακοίνωση της απόφασής του, ενώ προειδοποίησε ότι κυρώσεις θα υποστούν και όσες χώρες βοηθήσουν το Ιράν στο πυρηνικό του πρόγραμμα.

Ήδη μάλιστα υπήρξε επίσημη προειδοποίηση προς την Γερμανία και τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο Ιράν. «Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι οι κυρώσεις θα στοχεύουν κρίσιμης σημασίας τομείς της ιρανικής οικονομίας και οι γερμανικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο Ιράν θα πρέπει να σταματήσουν άμεσα τις δραστηριότητές τους», δήλωσε ο Ρίτσαρντ Γκρένελ, Αμερικανός πρέσβης στην Γερμανία, που ανέλαβε φέτος τα καθήκοντά του.

Η αντίδραση του Ιράν: Παράνομη η απόφαση του Τραμπ

Ως παράνομη χαρακτήρισε ο πρόεδρος του Ιράν Χασάν Ροχανί την απόφαση Τραμπ να αποσυρθούν οι ΗΠΑ από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα.

Σύμφωνα με τον Ροχανί, ο οποίος μίλησε λίγη ώρα αφότου ολοκλήρωσε το διάγγελμά του ο Τραμπ, η απόφαση του Αμερικανού προέδρου παραβιάζει διεθνείς συνθήκες και συμφωνίες.

Το Ιράν θα παραμείνει στην πυρηνική συμφωνία, χωρίς τη συμμετοχή των ΗΠΑ σε αυτήν, ανακοίνωσε ο πρόεδρος Χασάν Ροχανί.

Παράλληλα, ο Ροχανί πρόσθεσε ότι έδωσε εντολή στα στελέχη της πυρηνικής βιομηχανίας της χώρας του να είναι έτοιμα να συνεχίσουν την ανάπτυξη της πυρηνικής βιομηχανίας χωρίς κανέναν περιορισμό, εφόσον χρειαστεί.

Σε τηλεοπτικό διάγγελμά του ο Ιρανός πρόεδρος είπε ότι η απόφαση που έλαβε ο Ντόναλντ Τραμπ υπήρξε μια "ιστορική εμπειρία" για την Τεχεράνη και κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι ουδέποτε τήρησαν τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν.

Ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος, συνέχισε ο Ροχανί, έχει ιστορικό υπονόμευσης των διεθνών συνθηκών και χαρακτήρισε "ψυχολογικό πόλεμο" την απόφαση του Τραμπ.

Ο Ροχανί είπε ότι έδωσε εντολή στον υπουργό Εξωτερικών να ξεκινήσει συνομιλίες για την πυρηνική συμφωνία με την ΕΕ, τη Ρωσία και την Κίνα εντός των επόμενων εβδομάδων και διαβεβαίωσε ότι η ιρανική οικονομία θα συνεχίσει να αναπτύσσεται και μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ.

Οι Ευρωπαίοι, με επικεφαλής τη Γαλλία, τη Γερμανία και τη Βρετανία, εξέφρασαν τη «λύπη» τους για την απόφαση αυτή, ενώ στο ίδιο κλίμα ήταν και οι πρώτες αντιδράσεις από Ιταλία, Ρωσία και Τουρκία.

Στην Ευρώπη

-«Η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο λυπούνται για την αμερικανική απόφαση αποχώρησης από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα» του Ιράν και σκοπεύουν να «εργαστούν συλλογικά» για να επιτευχθεί μια «ευρύτερη» συμφωνία, σημείωσε ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν μέσω Twitter.

-Η συμφωνία που υπεγράφη στη Βιένη το 2015 «ανταποκρίνεται στον σκοπό της, ο οποίος είναι το να εγγυάται ότι το Ιράν δεν αναπτύσσει πυρηνικά όπλα» και «η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αποφασισμένη να τη διατηρήσει» σε ισχύ, διαβεβαίωσε η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι σε δηλώσεις της στη Ρώμη.

-«Η συμφωνία με το Ιράν θα έπρεπε να προστατευθεί. Συμβάλλει στην ασφάλεια της περιοχής και περιορίζει τη διάδοση των πυρηνικών» όπλων, έκρινε μέσω Twitter ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός της Ιταλίας Πάολο Τζεντιλόνι.

-Η Ρωσία είναι «βαθιά απογοητευμένη» για την απόφαση του Τραμπ να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, ανακοίνωσε την Τρίτη το υπουργείο Εξωτερικών της χώρας, καταγγέλλοντας μια «χονδροειδή παραβίαση του διεθνούς δικαίου».

-«Η μονομερής αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία για τα πυρηνικά (του Ιράν) είναι μια απόφαση που πρόκειται να προκαλέσει αστάθεια και νέες συγκρούσεις»,
προειδοποίησε μέσω Twitter ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας Ιμπραήμ Καλίν.

Στη Μέση Ανατολή

-«Το Ισραήλ υποστηρίζει απόλυτα τη θαρραλέα απόφαση που πήρε (...) ο πρόεδρος Τραμπ να απορρίψει την καταστροφική συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα» του Ιράν, δήλωσε ο ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου σε διάγγελμά του που αναμεταδόθηκε απευθείας από την ισραηλινή δημόσια τηλεόραση.

-«Το βασίλειο (της Σαουδικής Αραβίας) υποστηρίζει και χαιρετίζει τα βήματα που ανακοινώθηκαν από τον αμερικανό πρόεδρο ενόψει της αποχώρησης (των ΗΠΑ) από τη συμφωνία για τα πυρηνικά» του Ιράν, ανέφερε επίσημη ανακοίνωση του παλατιού στο Ριάντ την οποία μετέδωσε το κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο Αλ Ιχμπαρίγια.

-Η Συρία αντιθέτως «καταδικάζει σθεναρά» την ανακοίνωση της αποχώρησης των ΗΠΑ από τη συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, εκφράζοντας την «απόλυτη αλληλεγγύη» της με την Τεχεράνη, σημαντικό σύμμαχό της, και την πίστη της στις ικανότητες του Ιράν να ξεπεράσει τις επιπτώσεις της «επιθετικής στάσης» της Ουάσινγκτον.

Οι άλλοι

-Ο δημοκρατικός πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα έκανε λόγο για ένα «σοβαρό λάθος» αναφερόμενος στην απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ, κρίνοντας πως όχι μόνο η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν «δουλεύει», αλλά και πως θα ήταν προς το συμφέρον της Ουάσινγκτον να παραμείνει σε ισχύ.

-«Είμαι βαθιά ανήσυχος για την ανακοίνωση της αποχώρησης από το ΚΟΣΔ (Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης, η επίσημη ονομασία της συμφωνίας της ομάδας 5+1 με το Ιράν) και την επανεπιβολή των αμερικανικών κυρώσεων» στην Τεχεράνη, ανέφερε σε ανακοίνωση που δημοσιοποίησαν οι υπηρεσίες του ο ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.

-«Το Συμβούλιο Ασφαλείας είχε επικυρώσει τη συμφωνία ομόφωνα, καμιά χώρα από μόνη της δεν έχει το δικαίωμα να την κηρύξει νεκρή», έκρινε από την πλευρά του ο πρώην Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Μπαν Γκι-μουν.

«Βουτιά» στην τιμή του πετρελαίου

Οι τιμές του πετρελαίου έκαναν βουτιά έως και 3,5% σήμερα, καθώς δημοσιεύματα των Μέσων Ενημέρωσης τροφοδότησαν τις αμφιβολίες σχετικά με το αν ο Αμερικανός pρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, θα αποσύρει τις ΗΠΑ από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Στη συνέχεια, οι τιμές ανέκαμψαν από τα χαμηλά επίπεδα σε μία συνεδρίαση με υψηλές διακυμάνσεις, μετά από άλλο δημοσίευμα που ανέφερε ότι ο Τραμπ σχεδιάζει να αποσυρθεί από τη συμφωνία.

Το ρεπορτάζ του CNN προκάλεσε αμφιβολίες για το αν ο Τραμπ θα επέβαλε κυρώσεις στο Ιράν τόσο γρήγορα όσο ανέμενε η αγορά. Μία τέτοια απόφαση θα μείωνε την παγκόσμια προσφορά αργού και θα τροφοδοτούσε τις εντάσεις στη Μέση Ανατολή. Η τιμή του μπρεντ υποχωρούσε πριν λίγο 2,3% στα 74,43 δολάρια το βαρέλι, ενώ η τιμή του αμερικανικού αργού σημείωνε απώλειες 2,8% στα 68,72 δολάρια. Οι τιμές υποχώρησαν περισσότερο από 3 δολάρια το βαρέλι μετά το ρεπορτάζ του CNN που ανέφερε ότι ο Τραμπ αναμένεται να επιβάλει κυρώσεις, αλλά και ότι ειναι πιθανόν, επίσης, να επιτρέψει "μία περίοδο χάριτος, η οποία μπορεί να δώσει μία δυνατότητα διαπραγμάτευσης στους υποστηρικτές της συμφωνίας".

Οι New York Times ανέφεραν, επικαλούμενοι πηγή με γνώση του θέματος, ότι οι ΗΠΑ ετοιμάζονται να επαναφέρουν όλες τις κυρώσεις που είχαν άρει στο πλαίσιο της συμφωνίας με το Ιράν και να επιβάλουν πρόσθετες οικονομικές ποινές. Υψηλόβαθμος Ευρωπαίος αξιωματούχος, που συμμετέχει στενά στις διπλωματικές κινήσεις σχετικά με το Ιράν, δήλωσε στο Reuters ότι αξιωματούχοι των ΗΠΑ είχαν δώσει χθες το στίγμα ότι ο Τραμπ θα αποσυρόταν από τη συμφωνία, αλλά παρέμενε ασαφές με ποιους όρους και αν θα επιβάλλονταν και πάλι κυρώσεις.

Οι τιμές του πετρελαίου είχαν στηριχθεί από τις προσδοκίες ότι ο Τραμπ πιθανόν θα απέσυρε τις ΗΠΑ από τη συμφωνία. Αυτό θα μπορούσε να πλήξει τις εξαγωγές ιρανικού αργού και να ενισχύσει τις φωτιές των γεωπολιτικών εντάσεων στη Μέση Ανατολή, από όπου προέρχεται το ένα τρίτο της παγκόσμιας ημερήσιας προσφοράς πετρελαίου. Με τη συμφωνία για τον περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, οι ΗΠΑ συμφώνησαν να χαλαρώσουν μία σειρά κυρώσεων στο Ιρά και το έπραξαν με τρόπο που ουσιαστικά τις ήρε.


Δεν ανησυχεί για το πετρέλαιο ο Μνούτσιν - Ανακαλούνται οι άδειες των Boeing και Airbus

Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Στίβεν Μνούτσιν δήλωσε την Τρίτη ότι δεν αναμένει μεγάλες αυξήσεις των τιμών του πετρελαίου στις αγορές μόλις οι αμερικανικές κυρώσεις στο Ιράν, οι οποίες ανακοινώθηκε ότι θα επιβληθούν εκ νέου, πλήξουν το ιρανικό αργό, καθώς ορισμένες χώρες εμφανίζονται διατεθειμένες να αυξήσουν τη δική τους παραγωγή για να αντισταθμιστούν οι απώλειες στην προσφορά.

Απευθυνόμενος σε δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε, ο Μνούτσιν απέφυγε να αναφερθεί ονομαστικά στις χώρες που περιμένει να αυξήσουν την παραγωγή τους, περιοριζόμενος να δηλώσει πως έχουν γίνει συζητήσεις με «διάφορα μέρη που θα ήταν διατεθειμένα να αυξήσουν την προσφορά πετρελαίου για να αντισταθμιστεί αυτό. Έτσι, η προσδοκία μου δεν είναι ότι οι τιμές του πετρελαίου θα πάνε πιο ψηλά».

Ακόμη ο Μνούτσιν διεμήνυσε ότι θα ανακληθούν οι άδειες που είχαν δοθεί στις αεροπορικές βιομηχανίες Boeing και Airbus να πουλήσουν επιβατικά αεροσκάφη και ανταλλακτικά στο Ιράν, συνεπεία της εκ νέου επιβολής των αμερικανικών κυρώσεων στην Τεχεράνη.

«Οι υπάρχουσες άδειες θα ανακληθούν», ξεκαθάρισε ο Μνούτσιν.

Η ανάκλησή τους θα τεθεί σε ισχύ έπειτα από μια περίοδο 90 ημερών.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε την Τρίτη ότι αποσύρει τη χώρα του από το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (ΚΟΣΔ) και ότι οι αμερικανικές κυρώσεις που είχαν αρθεί στο πλαίσιο της διεθνούς αυτής συμφωνίας του 2015 θα επιβληθούν ξανά.

Η συμφωνία, την οποία είχαν διαπραγματευθεί οι ΗΠΑ, άλλες πέντε μεγάλες δυνάμεις και το Ιράν, προέβλεπε τη σταδιακή άρση των κυρώσεων σε βάρος της Τεχεράνης με αντάλλαγμα την επιβολή περιορισμών στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Σκοπός της ήταν να αποτραπεί το ενδεχόμενο το Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.

Η εταιρεία IranAir είχε παραγγείλει 200 επιβατικά αεροσκάφη: 100 από την Airbus, 80 από την Boeing, 20 από τη γαλλοϊταλική βιομηχανία ATR. Και οι τρεις συμφωνίες αυτές προϋπέθεταν άδειες εξαγωγής της αμερικανικής κυβέρνησης, λόγω του ότι πολλά από τα τμήματα των αεροσκαφών τους κατασκευάζονται στις ΗΠΑ.

Η Μπόινγκ είχε κλείσει τον Δεκέμβριο του 2016 συμφωνία πώλησης 80 αεροσκαφών 777-300 ER αξίας 17 δισεκατομμυρίων ευρώ στην IranAir. Η συμφωνία είχε τυπικά διάρκεια μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2020.

Η Ερμπάς ανακοίνωσε πριν από τη συνέντευξη Τύπου του Μνούτσιν ότι θα μελετήσει την απόφαση του Τραμπ και πρόσθεσε ότι αυτό θα πάρει κάποιο χρόνο.