Τουρκία: Ο Ερντογάν ανησυχεί για τον νέο δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης

Ο Τούρκος πρόεδρος έχει κάθε λόγο να ανησυχεί. Από τη μία, ένας χαρισματικός δήμαρχος, ένας νέος άνδρας που, μάλιστα, έχει κερδίσει το προσωνύμιο «νέος Ερντογάν» αποτελεί το νέο του πολιτικό πονοκέφαλο. Για την ακρίβεια, έπληξε ανεπανόρθωτα το ήδη τραυματισμένο γόητρό του, κατακτώντας την Κωνσταντινούπολη, τη μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας με έντονο συμβολισμό στο πεδίο των πολιτικών εντυπώσεων.

Από την άλλη, τα πράγματα πάνε από το κακό στο χειρότερο στις σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι Αμερικανοί για πρώτη φορά ήταν τόσο σαφείς, στέλνοντας το μήνυμα ότι η θέση της Τουρκίας στην Ατλαντική Συμμαχία τίθεται υπό αίρεση, εάν αυτή επιμείνει και αγοράσει το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα S-400. Το ρήγμα, λοιπόν, βαθαίνει. Υπό την σκιά όλων των παραπάνω, Πούτιν και Ερντογάν έχουν συνομιλίες εφ’ όλης της ύλης αυτή τη Δευτέρα στη Μόσχα, ενώ παράλληλα θα πραγματοποιηθεί και η σύνοδος κορυφής του Συμβουλίου Συνεργασίας Ρωσίας-Τουρκίας.

Η απειλή εκ του Πόντου

Παρά την κοινωνική δυσαρέσκεια που τροφοδοτεί η παρατεινόμενη οικονομική κρίση, ο Ταγίπ Ερντογάν δεν είχε ισχυρό λόγο να ανησυχεί. Η αξιωματική αντιπολίτευση έμοιαζε αδύναμη να τον αμφισβητήσει στο εκλογικό επίπεδο, ενώ το έλλειμμά της στο ηγετικό επίπεδο ήταν παραπάνω από εμφανής. Ο σημερινός αρχηγός του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος Κεμάλ Κιλιντσάρογλου έχει κατά γενική ομολογία αποτύχει στην προσπάθειά του να πλήξει την πολιτική ηγεμονία του Τούρκου προέδρου.

Ο Εκρέμ Ιμάμογλου, ο υποψήφιος δήμαρχος που πλειοψήφησε, είναι η πρώτη προσωπικότητα που εδώ και χρόνια επισκίασε τον Τούρκο πρόεδρο, ορθώνοντας πολιτικό ανάστημα και κυρίως γοητεύοντας τους πολίτες. Και, μάλιστα, σε έναν Δήμο που φέρει όσο κανένας άλλος την σφραγίδα του Ερντογάν. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 εξελέγη δήμαρχος και από τότε η Κωνσταντνούπολη έχει δήμαρχο από το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης.

Τα διεθνή Μίντια είδαν στο πρόσωπο του Εκρέμ Ιμάμογλου ένα φως στο τούνελ, τον αναδυόμενο πολιτικό ηγέτη, ο οποίος μπορεί να αντιμετωπίσει προοπτικά τον Ταγίπ Ερντογάν. Μεγαλωμένος σε συντηρητική οικογένεια, προσχώρησε στις τάξεις του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος από νωρίς. Το 2014 εξελέγη δήμαρχος του Μπεϊλίκντουζου, ενός περιφερειακού δήμου στην ευρωπαϊκή πλευρά της Κωνσταντινούπολης.

Γυρεύοντας κανείς να εντοπίσει τα κοινά στοιχεία που μοιράζεται με τον Ερντογάν, θα περιοριστεί στο ποδόσφαιρο και στην άκρατη φιλοδοξία. Ο σχεδόν υποτονικός άνδρας, πίσω από τα γυαλιά του, κρύβει ένα πάθος για την εξουσία. Με την βοήθεια των σόσιαλ μίντια μετατράπηκε από τη μία ημέρα στην άλλη σε σύμβολο ομόνοιας, προοδευτισμού και κυρίως ανίστασης κατά του Ερντογάν.

Με καταγωγή από την Τραπεζούντα, ανήρτησε βίντεο στα σόσιαλ μίντια, με τον ίδιο να χορεύει ποντιακά στα Γιαννιτσά της Πέλλας, ξυπνώντας μνήμες από εκείνο το γλέντι και στους ανθρώπους που βρέθηκαν τότε κοντά του. Είχε επισκεφθεί την περιοχή πριν από τρία χρόνια. Οπαδός του Απόλλωνα ο Εκρέμ Ιμάμογλου ζήτησε, μάλιστα, να του στείλουν φανέλα της ομάδας. Η κίνησή του αυτή μόνο τυχαία δεν ήταν.

Εν μέσω της έντασης που επικρατεί στα ελληνοτουρκικά, ο Εκρέμ Ιμάμογλου διαμηνύει ότι ο ίδιος θα παίξει τον ρόλο του γεφυροποιού. Εξάλλου, έχει φοιτήσει και στην Κερύνεια, ενώ έπαιξε και ποδόσφαιρο ως τερματοφύλακας στην ομάδα TOL (Turk Ocagi Limassol). Μετά από τις σπουδές του στα κατεχόμενα της Κύπρου φοίτησε και στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης λαμβάνοντας πτυχίο στη Διοίκηση Επιχειρήσεων.

Όσοι τον γνωρίζουν από κοντά λένε πως οι φιλοδοξίες του δεν σταματάνε στην κορυφή του μητροπολιτικού δήμου της Κωνσταντινούπολης. Μάλλον η θέση αυτή αποτελεί το εφαλτήριο. Δεν χωράει αμφιβολία ότι η σύζυγός του αποτελεί ένα δυνατό επικοινωνιακό ατού στις πολιτικές φιλοδοξίες του. Η όμορφη Ντιλέκ δεν φοράει μαντίλα, ντύνεται με την τελευταία λέξη της μόδας και ποζάρει στο πλευρό του, με τον ίδιο να δηλώνει τον απεριόριστο θαυμασμό του στο πρόσωπο της. Έχουν τρία παιδιά, τα οποία συμμετείχαν δυναμικά μέσω φωτογραφιών και εμφανίσεων στην προεκλογική εκστρατεία του.

Στο άλλο μέτωπο, η πίεση που δέχεται ο Τούρκος πρόεδρος είναι πολύ πιο άμεση και πολύ πιο ισχυρή. Ολοένα και περισσότερο στην Ουάσιγκτον θεωρούν πως ο μόνος τρόπος για να τον αντιμετωπίσουν είναι να το βάλουν στη μέγγενη. Μπορεί οι Αμερικανοί να μην θέλουν να χάσουν την γεωπολιτικά πολύτιμη Τουρκία, αλλά δεν μπορούν και να ανεχθούν το παιχνίδι του Ταγίπ Ερντογάν. Η προμήθεια του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400 έχει εκατέρωθεν αναγορευτεί σε ζήτημα-κλειδί.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες όχι μόνο δεν θα παραδώσουν στην Τουρκία τα μαχητικά F-35, αλλά συζητούν το ενδεχόμενο να τα πουλήσουν στην Ελλάδα, κάτι που θα «πονέσει» πολύ την Άγκυρα. Εκτός αυτού, συνεχίζουν την υπονόμευση της τουρκικής οικονομίας, ελπίζοντας πως κατ’ αυτόν τον τρόπο θα αποσταθεροποιήσουν πολιτικά το καθεστώς Ερντογάν. Το γεγονός, μάλιστα, πως στις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές ήταν κυρίως η οικονομική κρίση που οδήγησε στην εκλογή αντιπολιτευομένων δημάρχων στις μεγαλύτερες τουρκικές πόλεις, είναι μία σαφής ένδειξη ότι η τακτική αυτή αποδίδει.

Παρ' όλες τις απώλειες, όμως, στα αστικά κέντρα, τα συνολικά αποτελέσματα έδειξαν ότι ο Τούρκος πρόεδρος συνεχίζει να εκφράζει πολιτικά τη «βαθιά Τουρκία», τις θρησκευόμενες αγροτικές μάζες της Ανατολίας, οι οποίες παραμένουν συνδεδεμένες με το οθωμανικό παρελθόν. Δεδομένου, μάλιστα, ότι για τα επόμενα τέσσερα χρόνια δεν υπάρχει εκλογική αναμέτρηση, ο Ταγίπ Ερντογάν έχει και τον χρόνο και τη δυνατότητα να εδραιώσει το καθεστώς του.

Σύντομα, πάντως, ο κόμπος θα φτάσει στο χτένι. Εάν η Άγκυρα επιμείνει μέχρι το τέλος στην προμήθεια του συστήματος S-400, η Ουάσιγκτον δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να λάβει μέτρα. Όπως προαναφέραμε δεν είναι μόνο η μη παράδοση των μαχητικών F-35. Είναι και η περιθωριοποίηση της Τουρκίας στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Μπορεί να μην υπάρχει τρόπος να την εκδιώξουν, αλλά οι Αμερικανοί έχουν τρόπους να την περιθωριοποιήσουν. Στο ίδιο μήκος κύματος, εξάλλου, είναι και οι Ευρωπαίοι.
Όσο εντείνεται η πίεση, ωστόσο, τόσο πιθανότερο είναι το καθεστώς Ερντογάν να στραφεί ακόμα περισσότερο προς τη Ρωσία, προχωρώντας σε μία ειδική στρατηγική σχέση μαζί της. Αν και στο συριακό μέτωπο τα συμφέροντα των δύο είναι μάλλον αντιτιθέμενα, είναι ισχυρός ο πειρασμός του Βλαντιμίρ Πούτιν να προσφέρει ανταλλάγματα στον Ταγίπ Ερντογάν στη Συρία, προκειμένου να τον αποκόψει ολοσχερώς από τη Δύση.

Στην Ουάσιγκτον φοβούνται μία τέτοια εξέλιξη. Γι’ αυτό και παράγοντες που διαμορφώνουν την αμερικανική εξωτερική πολιτική θεωρούν πως η καλύτερη τακτική είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες ναι μεν να πιέζουν το καθεστώς του Τούρκου προέδρου, αλλά να μην τραβήξουν το σκοινί μέχρι να σπάσει. Θεωρούν ότι πρέπει να αφήσουν τα πράγματα σ’ αυτή την ασταθή ισορροπία, αναμένοντας τον χρόνο που ο Ταγίπ Ερντογάν θα φύγει από το προσκήνιο, ανοίγοντας τον δρόμο για την επιστροφή της Τουρκίας στη Δύση.

Υπάρχει, ωστόσο, και μία άλλη τάση στο αμερικανικό κατεστημένο της εξωτερικής πολιτικής που θεωρεί ότι ο Ταγίπ Ερντογάν δεν θα είναι μία μεγάλη παρένθεση. Έχει οικοδομήσει και εδραιώνει καθεστώς, το οποίο έχει σαφώς αντιδυτικό πρόσημο. Αυτό σημαίνει ότι η διάδοχος κατάσταση δεν είναι καθόλου σίγουρο πως θα επιστρέψει στη Δύση.