Σε πρόωρες εκλογές με τεχνοκράτη πρωθυπουργό η Ιταλία - «Σεισμός» στις αγορές

Ο Ιταλός πρόεδρος Σέρτζιο Ματαρέλα ανέθεσε σήμερα στον Κάρλο Κοταρέλι, ο οποίος θεωρείται ενσάρκωση της δημοσιονομικής λιτότητας, να σχηματίσει και να ηγηθεί μιας κυβέρνησης μέχρι να διεξαχθούν νέες εκλογές, κατά πάσα πιθανότητα το φθινόπωρο ή «το αργότερο» στις αρχές του 2019, την ίδια στιγμή που οι αγορές αντιδρούν, καθορίζοντας δυναμικά τις εξελίξεις.

Ο 64χρονος Κοταρέλι, πρώην υψηλόβαθμο στέλεχος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) που επονομαζόταν «ο κύριος Ψαλίδι» για το ρόλο του στη μείωση των δημόσιων δαπανών το 2013-2014, αναλαμβάνει έτσι επικεφαλής της 65ης ιταλικής κυβέρνησης, μετά το θεαματικό βέτο στο όνομα της υπεράσπισης των ιταλικών συμφερόντων στην Ευρώπη, που άσκησε ο Ματαρέλα σε μια λαϊκιστική κυβέρνηση η οποία δεν εγγυάτο την παραμονή στο ευρώ.

Αφού χαιρέτισε αυτή την απόφαση κατά το άνοιγμα των συναλλαγών με ένα άλμα σχεδόν 2%, το χρηματιστήριο του Μιλάνου σημείωσε στη συνέχεια και πάλι πτώση και γύρω στις 14:00 (τοπική ώρα, 15:00 ώρα Ελλάδας) είχε χάσει σχεδόν 2%, ενώ το σπρεντ, δηλαδή η διαφορά στα επιτόκια των δεκαετών ομολόγων της Γερμανίας και της Ιταλίας, που κάποτε υποχωρούσε, έκανε άλμα γύρω στις 230 μονάδες, ανεβαίνοντας στο υψηλότερο επίπεδο από τον Νοέμβριο 2013.

Ο Κοταρέλι, ο οποίος είναι σήμερα διευθυντής του Παρατηρητηρίου για τη Δημόσια Οικονομία, θα σχηματίσει τώρα την ομάδα του πριν εμφανισθεί ενώπιον του κοινοβουλίου, όπου ωστόσο δεν έχει σχεδόν καμιά πιθανότητα να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης. Το αντισυστημικό Κίνημα Πέντε Αστέρων (M5S) και η ακροδεξιά Λέγκα, που έχουν την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, έχουν εξεγερθεί κατά του διορισμού του.

Ο Κοταρέλι δήλωσε πως έχει στόχο να ετοιμάσει και να φέρει προς ψήφιση τον προϋπολογισμό του 2019 πριν από τις εκλογές που θα διεξαχθούν στις αρχές του 2019, πρόσθεσε όμως πως, αν δεν πάρει ψήφο εμπιστοσύνης, θα αρκεσθεί να διαχειρισθεί τις τρέχουσες υποθέσεις μέχρι τις εκλογές που θα διεξαχθούν «μετά τον Αύγουστο».

Σε κάθε περίπτωση, η οργή των ιταλών λαϊκιστών, νικητών των βουλευτικών εκλογών της 4ης Μαρτίου, οι οποίοι καταγγέλλουν ένα πραξικόπημα μετά την αποτυχία του κυβερνητικού συνασπισμού τους, θα του δημιουργήσει προβλήματα.

«Εναντίον αυτών των κυρίων του σπρεντ»

«Αυτό δεν είναι δημοκρατία, δεν είναι σεβασμός της λαϊκής ψήφου. Είναι απλώς ο τελευταίος σπασμός των ισχυρών εξουσιών που θέλουν μια Ιταλία σκλάβα, φτωχή και επισφαλή», δήλωσε ο Ματέο Σαλβίνι, ο επικεφαλής της Λέγκα.

Και προειδοποίησε: «Οι εκλογές θα είναι ένα δημοψήφισμα, ο λαός και η αληθινή ζωή ενάντια στις γηραιές κάστες κι αυτούς τους κυρίους του σπρεντ!».

Όσο για τον Ντι Μάιο, θεωρεί τον Κοταρέλι «έναν απ' αυτούς τους ειδικούς που μας κάνουν μαθήματα και μας εξουθένωσαν με τις περικοπές τους στην υγεία, την παιδεία, τη γεωργία...».

Η μοναδική αποστολή της επόμενης κυβέρνησης αναμένεται λοιπόν ότι θα είναι να οδηγήσει τη χώρα σε νέες εκλογές, σε ηλεκτρισμένο κλίμα.

«Είναι αληθινά δύσκολο να πιστέψεις στους νόμους και τους θεσμούς του κράτους», δήλωσε ο Ντι Μάιο, το κόμμα του οποίου είχε λάβει πάνω από το 32% των ψήφων στις βουλευτικές εκλογές του Μαρτίου. «Κατ' αρχάς, ας επιστρέψουμε στις κάλπες. Όμως αν πάρω 40% και επιστρέψω στο Κυρηνάλιο με τον Σαβόνα, θα αλλάξει κάτι;».

Ο Τζουζέπε Κόντε, ένας νομικός αρχάριος στην πολιτική που τέθηκε επικεφαλής της κυβέρνησης από τους Λουίτζι Ντι Μάιο και Ματέο Σαλβίνι, σταμάτησε την προσπάθεια το βράδυ της Κυριακής μπροστά στην άρνηση του Ματαρέλα να διορίσει στο υπουργείο Οικονομικών τον Πάολο Σαβόνα, έναν οικονομολόγο με θέσεις κατά του ευρώ.

«Ένα πραξικόπημα»

Οι δύο σύμμαχοι είχαν από την πλευρά τους αρνηθεί να συμβιβαστούν: γι' αυτούς, ο Σαβόνα, 81 ετών και υποστηρικτής ενός «σχεδίου Β» για έξοδο από το ευρώ, ήταν ο μόνος σε θέση να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της Ιταλίας στις Βρυξέλλες.

«Ο διορισμός του υπουργού Οικονομίας αποτελεί πάντα ένα άμεσο μήνυμα εμπιστοσύνης ή ανησυχίας» για τους χρηματοπιστωτικούς κύκλους, είχε εξηγήσει από την πλευρά του ο Ματαρέλα επικαλούμενος τις συνταγματικές προνομίες του και την υπεράσπιστη των ιταλών αποταμιευτών.

Οργή εξέφρασαν επίσης οι ευρωσκεπτικιστές σύμμαχοι των Σαλβίνι και Ντι Μάιο. Η επικεφαλής της γαλλικής άκρας δεξιάς, η Μαρίν Λεπέν, κατήγγειλε «ένα πραξικόπημα» της ΕΕ στην Ιταλία ενώ ο Νάιτζελ Φάρατζ, ο σταυροφόρος του Brexit, προειδοποίησε πως η «οργή» των ιταλών ψηφοφόρων θα μεταφρασθεί σε «περισσότερες ψήφους» για τους ευρωσκεπτικιστές.

Ο Σαλβίνι, «ο ισχυρός άνδρας της ιταλικής πολιτικής», σύμφωνα με τους σχολιαστές, από την πλευρά του το πιστεύει ακράδαντα. Οι δημοσκοπήσεις του δίνουν πλέον περίπου 22% των ψήφων, από το 17% που είχε συγκεντρώσει στις 4 Μαρτίου.

Όμως για να κερδίσει τις εκλογές θα πρέπει να επανασυνδεθεί με τους συμμάχους του στη δεξιά, οι οποίοι επέκριναν έντονα το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεών του με το M5S.

Επιπλέον ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι, όπως και το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα, τάχθηκαν χθες το βράδυ με το μέρος του Ματαρέλα. Από την άλλη, οι βουλευτές του κόμματός του, του Φόρτσα Ιτάλια, ανακοίνωσαν πως δεν θα δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης στον Κοταρέλι.

Μπέπε Γκρίλο: Οι αγορές υποκαθιστούν τους πολίτες

Ο ιδρυτής των Πέντε Αστέρων, Μπέπε Γκρίλο, σε βίντεο που δημοσιοποίησε στο facebook τόνισε: «Yπάρχει κάποιος ο οποίος μιλά, υποκαθιστώντας εκατομμύρια πολίτες. Οι αγορές σήμερα είναι το ψευδώνυμο του χειρότερου καπιταλισμού, του αρπακτικού αυτού που υφίσταται στην Ιταλία».

Σύμφωνα με τον Γκρίλο, βγαίνοντας από το σπίτι του είδε ότι «ο κόσμος δεν μιλά, περπατούν όλοι με απλανές βλέμμα, σαν να τους έχει υποκαταστήσει ένας εξωγήινος, όπως στα έργα επιστημονικής φαντασίας».

«Η Ιταλία γλίτωσε έναν νέο Βαρουφάκη»

Φόβους ότι η πολιτική κρίση στην Ιταλία μπορεί να οδηγήσει σε ενδυνάμωση του λαϊκιστικού στρατοπέδου εκφράζουν έξι οικονομικοί αναλυτές στο Reuters, στον απόηχο της απόφασης του Προέδρου της Ιταλικής Δημοκρατίας Σέρτζιο Ματαρέλα να μη δεχθεί την τοποθέτηση έναν ευρωσκεπτικιστή στο Υπουργείο Οικονομικών, και να αναθέσει τελικά την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον τεχνοκράτη Κάρλο Κοταρέλι.

Στην πλειονότητά τους οι αναλυτές εκτιμούν επίσης ότι η μη ανάληψη του ιταλικού ΥΠΟΙΚ από ένα στέλεχος που -όπως λέει ένας εξ αυτών- θα μπορούσε να αποτελέσει μία γηραιότερη εκδοχή του Γιάνη Βαρουφάκη προκάλεσε ανακούφιση στις αγορές, η οποία όμως μπορεί να αποδειχθεί προσωρινή.

Η αντίδραση των αγορών στις εξελίξεις

Η ανοδική αντίδραση των ευρωπαϊκών αγορών και κυρίως της Ιταλίας το πρωί μετά το βέτο Ματαρέλα που πυροδότησε πολιτικές εξελίξεις στη γειτονική μας χώρα, δεν κράτησε πάρα πολύ. Το μεσημέρι η «ανακούφιση» των επενδυτών έδωσε τη σειρά της στην αναθέρμανση των ανησυχιών ότι η οδός των νέων εκλογών που παίρνει τελικά η Ιταλία θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο τα λαϊκιστικά κόμματα που από χθες βάλουν κατά του Προέδρου της Ιταλίας μιλώντας για θεσμική εκτροπή, ακόμα και... προδοσία.

Ο FTSE MIB στο Μιλάνο έχει περάσει στο «κόκκινο» και εμφανίζει απώλειες 1,4% ενώ νωρίτερα είχε φθάσει ως το +1,5%.

Ανάλογο το σκηνικό και στις υπόλοιπες αγορές του ευρωπαϊκού νότου. Στη Μαδρίτη ο IBEX 35 υποχωρεί 0,3% στη σκιά επίσης των πολιτικών εξελίξεων στην Ισπανία. Σύμφωνα με την El Pais η πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης Ραχόι που κατέθεσαν οι Σοσιαλιστές θα συζητηθεί την ερχόμενη Παρασκευή.

Στο -1% κινείται και ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου της Λισαβόνας.

Ο DAX στη Φρανκφούρτη επίσης πέρασε στο κόκκινο, δείχνοντας αυτή την ώρα απώλειες 0,1%. Πτώση 0,2% για τον CAC 40 στο Παρίσι.


Ιταλικό «ντόμινο» στα ομόλογα του Νότου


Σε ελεύθερη πτώση βρίσκονται τα ομόλογα του ευρωπαϊκού Νότου, καθώς εντείνονται οι επιθετικές πωλήσεις, απόρροια της πολιτικής κρίσης στην Ιταλία, εκτοξεύοντας έτσι τις αποδόσεις, ειδικά των βραχυπρόθεσμων ομολόγων.

Η απόδοση του ιταλικού 10ετούς, που είναι και benchmark, φλερτάρει με το 2,70%, αριθμό που είχε να δει από το 2014. Την Παρασκευή είχε κλείσει στο 2,36%.

Ειδικά τα βραχυπρόθεσμα ομόλογα 2ετούς-3ετούς ωρίμανσης βρίσκονται στο επίκεντρο των ρευστοποίησεων, απορροφώντας το μεγαλύτερο μέρος των «κραδασμών» από τα κύματα φόβου που στέλνει στις αγορές η πολιτική αστάθεια της Ιταλίας.

Το 2ετές ομόλογο της Ιταλίας εμφανίζει απόδοση 0,95% ωστόσο έφθασε έως το 0,98% ενώ το χαμηλό ημέρας ήταν 0,28%. Μεγάλες πιέσεις και στο 3ετές Ιταλικό ομόλογο στο 1,18% ενώ ξεκίνησε νωρίτερα στο 0,53%.

Η Ιταλία οδηγείται ξανά σε εκλογές πιθανότατα 9 Σεπτεμβρίου και η πολιτική κρίση που έχει ξεσπάσει σε συνδυασμό με την πιθανή ισχυροποίηση της Lega και του Κινήματος 5 Αστέρων αυξάνουν την αναταραχή στις αγορές και ειδικά στα κρατικά ομόλογα που είναι το μεγάλο θύμα.

Τράπεζες και ασφαλιστικές διαθέτουν επίσης μεγάλη έκθεση σε ομόλογα, και επιδιδόνται σε ισχυρό sell-off, καθώς το ιταλικό χρηματιστήριο καταγράφει βαριές απώλειες της τάξεως του 2,5%. Την προηγου΄μενη εβδομάδα κατέγραψε απώλειες 4,5%.

Παρασέρνονται Ισπανία, Πορτογαλία - Σπεύδουν στα γερμανικά καταφύγια οι επενδυτές

Όμως δεν είναι μόνο η Ιταλία θύμα. Μεγάλες ρευστοποιήσεις σημειώνονται στην Πορτογαλία με τα ομόλογα να έχουν εκτιναχθεί καταγράφοντας μεταβολή έως +80% μέσα σε μια ημέρα.

Το 10ετές Πορτογαλικό ομόλογο εμφανίζει απόδοση 2,02% είχε φθάσει έως το 2,16%.

Το 2ετές ομόλογο της Πορτογαλίας από -0,037% αναρριχήθηκε στο +0,10% ενώ στο 3ετές από 0,08% έφθασε στο 0,25%.

Πιέσεις ασκούνται και στα ομόλογα της Ισπανίας με το 10ετές στο 1,51% από 1,43% χαμηλό ενώ στα ομόλογα λήξης 2 και 3 ετών επίσης παρατηρείται το ίδιο φαινόμενο λόγω των πωλήσεων.

Στον αντίποδα για μια ακόμη φορά τα ομόλογα της Γερμανίας λειτουργούν ως επενδυτικό καταφύγιο, με το 10ετές ομόλογο της Γερμανίας εμφανίζει απόδοση 0,35%. Οι επενδυτές συρρέουν μαζικώς στα «ασφαλή» γερμανικά ομόλογα, με αποτέλεσμα τα spreads, οι διαφορά δηλαδή με τα αντίστοιχα ομόλογα του Νότου να εκτοξεύεται στα ύψη.

Η ελληνική αντίδραση

Όσο για την ελληνική αγορά, μπορεί να είναι κλειστή αλλά στις ηλεκτρονικές συναλλαγές (οι οποίες μας προηεδάζουν αρκετά για το αυριανό άνοιγμα) το 10ετές έχει αναρριχηθεί στο 4,47% από 4,37%. Πρόκειται ωστόσο για μικρή σχετικά κίνηση -για σήμερα τουλάχιστον- σε σχέση με την Ιταλία που βρίσκεται στο αρνητικό επίκεντρο.

Τόσο η ελληνική, όσο και η βρετανική και η αμερικανική χρηματαγορά είναι κλειστές στις 28 Μαίου, οπότε η 29η Μαίου θα είναι η κρίσιμη ημέρα. Είδωμεν...

Να σημειωθεί ότι στο χρηματιστήριο στις 31 Μαίου θα έχουμε την αναδιάρθρωση δεικτών στον MSCI με εκτιμώμενες εκροές – εισροές περίπου 110 εκατ ευρώ.