Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατά Facebook, Google και YouTube για τα πνευματικά δικαιώματα

Μια αμφιλεγόμενη πρόταση οδηγίας για τα «δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στην ψηφιακή ενιαία αγορά» πρόκειται να τεθεί σε ψηφοφορία σήμερα Τετάρτη 12 Σεπτεμβρίου στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο η οποία αν υπερψηφιστεί μπορεί να αλλάξει τα πάντα στον τρόπο που λειτουργούν οι τεχνολογικοί κολοσσοί όπως το Facebook, η Google και το YouTube. Η πρόταση της οδηγίας για τα πνευματικά δικαιώματα είχε απορριφθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον περασμένο Ιούλιου με 318 ψήφους κατά, 278 υπέρ και 31 αποχές και βάσει του εσωτερικού κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θα τεθεί εκ νέου σε ψηφοφορία από την ολομέλεια του Σώματος.

Γιατί είναι κρίσιμη αυτή η ψηφοφορία

Οι τεχνολογικοί κολοσσοί του διαδικτύου μαζί με ακτιβιστές προσπαθούν να επηρεάσουν την ψήφο των Ευρωβουλευτών ώστε να απορριφθεί η μεταρρύθμιση στο ζήτημα των πνευματικών δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς δύο συγκεκριμένα άρθρα που εμπεριέχονται στην πρόταση της οδηγίας, θα έχουν τεράστιο κόστος για τις εταιρίες «GAFA» (Google, Facebook, Apple, Amazon) οι οποίες θεωρούν ότι θα πληγεί η ελεύθερη «ροή πληροφοριών και δεδομένων».

Από τα 24 συνολικά άρθρα της προτεινόμενης οδηγίας, δύο είναι αυτά που έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον όλων των πλευρών. Πρόκειται για τα άρθρα 11 και 13. Το πρώτο, δίνει το δικαίωμα στους εκδότες και ιδιοκτήτες Μέσων Ενημέρωσης να ζητούν από τις μηχανές αναζήτησης και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Google, Facebook, Twitter κ.α) να καταβάλουν αντίτιμο όχι μόνο στην περίπτωση που αναδημοσιεύουν ένα άρθρο, αλλά ακόμα και μερικές μόνο λέξεις. Αυτό το δικαίωμα των εκδοτών (γνωστό ως «Link Tax») έχει σκοπό να προστατεύσει τα δικαιώματα των εκδοτών και των δημοσιογραφικών οργανισμών. Οποιοσδήποτε δημοσιεύσει στο διαδίκτυο άρθρο εφημερίδας ή περιοδικού σε ψηφιακή μορφή, θα πρέπει να καταβάλει πνευματικά δικαιώματα, αλλιώς θα αντιμετωπίσει κυρώσεις.

Εκδοτικοί κολοσσοί εναντίων τεχνολογικών γιγάντων

Ουσιαστικά, το βασικό ζήτημα που ορίζεται στο άρθρο 11 αφορά στο κατά πόσον οι γίγαντες του διαδικτύου, όπως το Google, το YouTube και το Facebook, θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να κερδίζουν χρήματα χρησιμοποιώντας τη δουλειά άλλων και αν θα πρέπει να δώσουν στους δημιουργούς το δίκαιο μερίδιο των εσόδων τους.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι περισσότεροι εκδοτικοί κολοσσοί στην ΕΕ και εμβληματικοί καλλιτέχνες όπως ο Σερ Πωλ ΜακΚάρτνεϋ θεωρούν ότι η δημοσιογραφική δουλειά και τα καλλιτεχνικά έργα δεν είναι ούτε «πληροφορίες», ούτε «δεδομένα» τα οποία μπορούν να χρησιμοποιούν οι τεχνολογικοί κολοσσοί κερδίζοντας χρήματα από την εργασία άλλων.

Το δεύτερο επίμαχο άρθρο και σύμφωνα με πληροφορίες αυτό που προκαλεί τις μεγαλύτερες ενστάσεις, είναι το 13, το οποίο καθιστά υπεύθυνους τους τεχνολογικούς κολοσσούς σε περίπτωση που κάποιος χρήστης δημοσιεύσει οτιδήποτε (από κείμενο, φωτογραφία και βίντεο), χωρίς να έχει πληρώσει τα πνευματικά δικαιώματα. Το συγκεκριμένο άρθρο προβλέπει την χρήση ειδικών «φίλτρων» αυτόματης μεταφόρτωσης, από τις τεχνολογικές εταιρίες ώστε να αποφεύγεται η δυνατότητα ενός χρήστη να δημοσιεύσει υλικό χωρίς να έχει καταβάλει στο δημιουργό του του την αμοιβή που δικαιούται για την εργασία του.

Καλά νέα για τους εκδότες ή φίμωση του διαδικτύου

Εάν η προτεινόμενη νομοθετική πράξη περάσει από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του Ιουλίου και γίνει δεκτή και από το Συμβούλιο της ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τότε θα πρόκειται για έναν θρίαμβο των εκδοτών, των φωτογραφικών πρακτορείων και ορισμένων καλλιτεχνών που θα δικαιούνται μέρος των χρημάτων που κερδίζουν οι μηχανές αναζήτησης και τα κοινωνικά δίκτυα χρησιμοποιώντας το προϊόν της εργασίας τους. Ωστόσο το ισχυρό λόμπι των τεχνολογικών εταίρων προσπαθεί ήδη να περιορίσει τις ζημίες μιας πιθανής αποδοχής της οδηγίας. Ακόμα και εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβούλιο εκφράζονται ενστάσεις κυρίως για τα λεγόμενα συγγενικά δικαιώματα τα οποία όπως υποστηρίζουν, θα ωφελήσουν τους μεγάλους εκδοτικούς ομίλους και θα πλήξουν τα μικρά ειδησεογραφικά και φωτογραφικά πρακτορεία. Οι επικριτές θεωρούν ότι τα συγγενικά δικαιώματα θα δώσουν στους εκδότες και όχι κατ 'ανάγκη τους δημιουργούς, τα αποκλειστικά δικαιώματα πώλησης του περιεχομένου στο διαδίκτυο

Οι επικριτές ισχυρίζονται επίσης ότι αντίστοιχος νόμος (ο λεγόμενος NetzDG) που ισχύει ήδη στη Γερμανία από το 2013 δεν λειτούργησε καθώς η Google έδωσε στους εκδότες την επιλογή να συμφωνήσουν ότι το περιεχόμενό τους θα εμφανίζεται δωρεάν ή θα αφαιρείται από τις λίστες ειδήσεων.

Στην αντίθετη πλευρά αυτοί που υποστηρίζουν την προτεινόμενη οδηγία θεωρούν ότι αν υπάρξει πανευρωπαϊκή συμφωνία τότε οι τεχνολογικοί κολοσσοί θα υποχρεωθούν να συμμορφωθούν όπως συνέβη προσφάτων με τη γενική οδηγία για την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συνδέσμου Εκδοτών Γερμανικών Περιοδικών, Ρούντολφ Τίμαν η κατοχύρωση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας των εκδοτών στη νομοθεσία της ΕΕ θα ήταν ένα ιστορικό αν και καθυστερημένο βήμα. Σύμφωνα με τον ίδιο «είναι καιρός τα περιοδικά και οι εφημερίδες στην ΕΕ να έχουν την ίδια νομική προστασία που έχουν ο κινηματογράφος, η μουσική βιομηχανία και η τηλεόραση».