Εκλογές στην Τουρκία: Πολίτες οργανώνονται σε ομάδες για να αποτρέψουν πιθανή νοθεία ή κλοπή κάλπης

Μέσα στην αποπνικτική ζέστη της Κωνσταντινούπολης που πλημμυρίζει αυτό τον στενό χώρο, κάπου εκατό άνθρωποι ακούνε προσεκτικά την παρουσίαση κρατώντας σημειώσεις κάτω από ένα θαμπό φως. Το μάθημα της ημέρας: πώς να αναγνωρίζουν και να αποτρέπουν ενδεχόμενες προσπάθειες εκλογικής νοθείας.

Ενόψει των πρόωρων βουλευτικών και προεδρικών εκλογών που διεξάγονται την Κυριακή στην Τουρκία, κόμματα της αντιπολίτευσης, ενώσεις ή απλοί πολίτες έχουν κινητοποιηθεί προκειμένου να επιτηρήσουν τις κάλπες και να διασφαλίσουν ότι δεν θα υπάρξει καμία παρατυπία.

Καθώς η ψηφοφορία προαναγγέλλεται η πιο αμφίρροπη από την άνοδο του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην εξουσία, πριν από 15 χρόνια, η διαφάνεια της ψηφοφορίας είναι ένα μεγάλο διακύβευμα.

Για πρώτη φορά, ο Σελτζάν έγινε μέλος ενός κόμματος ώστε να μπορέσει να είναι αντιπρόσωπος στα εκλογικά τμήματα, μια απόφαση την οποία προκάλεσε η εφαρμογή ενός νέου αμφιλεγόμενου εκλογικού νόμου και κατηγορίες για παρατυπίες κατά τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος τον Απρίλιο του 2017.

«Ανησυχούμε (…). Το δημοψήφισμα μάς επηρέασε πολύ», εξομολογείται ο 30χρονος στη διάρκεια του εκπαιδευτικού σεμιναρίου που οργάνωσε στην Κωνσταντινούπολη η «Oy Ve Otesi», μια τουρκική ΜΚΟ που μάχεται για τη διαφάνεια της ψηφοφορίας.

Όπως ο Σελτζάν, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι θα λάβουν θέση την Κυριακή στα εκλογικά τμήματα προκειμένου να διασφαλίσουν ότι η ψηφοφορία θα διεξαχθεί ομαλά.

«Όσο πιο αυξημένη είναι η επιτήρηση, τόσο λιγότερα προβλήματα θα υπάρξουν», συνοψίζει η Γκιοζντέ Ελίφ Σοϊτούρκ, πρόεδρος της «Oy Ve Otesi», που ελπίζει ότι θα έχει εκπαιδεύσει από 50.000 έως 60.000 αντιπροσώπους μέχρι τις εκλογές.

Όμως η προκήρυξη αυτών των εκλογών, που διεξάγονται πολύ νωρίτερα από την προγραμματισμένη ημερομηνία διεξαγωγής τους τον Νοέμβριο του 2019, κατέλαβε εξαπίνης τις οργανώσεις και τα κόμματα της αντιπολίτευσης που θα πρέπει να συμμορφωθούν μέσα σε σύντομο χρόνο με τους νέους εκλογικούς κανόνες.

Παράλληλη καταμέτρηση

Μεταξύ των μέτρων που έχουν επικριθεί περισσότερο, περιλαμβάνεται η επικύρωση των ψηφοδελτίων και των φακέλων που δεν φέρουν τη σφραγίδα των εκλογικών αρχών. Οι παρατηρητές θεωρούν πως το σφράγισμα των ψηφοδελτίων είναι μια ασπίδα προστασίας κατά της νοθείας.

Η Ανώτατη Εκλογική Επιτροπή (YSK) εισήγαγε την τελευταία στιγμή τον κανόνα αυτόν κατά το δημοψήφισμα για το Σύνταγμα που διεξήχθη στις 16 Απριλίου 2017 για την ενίσχυση των προεδρικών εξουσιών. Το ‘Ναι» έλαβε το 51,4%, με την αντιπολίτευση να καταγγέλλει νοθεία, κατηγορία την οποία απέρριψε η κυβέρνηση.

«Θα είναι πραγματικά το κυριότερο πράγμα που θα πρέπει να επιτηρήσουμε», υπογραμμίζει η δικηγόρος Γιασμίν Ουλουζάν, μέλος του δικηγορικού συλλόγου της Κωνσταντινούπολης που οργάνωσε σεμινάρια για όσους θα ήθελαν να επιτηρήσουν της εκλογές.

Για την ψηφοφορία της Κυριακής, περίπου τριάντα δικηγορικοί σύλλογοι έχουν ενωθεί για πρώτη φορά προκειμένου να αποστείλουν δικηγόρους στα εκλογικά τμήματα. «Την Κυριακή, από τις 06:30, θα θέσουμε σε εφαρμογή ένα κέντρο κρίσης», λέει η Ουλουσάν.

Ένδειξη πως οι φόβοι είναι έντονοι, τα κυριότερα κόμματα της αντιπολίτευσης ένωσαν, από την πλευρά τους, τις δυνάμεις τους δημιουργώντας μια «Πλατφόρμα για δίκαιες εκλογές» που θα διενεργήσει τη δική της καταμέτρηση των ψήφων με τη βοήθεια μιας εφαρμογής για κινητά την οποία θα διαθέτουν οι παρατηρητές τους.

Ο στόχος, εξηγεί στο Γαλλικό Πρακτορείο, ο Ονουρσάλ Αντιγκιουζέλ, βουλευτής του κυριότερου κόμματος της αντιπολίτευσης, του σοσιαλδημοκρατικού CHP, είναι να «προστατευθεί η ψήφος του εκλογέα όποιο κι αν είναι το κόμμα στο οποίο θα τη δώσει».

Δεν υπάρχει εμπιστοσύνη

Ο πρόεδρος της YSK Σάντι Γιουβέν υποσχέθηκε αυτή την εβδομάδα ότι η εκλογική διαδικασία θα είναι «πολύ αξιόπιστη» και «διαφανής». Εξάλλου, ξένοι παρατηρητές έλαβαν άδεια από την κυβέρνηση για να μεταβούν στην Τουρκία.

Κάτι που δεν αρκεί για να καθησυχάσει τους φόβους της αντιπολίτευσης. «Δεν έχω εμπιστοσύνη στην YSK», δήλωσε την Τετάρτη (προχθές), ο επικεφαλής του CHP Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.

Παρά την προετοιμασία τους, οι παρατηρητές φοβούνται νοθεία σε ορισμένες περιοχές της νοτιοανατολικής Τουρκίας, όπου η πλειονότητα είναι Κούρδοι, που είναι δυσπρόσιτες και πιο δύσκολο να επιτηρηθούν.

Όμως η κουρδική ψήφος θα καθορίσει εν μέρει το αποτέλεσμα των διπλών εκλογών: αν περάσει το κατώφλι του 10% των ψήφων που θα του επιτρέψει να εισέλθει στο κοινοβούλιο, το κυριότερο φιλοκουρδικό Κόμμα Δημοκρατίας των Λαών (HDP) μπορεί να στερήσει από το κόμμα του Ερντογάν (το AKP) την πλειοψηφία.

Οι αρχές υιοθέτησαν διάφορα μέτρα ασφαλείας όπως η μετακίνηση των καλπών σε ορισμένες πόλεις όπου εκτιμούν πως υπάρχει «τρομοκρατική απειλή». Όμως το HDP κατηγορεί την κυβέρνηση ότι θέλει να εμποδίσει τους ψηφοφόρους του.

Ανήσυχο, το κόμμα πολλαπλασίασε τις εκκλήσεις για επιτήρηση των εκλογικών τμημάτων στα νοτιοανατολικά. «Προστάτευσε την ψήφο σου από το κακό μάτι», έγραψε την Τρίτη το HDP στο Twitter, ένα μήνυμα που συνοδευόταν από μια φωτογραφία του Ταγίπ Ερντογάν.