Ισπανία: Ο Σάντσεθ αντιμέτωπος με τα στενά χρονικά όρια, την Καταλωνία και το περιθώριο συμφωνιών με άλλα κόμματα

Τα καθοριστικά σημεία, τα οποία δεν μπορεί να μη λάβει υπ’ όψη του ο Πέδρο Σάντσεθ αναλαμβάνοντας την πρωθυπουργία, είναι η διάρκεια της κυβέρνησης των Σοσιαλιστών του PSOE και το περιθώριο συμφωνιών με άλλα κόμματα. Ο ήδη ψηφισμένος προϋπολογισμός είναι αδύνατον να μην τηρηθεί μέχρι κεραίας, δηλώνουν πηγές του κόμματος, όμως ο νέος πρωθυπουργός είναι διατεθειμένος να κάνει σε πολλά κοινωνικά θέματα παραχωρήσεις που θα ικανοποιούν την αριστερά, με την προσοχή στραμμένη στις περιφερειακές, δημοτικές και ευρωπαϊκές εκλογές του Μαΐου 2019.

Την ώρα που ο Σάντσεθ καταρτίζει τη σύνθεση του υπουργικού του συμβουλίου, με γνώμονα τη δυνατότητα ενός σχήματος που θα μπορεί ν’ αναλάβει δράση εντός δύο, το πολύ τριών, ημερών, τα κριτήρια που οι νέοι υπουργοί θα πρέπει να πληρούν δεν είναι μόνον πολιτικά, αλλά κυρίως τεχνικά. Ο σοσιαλιστής ηγέτης δεν επιθυμεί να αφήσει την παραμικρή αμφιβολία ότι εννοεί να τηρήσει απαρέγκλιτα τις επιταγές των Βρυξελλών για τήρηση του αυστηρού δημοσιονομικού προγράμματος κι έλεγχο του ελλείμματος. Η γραμμή αυτή που προθέτει ο Σάντσεθ, σε απόλυτο συντονισμό με τις άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, ενδεχομένως θα έλθει σε σύγκρουση με τις πρωτοβουλίες που φιλοδοξούν να προάγουν οι Unidos Podemos, ERC και Compromis, τουλάχιστον στην αρχή.

Όμως, σύμφωνα με πηγές των Σοσιαλιστών, για τον Σάντσεθ δεν πρόκειται να υπάρξουν παραχωρήσεις για ανεξέλεγκτες δαπάνες, όμως θα υπάρξει διάλογος και διαπραγμάτευση για διάφορες πολιτικές πρωτοβουλίες, στις οποίες η αντιπολίτευση στο σύνολό της συμφωνούσε και στις οποίες έφερε προσκόμματα όσο ήταν κυβέρνηση το Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ), αλλά τώρα φαίνεται πως μπορούν να υλοποιηθούν. Τα μέτρα αυτά αφορούν άλλα μία σειρά κοινωνικές ελευθερίες και δικαιώματα και άλλα πολιτικές υπέρ του κοινωνικού κράτους.

Ένα άλλο σημείο που δεν έχει γίνει σαφές είναι το εάν και πότε ο Σάντσεθ θα προκηρύξει νέες εκλογές. Σύμφωνα με στελέχη του κόμματος, πολλά από τα μέτρα και η δράση του πρωθυπουργού θα κινηθούν με χρονικό ορίζοντα τη διεξαγωγή των τοπικών εκλογών και των Ευρωεκλογών τον Μάϊο του 2019. Ο Σάντσεθ, παρά το σύντομο χρονικό διάστημα της θητείας του, φιλοδοξεί να αφήσει ένα έντονο πολιτικό στίγμα και να κερδίσει την υποστήριξη του μεγαλύτερου τμήματος του εκλογικού σώματος της κεντροαριστεράς στις διπλές αυτές εκλογές, ώστε χάρις σε ένα θετικό αποτέλεσμα να ατενίζει μεγαλύτερη αισιοδοξία τις βουλευτικές εκλογές. Σκοπεύει μάλιστα να εκμεταλλευθεί στο έπακρο το διάστημα τούτο, παρά τους περιορισμούς του, προκειμένου να θέσει σε εφαρμογή δημοφιλή μέτρα, όπως η τιμαριθμική αναπροσαρμογή των συντάξεων.

Όσον αφορά το μέτρο αυτό και σε περίπτωση που η αύξηση των τιμών ξεπεράσει τα προβλεπόμενα όρια της συμφωνίας που είχε επιτευχθεί για τον προϋπολογισμό μεταξύ του ΡΡ, του βασκικού εθνικιστικού PNV και τη στήριξη των Ciudadanos, ο Σάντσεθ είναι διατεθειμένος να «αναπροσαρμόσει τα όρια προκειμένου να μην μειωθεί η αγοραστική δύναμη» των συνταξιούχων, τονίζουν πηγές από το PSOE. Οι αυξήσεις θα χρηματοδοτηθούν από μία σειρά νέων πόρων, που ήδη προβλέπονταν για την περίπτωση αυτή και από την κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι—όπως η αύξηση της φορολογίας στις πολυεθνικές εταιρείες και στις επιχειρήσεις τεχνολογίας αιχμής.

Βέβαια, όλες οι πτυχές αυτών των μέτρων θα πρέπει να τεθούν σε διαπραγμάτευση με τους Podemos και τους Ciudadanos, μία πολύ δύσκολη αποστολή, όπως συμφωνούν στελέχη των Σοσιαλιστών. Οι ίδιες πηγές τονίζουν όμως πως δεν προβλέπεται να υπάρξει πρόβλημα σε πολλές πρωτοβουλίες, όπως αυτές που αφορούν τη νομοθεσία για περιστολή της ελευθερίας έκφρασης, συνάθροισης και διαδηλώσεων, που έχει προσβάλλει ενώπιον του Συνταγματικού Δικαστηρίου το PSOE. Επίσης δεν πρέπει να υπάρξει πρόβλημα συνεννόησης με τους Podemos και Ciudadanos όσον αφορά τα μέτρα για να εξασφαλίζεται η ανεξαρτησία και αμεροληψία του κρατικού δικτύου ραδιοτηλεόρασης RTVE.

Στην πρώτη γραμμή της διαπραγμάτευσης με τα δύο τούτα κόμματα θα βρεθεί κα ο νόμος γι την μισθολογική εξίσωση και την ισότητα των φύλων. Στόχος των όποιων μέτρων δεν είναι μόνον να ικανοποιηθούν όλα τα κόμματα που ψήφισαν την πρόταση μομφής συν τους Ciudadanos, αλλά να έχουν τέτοιο περιεχόμενο που δεν θα συναντά την αντίδραση ούτε του ΡΡ, όπως η καθολική πρόσβαση στην υγεία. Ένα μέτρο, που παρά τις περικοπές που έχει επιβάλλει το ΡΡ, στηρίζουν απόλυτα οι Ciudadanos.

Γνωρίζοντας πως με 84 βουλευτές δεν είναι εύκολο να κυβερνάς, οι Σοσιαλιστές επιδιώκουν να αντλήσουν οφέλη εντείνοντας τον διάλογο για μία σειρά από φλέγοντα ζητήματα της ισπανικής κοινωνίας. Η αφετηρία θα δοθεί με την νέα κυβέρνηση της Καταλωνίας και τον πρόεδρό της Κιμ Τόρα, αλλά πάντοτε εντός της γραμμής που είχε θέσει και ο Ραχόι «εντός του πλαισίου του νόμου», χωρίς να περιλαμβάνονται στην καταλανική κυβέρνηση φυλακισμένα στελέχη, ή ‘φυγάδες’. Ο Σάντσεθ δεν θα προέβαινε σε καμμία κίνηση ‘εκτός νόμου’ στον διάλογο με την Καταλωνία διότι κάτι τέτοιο θα «διέλυε την χώρα και το κόμμα», υπογραμμίζουν τα ίδια στελέχη.

Βέβαια, ο ίδιος ο Τόρα σε χθεσινοβραδινή του τηλεοπτική συνέντευξη διεμήνυσε πως αναμένει από τη νέα κυβέρνηση μία ευνοϊκότερη αντιμετώπιση. Όπως δήλωσε ο Τόρα έχει ανταλλάξει «προσωπικά μηνύματα» με τον Σάντσεθ και συμφώνησαν να συναντηθούν το «συντομότερο δυνατόν», αλλά υπογράμμισε πως από αυτόν αναμένει «λύσεις, όχι μόνον χειρονομίες».

«Χρειάζεται να γνωρίζω τι θέλουν. Πρέπει να γνωρίζω ποιόν πρόεδρο θα συναντήσω, αυτόν που ψήφισε το Άρθρο 155 (για την περιστολή της αυτονομίας της Καταλωνίας), ή εκείνον που άφησε περιθώρια διαλόγου στην ομιλία του για την ανάληψη» της πρωθυπουργίας; Αναρωτήθηκε ο Τόρα.

Πάντως, ο Σάντσεθ σε συμβολικό επίπεδο, θα συμπεριλάβει την Καταλωνία στο σχήμα της κυβέρνησής του –αναφέρεται το όνομα της Μεριτσέλ Μπάτετ—ενώ στον διάλογο με την Τζενεραλιτάτ θα προσέλθει ο ίδιος, όπως επίσης κι η αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κάρμεν Κάλβο και ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας Χοσέ Λούις Άβαλος.

Την ίδια στιγμή όμως που ο Σάντσεθ ετοιμάζει την κυβέρνηση ενδέχεται να βρεθεί αντιμέτωπος με την απειλή του ΡΡ να τιμωρήσει τους Βάσκους του PNV για την ψήφο τους στην πρόταση μομφής, επιφέροντας τροποποιήσεις στον προϋπολογισμό στη Γερουσία, όπου διαθέτουν απόλυτη πλειοψηφία. Το PSOE εύχεται να μη συμβεί αυτό, καθώς οι επιπτώσεις σε εξωκυβερνητικό επίπεδο θ είναι απρόβλεπτες.