Τα μυστικά του «πλοίου του Οδυσσέα»: Τι κρύβει το αμπάρι του αρχαιότερου «ακέραιου» ναυάγιου του κόσμου;

Χρυσάφι, λάδι, κρασί, περίτεχνα μεταλλικά αντικείμενα ή κάτι ακόμα πιο συναρπαστικό; Ό,τι κι αν μετέφερε το «πλοίο του Οδυσσέα», όπως αποκαλείται από τα διεθνή ΜΜΕ το αρχαίο σκάφος ηλικίας άνω των 2.400 ετών, που ανακαλύφθηκε στον βυθό της Μαύρης Θάλασσας, το σίγουρο είναι πως το εσωτερικό του αμπαριού του θα έχει τεράστιο ενδιαφέρον για τους ενάλιους αρχαιολόγους.

Η είδηση ότι το καράβι 23 μέτρων που ανακάλυψε η διεθνής ερευνητική ομάδα στα τέλη του 2017, είναι στην πραγματικότητα το αρχαιότερο «ακέραιο» ναυάγιο που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα, έκανε εχθές τον γύρο του διαδικτύου, εξάπτοντας την φαντασία χιλιάδων ανθρώπων.

Το ότι αυτό το πλοίο, που βρέθηκε σχεδόν άθικτο σε βάθος 2 χλμ, με το ιστίο, το πηδάλιο και τα καθίσματα των κωπηλατών ακόμα στη θέση τους, είναι αρχαιοελληνικό, είναι ένας παραπάνω λόγος να ενδιαφερόμαστε για το τι μπορεί να κρύβει το εσωτερικό του.

Και παρά το γεγονός ότι στα αρχαία ναυάγια το φορτίο παραμένει τις περισσότερες φορές «μυστήριο», αφού το περιεχόμενου του αμπαριού εκτίθεται αργά ή γρήγορα στο νερό και παρασύρεται από τα ρεύματα, σε αυτήν την περίπτωση οι αρχαιολόγοι έχουν κάθε λόγο να ελπίζουν. Γιατί; Eπειδή οι ίδιες συνθήκες που διατήρησαν σε σχεδόν ακέραιη κατάσταση το σκάφος είναι πιθανό να προστάτεψαν τους θησαυρούς που κουβαλούσε προς τον άγνωστο προορισμό του.

Όπως διευκρίνισαν με χθεσινή τους ανακοίνωση οι ενάλιοι αρχαιολόγοι που εντόπισαν το εύρημα, το καράβι εντοπίστηκε στο ανοξικό στρώμα της Μαύρης Θάλασσας, όπου υπάρχει ελάχιστο οξυγόνο. Σε αυτό το στρώμα δεν αναπτύσσονται μικροοργανισμοί που τρώνε τα υλικά τα οποία αποσυντίθενται. Έτσι το ξύλινο καράβι επιβίωσε σε πάρα πολύ καλή κατάσταση και το ίδιο φυσικά μπορεί να ισχύει και για το φορτίο του, που παρέμεινε θαμμένο για αιώνες μέσα στο προστατευτικό ίζημα του πυθμένα.

Σύμφωνα με την Telegraph, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι το αμπάρι του αρχαιοελληνικού καραβιού μπορεί να περιέχει «θησαυρούς» που θα ρίξουν φως στο εμπόριο εκείνης της εποχής, που ήταν ιδιαίτερα προσοδοφόρο για πολλές ελληνικές πόλεις. Είναι γνωστό εξάλλου ότι η Μαύρη Θάλασσα ήταν γεμάτη ελληνικές αποικίες την εποχή του ναυαγίου, που σύμφωνα με την χρονολόγηση κομματιού του τοποθετείται κοντά στο 400 π.Χ.

Όπως αναφέρει μάλιστα το δημοσίευμα, η αρχαιολογική ομάδα αναζητά χρηματοδότηση ώστε να μπορέσει να επιστρέψει στο «πλοίο του Οδυσσέα» και να αποκαλύψει όλα του τα μυστικά. Δυστυχώς, το μεγάλο βάθος στο οποίο βρέθηκε το ναυάγιο καθιστά απαγορευτικό το κόστος της ανέλκυσής του, ενώ και οι οικονομικές απαιτήσεις της επιτόπιας έρευνας αναμένονται πολύ υψηλές.

«Συνήθως στα αρχαία ναυάγια βρίσκουμε αμφορείς στον τριγύρω χώρο του πυθμένα, όμως σε αυτήν την περίπτωση το φορτίο βρίσκεται ακόμα μέσα στο αμπάρι. Είναι κάτι το εκπληκτικό, κάτι που δε βλέπεις συχνά, ένα τόσο καλοσυντηρημένο ναυαγιο», εξηγεί η Δρ. Έλεν Φαρ, ενάλια αρχαιολόγος από το Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον.

Εκτός όμως από το μυστηριώδες φορτίο του, το «καράβι του Οδυσσέα» μπορεί να αποκαλύψει και άλλες συναρπαστικές πληροφορίες, που αφορούν τη ζωή στη θάλασσα για τους περιπετειώδεις αρχαίους προγόνους μας, που ήταν πρωτοπόροι στο εμπόριο και στην εποίκιση μακρινών περιοχών.

Υπενθυμίζεται ότι το συγκεκριμένο πλοίο ανακαλύφθηκε στο πλαίσιο του Θαλάσσιου Αρχαιολογικού Προγράμματος της Μαύρης Θάλασσας (Black Sea Maritime Arcaeology Project, MAP), κατά τη διάρκεια του οποίου ήρθαν στο φως περίπου 60 αρχαία ναυάγια, από τη ρωμαϊκή και βυζαντική περίοδο μέχρι τον 17ο αιώνα και τα νεότερα χρόνια.

Όπως έχει επιβεβαιωθεί από την ερευνητική ομάδα, το ναυάγιο άνηκε σε εμπορικό καράβι.

Η μόνη εικόνα που έχουμε μάλιστα για καράβια αυτού του τύπου προέρχεται από τον διάσημο στάμνο «Ο Οδυσσέας και οι Σειρήνες» που εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο και χρονολογείται στο 480-470 π.Χ.

Σε αυτό το υπέροχο αγγείο (που φιλοτεχνήθηκε την ίδια εποχή που κατασκευάστηκε το καράβι) ο ομηρικός ήρωας εμφανίζεται δεμένος στο κατάρτι, να προσπαθεί με τους συντρόφους του να αντισταθεί στο τραγούδι των σειρήνων.