Πολιτική κρίση άνευ προηγουμένου στον Καναδά: Παραιτήθηκε η υπουργός Δικαιοσύνης

«Έκπληκτος» και «απογοητευμένος» δήλωσε το απόγευμα της Τρίτης (τα ξημερώματα της Τετάρτης ώρα Ελλάδας) ο πρωθυπουργός του Καναδά Τζάστιν Τριντό για την ξαφνική παραίτηση της 47χρονης πρώην υπουργού Δικαιοσύνης της κυβέρνησής του, της Τζόντι Ουίλσον-Ρέιμπουλντ, μιας από τις πιο επιτυχημένες αυτόχθονες πολιτικούς της χώρας, εν μέσω της πολεμικής που μαίνεται εξαιτίας των καταγγελιών περί παρέμβασης του πρωθυπουργικού γραφείου προκειμένου να αποφευχθεί η παραπομπή σε δίκη της εταιρείας SNC-Lavalin, η οποία έχει εμπλακεί σ' ένα τεράστιο σκάνδαλο διαφθοράς στη Λιβύη.

Το πρωί της Τρίτης, ενώ το ζήτημα ουσιαστικά μονοπωλούσε την προσοχή των ΜΜΕ, η ως χθες υπουργός Υποθέσεων των Βετεράνων και πρώην υπουργός Δικαιοσύνης Τζόντι Ουίλσον-Ρέιμπουλντ, στην οποία φέρεται να είχε ασκήσει πίεση το περιβάλλον του Τζάστιν Τριντό, ανακοίνωσε μέσω Twitter ότι υπέβαλε την παραίτησή της.

«Ειλικρινά, είμαι έκπληκτος αλλά και απογοητευμένος για την απόφασή της να παραιτηθεί», τόνισε ο Τριντό σε δημοσιογράφους στο Ουίνιπεγκ, επιμένοντας ότι η κυβέρνηση των Φιλελεύθερων ουδέποτε έκανε κάτι ανάρμοστο.

«Εάν οποιοσδήποτε είχε την εντύπωση ότι αυτό δεν ίσχυε, ότι η κυβέρνηση δεν τηρούσε τους κανόνες, είχε υποχρέωση να θέσει ζήτημα σ' εμένα. Ουδείς, συμπεριλαμβανομένης της Τζόντι, το έκανε αυτό», επέμεινε ο Τριντό.

Ο καναδός πρωθυπουργός, ο οποίος διαψεύδει κατηγορηματικά πως οι υπηρεσίες του αποπειράθηκαν να παρέμβουν στο έργο της καναδικής δικαιοσύνης, συμπλήρωσε ότι δεν καταλαβαίνει «απόλυτα» για ποιον λόγο «πήρε αυτή την απόφαση» η πρώην υπουργός του, καθώς είναι «ασυμβίβαστη με τις συζητήσεις» που έκαναν οι δυο τους «κατά τη διάρκεια των τελευταίων ημερών».

Οι αποκαλύψεις της εφημερίδας Globe & Mail για την υπόθεση πυροδότησαν πολιτική βόμβα στον Καναδά, προκαλώντας αναμφίβολα τη χειρότερη κρίση για την κυβέρνηση του ηγέτη των Φιλελεύθερων μετά την εκλογή του το 2015, μόλις μερικούς μήνες πριν από τις βουλευτικές εκλογές, η έκβαση των οποίων φαντάζει αβέβαιη.

Επικαλούμενη πηγές τις οποίες δεν κατονόμασε, η Γκλόουμπ εντ Μέιλ έγραψε την περασμένη Πέμπτη ότι το γραφείο του καναδού πρωθυπουργού είχε απαιτήσει από την Ουίλσον-Ρέιμπουλντ, τότε νέα υπουργό Δικαιοσύνης, να επέμβει στην υπόθεση της SNC-Lavalin προκειμένου οι εισαγγελείς να κλείσουν εξωδικαστικό συμβιβασμό. Ο Τριντό διέψευσε κατηγορηματικά το δημοσίευμα.

Η Ουίλσον-Ρέιμπουλντ ανέφερε σε επιστολή της προς τον πρωθυπουργό ότι «με βαριά καρδιά» παραιτείται από τον θώκο της υπουργού Υποθέσεων των Βετεράνων, χωρίς να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες για τους λόγους.

Η υπόθεση ενδέχεται να πλήξει τους Φιλελεύθερους ενόψει των εκλογών του Οκτωβρίου.

Κατά την Γκλόουμπ εντ Μέιλ, η Ουίλσον-Ρέιμπουλντ «αψήφησε» την απαίτηση του γραφείου του πρωθυπουργού, κάτι το οποίο της στοίχισε τη θέση της: στα μέσα Ιανουαρίου, υποβιβάστηκε σε υπουργό Υποθέσεων των Βετεράνων, σε έναν μίνι-ανασχηματισμό.

«Έχω επίγνωση του γεγονότος ότι πολλοί Καναδοί επιθυμούν να μιλήσω δημόσια για τα ζητήματα που απασχολούν τα μέσα ενημέρωσης εδώ και μία εβδομάδα» υπογράμμισε στην επιστολή της παραίτησής της η Ουίλσον-Ρέιμπουλντ, η οποία παρέθεσε σύνδεσμο προς αντίγραφο της σε ανάρτησή της στο Twitter. Διευκρίνισε ότι προσέλαβε δικηγόρο για να προσδιοριστούν «τα στοιχεία για τα οποία μπορεί να μιλήσει με απόλυτη νομιμότητα στην υπόθεση αυτή».

Αυτό είναι το δεύτερο πλήγμα που υφίσταται ο Τριντό εξαιτίας της υπόθεσης μέσα σε δύο ημέρες. Τη Δευτέρα, ο Μάριο Ντιόν, ο καναδός Επίτροπος Δεοντολογίας -- ανεξάρτητη αρχή -- ανακοίνωσε ότι διενεργεί επίσημη έρευνα για τα πεπραγμένα της κυβέρνησης όσον αφορά την υπόθεση.

Οι δημοσκοπήσεις φέρουν τους Φιλελεύθερους του Τριντό να προηγούνται οριακά στις δημοσκοπήσεις έναντι των Συντηρητικών.

Η αντιπολίτευση άδραξε την ευκαιρία να ανοίξει φραστικό πυρ εναντίον του Τριντό, απαιτώντας να διαλευκανθεί πλήρως η υπόθεση και την άρση του επαγγελματικού απορρήτου της πρώην υπουργού.

«Τα ηθικά ολισθήματα του κ. Τριντό και η καταστροφική διαχείριση αυτού του τελευταίου σκανδάλου από πλευράς του προκάλεσαν χάος στην κυβέρνησή του», υποστήριξε ο Άντριου Σιρς, ο επικεφαλής του συντηρητικού κόμματος, της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην Οτάβα.

Απαίτησε από την κυβέρνηση του Τριντό να φροντίσει να μη χαθεί ούτε ένα από «τα έγγραφα που σχετίζονται με την υπόθεση SNC-Lavalin μετά την παραίτηση της Τζόντι Ουίλσον Ρέιμπουλντ, (διότι) στους Καναδούς αξίζει να μάθουν την αλήθεια».

Το 2017, ο Τριντό είχε αναγκαστεί να ζητήσει συγγνώμη όταν ο Επίτροπος Δεοντολογίας έκρινε ότι παραβίαση τη νομοθεσία περί ασυμβίβαστου όταν αποδέχθηκε να κάνει διακοπές σε ένα νησί στις Μπαχάμες που ανήκει στον Αγά Χαν, ισμαηλίτη θρησκευτικό ηγέτη.

Αλλά η υπόθεση της SNC-Lavalin εγείρει το «μεγαλύτερο πρόβλημα» που έχει αντιμετωπίσει αυτή η κυβέρνηση σε σύγκριση με «οτιδήποτε άλλο είχε γίνει μέχρι τώρα», διαπίστωσε ο Ρίτσαρντ Τζόνστον, καθηγητής στο University of British Columbia, ειδικός σε θέματα κοινής γνώμης και εκλογολόγος.

Η βασιλική χωροφυλακή (GRC, η καναδική ομοσπονδιακή αστυνομία) άσκησε το 2015 επίσημα κατηγορίες εναντίον της μητρικής της καναδικής εταιρείας SNC-Lavalin, καθώς και θυγατρικών της στο εξωτερικό, για «διαφθορά ξένων δημοσίων λειτουργών» και «απάτη». Διώξεις ασκήθηκαν επίσης σε βάρος πρώην στελεχών της διεύθυνσής της, σε χωριστές έρευνες.

Η SNC-Lavalin, καναδική εταιρεία-κολοσσός των κατασκευών, με παρουσία σε όλες τις ηπείρους και 50.000 υπαλλήλους, φέρεται να κατέβαλε δωροδοκίες ύψους 48 εκατομμυρίων καναδικών δολαρίων (32 εκατ. ευρώ) σε λίβυους αξιωματούχους επί των ημερών του δικτάτορα Μουάμαρ Καντάφι στην εξουσία.

Η εταιρεία με έδρα το Μόντρεαλ κινδυνεύει, εάν κριθεί ένοχη, να της επιβληθεί απαγόρευση να δραστηριοποιείται στον Καναδά, ή ακόμη και να οδηγηθεί σε εκκαθάριση, προειδοποιούν τα τελευταία χρόνια ηγετικά της στελέχη, που έχουν αποδυθεί σε εντατικό lobbying στην Οτάβα.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες της Γκλόουμπ εντ Μέιλ, στελέχη της SNC-Lavalin έχουν συναντηθεί μετά το 2017 πάνω από πενήντα φορές με στελέχη της ομοσπονδιακής κυβέρνησης του Καναδά και κοινοβουλευτικούς, ιδίως δώδεκα φορές με τρεις στενούς συμβούλους του Τζάστιν Τριντό.