Brexit: Χωρίς παραχωρήσεις στη Βρετανία ο νέος κύκλος διαπραγμάτευσης

Με υποσχέσεις για επίσπευση των διαπραγματεύσεων για κάποιον συμβιβασμό αλλά χωρίς δεσμεύσεις από τη πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης για παραχωρήσεις στα συμφωνηθέντα έληξε το τετ-α-τετ Ζαν Κλόντ Γιούνκερ με την Τερέζα Μέι στις Βρυξέλλες.

Η Βρετανίδα Πρωθυπουργός έφτασε στις Βρυξέλλες εξερευνώντας τη πιθανότητα εύρεσης μιας χρυσής τομής (Βrexit: H Μέι στις Βρυξέλλες - Επιδιώκει τη «χρυσή τομή» στο θέμα των ιρλανδικών συνόρων ) που θα της επέτρεπε να ξεπεράσει τη σκόπελο του “backstop” που οδήγησε στην απόρριψη της συμφωνίας που πέτυχε στις Βρυξέλλες από το Βρετανικό Κοινοβούλιο.

Γιατί είναι αγκάθι το backstop

Το backstop αποτελεί ένα μηχανισμό έκτακτης ανάγκης που θα ενεργοποιηθεί σε περίπτωση που ΕΕ - ΗΒ δεν καταφέρουν να φτάσουν σε μια συμφωνία για τη μελλοντική τους σχέση δύο χρόνια μετά την επίσημη ημερομηνία του Βρεχιτ stiw 29 Μαρτίου.

Για να αποφύγουν να υπάρξει ένα “σκληρό σύνορο” μεταξύ Δημοκρατίας της Ιρλανδίας και της Βορείου Ιρλανδίας (Βρετανική επικράτεια), που θα έθετε εν αμφιβόλω την συμφωνία κατάπαυσης πυρός στην της Μεγάλης Παρασκευής (υπεγράφη το 1999), οι δύο πλευρές συμφώνησαν σε ένα μηχανισμό, το backstop, που θα διασφαλίζει το ελεύθερο εμπόριο και κίνηση προσώπων στην Ιρλανδία, ακόμη και αν υπάρχει σκληρό σύνορο μεταξύ ΗΒ και ΕΕ.

Αυτό θεωρητικά δίνει περισσότερο χρόνο στις δύο πλευρές να βρουν μια συμφωνία. Δημιουργεί όμως και τεράστιες αντιδράσεις στο εσωτερικό της Τερέζα Μέι, καθώς αυτό σημαίνει πως η Μεγάλη Βρετανία κόβεται στα δύο για αδιευκρίνιστο χρονικό διάστημα. Αυτό οδήγησε και στην απόρριψη της συμφωνίας της Τερέζα Μέι από το Βρετανικό Κοινοβούλιο.

Η πρώτη επαφή μετά το φιάσκο

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ξεκαθάρισαν απο την αρχή πως δεν προτίθενται να κάνουν εκπτώσεις, αλλάζοντας τη συμφωνία, παρα μόνο κάποιες επικοινωνιακού τύπου διευκολύνσεις. Συνεπώς κανείς δεν πρέπει να εκπλήσσεται με την σημερινή κοινή δήλωση ΕΕ - ΗΒ όπου σημειώνει από τη μια πως η Βρετανίδα ρωθυπουργός εξήγησε το πλαίσιο στο οποίο το Βρετανικό Κοινοβούλιο ζήτησε αλλαγή στο νομικό πλαίσιο του backstop και πρότεινε επιλογές για την αλλαγή του, όμως “Ο πρόεδρος Γιούνκερ υπογράμμισε πως οι “27” δεν θα επανεξετάσουν τη Συμφωνία Εξόδου”, βάζοντας πάγο στις επιδιώξεις της κυρίας Μέι.

Η κοινή δήλωση συνεχίζει λέγοντας πως “(η Συμφωνία) αντιπροσωπεύει έναν προσεκτικά ισορροπημένο συμβιβασμό ΕΕ - ΗΒ, με αμοιβαίες σημαντικές παραχωρήσεις για συμφωνία. Ωστόσο, ο Πρόεδρος Γιούνκερ είναι ανοιχτός στη προσθεση μιας διατύπωσης στην Πολιτική Δήλωση (που αφορά τη μελλοντική σχέση των δύο), προκειμένου να είναι πιο φιλόδοξη όσον αφορά το περιεχόμενο και την ταχύτητα όσον αφορά τις μελλοντικές σχέσεις μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ηνωμένου Βασιλείου”.

Ολοκληρώνοντας η ανακοίνωση τονίζει πως οι δύο ηγέτες συμφώνησαν οι ομάδες τους να διεξάγουν συνομιλίες σχετικά με το κατά πόσο μπορεί να βρεθεί ένας τρόπος για να κερδηθεί η ευρύτερη δυνατή υποστήριξη στο βρετανικό κοινοβούλιο και να τηρηθούν οι κατευθυντήριες γραμμές που συμφωνήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και πως οι δύο θα συναντηθούν ξανά πριν τα τέλη Φεβρουαρίου.

Νέος κύκλος διαπραγματεύσεων (;)

Αυτό πρακτικά σημαίνει πως ξεκινάει μια περίοδος έντονων ζυμώσεων στις Βρυξέλλες, με τη κάθε πλευρά όμως να έχει εκ διαμέτρου αντίθετες επιδιώξεις. Απο τη μια το Ηνωμένο Βασίλειο επιχειρεί με κάποιο τρόπο να φέρει αλλαγή της συμφωνίας ενώ οι Βρυξέλλες εξετάζουν πως μπορούν να κάνουν τη διατύπωση της μελλοντικής σχέσης των δύο πλευρών περισσότερο εύπεπτη στο Βρετανικό κοινό.

Η βρετανική πλευρά γνωρίζει -η μάλλον οφείλει να γνωρίζει- πως η ΕΕ δεν πρόκειται να κάνει βήμα πίσω από μόνη της, όντας σε πλεονεκτική θέση. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως αν η Τερέζα Μέι πιστεύει πως μπορεί να πετύχει μια νέα συμφωνία, αυτό προϋποθέτει μια νέα παρτίδα σκληρού πόκερ διαπραγματεύσεων, πιθανώς με απειλές για εξώθηση της κατάστασης στα άκρα, απειλώντας με Brexit χωρίς συμφωνία και ελπίζοντας πως η Ευρωπαϊκή πλευρά θα πάει πάσο.

Η Ευρωπαϊκή πλευρά βέβαια γνωρίζει πως κέρδισε στον πρώτο γύρο διαπραγματεύσεων και πως η Βρετανία έχει περισσότερα να χάσει από ένα σκληρό Brexit.

Εμπόδια για τη Μέι και στο Λονδίνο

Στην αλλη πλευρα της Μαγχης, στο Λονδίνο, υπήρξε σημαντική ώθηση από την αντιπολίτευση, με το Εργατικό Κόμμα, να κάνει ίσως τη μεγαλύτερη κίνηση του εδώ και αρκετό καιρό. Ο Τζέρεμι Κόρμπιν ήρε το αδιέξοδο της στάσης του, λέγοντας ότι το αριστερό κόμμα του θα μπορούσε να υποστηρίξει μια συμφωνία αν η Πρωθυπουργός Μάη δεσμεύεται να επιδιώξει στενές σχέσεις με την ΕΕ μετά την αποχώρηση της Βρετανίας, να διατηρήσει περίπου τα ίδια πρότυπα με την ΕΕ σε τομείς όπως τα εργασιακά δικαιώματα και το περιβάλλον.

Κάνοντας τη ζωή της Μέι ακόμη πιο δύσκολη, βασικό αίτημα της αντιπολίτευσης είναι η μόνιμη ένταξη της Βρετανίας στη Τελωνειακή Ένωση με την ΕΕ, κάτι που η Τερέζα Μέι έχει απορρίψει πολλάκις, όμως θα έλυνε, σε ένα βαθμό, το ζήτημα του backstop, καθώς παραμονή στην Τελωνειακή Ένωση σημαίνει κοινοί εμπορικοί κανόνες με την ΕΕ για το ΗΒ.