Δεν υπάρχει ενιαία «θεωρία του παντός» σύμφωνα με τον Χόκινγκ

Ο διάσημος φυσικομαθηματικός Στέφεν Χόκινγκ έστρεψε τα φώτα της δημοσιότητας ξανά πάνω του με την αθεϊστική άποψή του, που περιέχεται στο υπό έκδοση νέο βιβλίο του, ότι το συμπάν δεν έχει ανάγκη από Θεό για να δημιουργηθεί και να λειτουργήσει, όμως η κεντρική επιστημονική ιδέα του νέου του έργου «Το Μεγάλο Σχέδιο», είναι άλλη: Δεν φαίνεται να υπάρχει καμία «θεωρία του παντός» που θα εξηγήσει το κάθε τι υπό ενιαία μορφή. Με άλλα λόγια, το θεωρούμενο «ιερό δισκοπότηρο» της Κοσμολογίας και της Φυσικής μάλλον δεν θα βρεθεί ποτέ, παρά τις συνεχείς προσπάθειες τόσων και τόσων επιστημόνων.

Πριν από τρεις δεκαετίες, ο Χόκινγκ είχε πιστέψει και ανακοινώσει δημοσίως ότι ήταν ζήτημα χρόνου να βρεθεί η «θεωρία του παντός» και είχε μάλιστα δώσει πιθανότητα 50% να βρεθεί μέχρι το 2000. Φθάσαμε, όμως, στο 2010 πια και ο βρετανός επιστήμονας, ο οποίος αν και καθηλωμένος στο αναπηρικό καροτσάκι του λόγω της σπάνιας νευρολογικής πάθησής του, συνεχίζει να επιδεικνύει αξιοθαύμαστη διανοητική ενεργητικότητα, αναγκάζεται πλέον στο νέο βιβλίο του να παραδεχτεί το ανέφικτο της αναζήτησης.

Όμως, όπως λέει, σύμφωνα με το New Scientist, τελικά ακόμα κι αν δεν είναι εφικτό να βρεθεί μια ενιαία θεωρία που να ερμηνεύει τα πάντα, παρόλα αυτά η επιστήμη μπορεί να εξηγήσει τα αινίγματα της φύσης και του σύμπαντος και χωρίς αυτήν.

Το «Μεγάλο Σχέδιο» (The Grand Design, εκδόσεις Bantam), σε συνεργασία με τον αμερικανό φυσικό Λέοναρντ Μιλουντίνοφ, που θα βρίσκεται στα βιβλιοπωλεία στις 9 Σεπτεμβρίου, είναι το πρώτο «εκλαϊκευτικό» βιβλίο του Χόκινγκ, ύστερα από μια περίπου δεκαετία. Σχετικά σύντομο σε έκταση, εμπλουτίζεται με έγχρωμα γραφικά για καλύτερη κατανόηση των διαπραγματευόμενων θεμάτων και αποτελεί μια κατατοπιστική εισαγωγή στον μάλλον δυσπρόσιτο κόσμο της θεωρητικής φυσικής. Καλύπτει όλο το φάσμα των σύγχρονων εξελίξεων στη φυσική (κβαντομηχανική, γενική σχετικότητα, κοσμολογία) και δεν διστάζει να κάνει τολμηρές υποθέσεις για την ύπαρξη πολλαπλών συμπάντων.

Ο Χόκινγκ προωθεί την ριζοσπαστική ιδέα ότι δεν μπορεί να υπάρξει καμία μοναδική και ενιαία θεωρία για την κατανόηση του σύμπαντος και ότι η επιστήμη το καλύτερο που μπορεί να προσφέρει, είναι απλώς να ανοίξει πολλά και παράλληλα μέτωπα σε μια άπιαστη κοινή πραγματικότητα, από τα οποία όμως δεν είναι το ένα πιο «αληθινό» από τα άλλα.

Ο Χόκινγκ φαίνεται να έχει εγκαταλείψει κάθε προσπάθεια να βρει μια «ρεαλιστική» πραγματικότητα, πιστεύοντας ότι η επιστήμη δεν μπορεί να παρέχει μια μοναδική και αυθεντική περιγραφή της πραγματικότητας. Με άλλα λόγια, όπως λέει, δεν υπάρχει καμία πραγματικότητα ανεξάρτητη από τη θεωρία. Οποιαδήποτε από τις θεωρίες για το σύμπαν μπορεί να είναι σωστή, συνεπώς δεν τίθεται θέμα να βρεθεί μια ενιαία θεωρία που να καλύπτει τα πάντα και όλες οι άλλες θεωρίες να σβήσουν για πάντα.

Η προτίμηση του Χόκινγκ είναι η λεγόμενη «Μ-θεωρία» των χορδών (που θεωρεί όλες τις επιμέρους θεωρίες των χορδών και υπερχορδών ως διαφορετικές όψεις του ίδιου πράγματος), η οποία, όπως πιστεύει ο ίδιος, αρκεί για να εξηγήσει τα κεντρικά μυστήρια της φύσης, δηλαδή γιατί υπάρχει κάτι και όχι τίποτε, γιατί υπάρχουν αυτοί οι φυσικοί νόμοι και όχι άλλοι, γιατί εμείς υπάρχουμε κ.λπ. Η «Μ-Θεωρία» προβλέπει ότι πάρα πολλά σύμπαντα δημιουργήθηκαν εκ του μηδενός και υπάρχουν παράλληλα με το δικό μας. Στο πλαίσιο αυτό, ο Χόκινγκ θεωρεί ότι δεν χρειάζεται καθόλου ο Θεός για να εξηγήσει όλα αυτά, αλλά αρκούν οι χορδές και τα πολυσύμπαντα, που εξηγούν την «αυθόρμητη δημιουργία».

Ο Χόκινγκ παραιτήθηκε πέρυσι από τη θέση του ως καθηγητής στη Λουκασιανή Έδρα Μαθηματικών του πανεπιστημίου Κέιμπριτζ, έπειτα από 30 χρόνια σε αυτή τη θέση (που κάποτε κατείχε και ο Νεύτων).