Το μυστήριο της λευκής φάλαινας: «Κατάσκοπος» της Ρωσίας ή ζώο θεραπευτικής επαφής ο «Χβαλντιμίρ»;

Το «μυστήριο» της λευκής μπελούγκα που βρέθηκε πρόσφατα στην ακτή της Νορβηγίας με ένα λουρί δεμένο στο σώμα της, το οποίο έφερε τη σήμανση «εξοπλισμός της Αγίας Πετρούπολης», διερευνά σημερινό δημοσίευμα του Guardian. H χαριτωμένη φάλαινα βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της δημοσιότητας στα τέλη του περασμένου μήνα, όταν εντοπίστηκε από ψαράδες να κολυμπά στα ανοιχτά του νησιού Ingoya. Στις αρχές της εβδομάδας, ένα βίντεο που την δείχνει να ανακτά το κινητό μιας κοπέλας από το νερό και να της το... επιστρέφει, έγινε το απόλυτο viral, μετατρέποντάς την σε σελέμπριτι.

Εξαιτίας του ρωσικής κατασκευής λουριού που ήταν δεμένο πάνω της, το οποίο χρησιμοποιείται για τη στερέωση καμερών, η εμφάνισή της έδωσε τροφή για δεκάδες θεωρίες συνωμοσίας που θυμίζουν κατασκοπευτικά θρίλερ. Ειδικοί που μίλησαν σε τοπικά ΜΜΕ εξέφρασαν την άποψη ότι η μπελούγκα μπορεί να «απέδρασε» από κάποιο κέντρο εκπαίδευσης του Ρωσικού Ναυτικού, ή να ελευθερώθηκε εκούσια με... σκοτεινούς σκοπούς. Επηρεασμένοι από τις θεωρίες αυτές, οι ντόπιοι «βάφτισαν» την χαριτωμένη φαλαινίτσα «Χβαλντιμίρ» από την νορβηγική λέξη «Χβαλ» που σημαίνει «φάλαινα» και τον Βλαντιμίρ Πούτιν.

Το γεγονός ότι κανείς δεν εμφανίστηκε για να διεκδικήσει το εμφανώς εξημερωμένο και εκπαιδευμένο ζώο, έδωσε τροφή στις θεωρίες που κάνουν λόγο για ύποπτο ρόλο της Ρωσίας. «Εξάλλου, ποιος άλλος θα φορούσε λουρί σε μια φάλαινα, ενδεχομένως για τοποθέτηση κάμερας, και μετά δεν θα παραδεχόταν δημόσια ότι εξαφανίστηκε;» διερωτάται ο Guardian.

Μια πρόσφατη μαρτυρία ωστόσο περιπλέκει ακόμα περισσότερο την υπόθεση. Αυτή προέρχεται από τον Μόρτεν Βίκεμπι, πρώην πρόξενο της Νορβηγίας στο Μουρμάνσκ. Όταν ο Βίκεμπι διάβασε τα δημοσιεύματα και είδε τα βίντεο για την «φάλαινα κατάσκοπο», αμέσως τηλεφώνησε στην εφημερίδα Fiskeribladet με μία αποκάλυψη. Η πανέξυπνη μπελούγκα που οι ντόπιοι αποκαλούν «Χβαλντιμίρ» μπορεί να είναι η ίδια φάλαινα που ο ίδιος είχε δει πριν από δέκα χρόνια σε ένα κέντρο καταδύσεων, στα βόρεια της Ρωσίας.

Επρόκειτο για τον Σεμιόν, για ένα ζώο θεραπευτικής αγωγής, που είχε εκπαιδευτεί για να «κάνει παρέα» και να προσφέρει ψυχαγωγία σε παιδιά με νοητική αναπηρία. «Ίσως να μην είναι το ίδιο ζώο, αλλα φερόταν με τον ίδιο τρόπο. Η φάλαινα έχει κατηγορηθεί για κατασκοπεία και θεωρών καθήκον μου να την υπερασπιστώ», δήλωσε σε τηλεφωνική του συνέντευξη ο πρώην πρόξενος.

Ο Ντμίτρι Γκλαζόβ, Ρώσος επιστήμονας και επικεφαλής του προγράμματος προστασίας της λευκής μπελούγκα, είπε στον Guardian ότι, μόνο κοντά στο Μουρμάνσκ, «υπάρχουν τρεις οργανισμοί, όχι απαραίτητα στρατιωτικοί, που εκπαιδεύουν θαλάσσια θηλαστικά, συμπεριλαμβανομένων και των μπελούγκα, για διάφορες αποστολές, όπως την ανάκτηση αντικειμένων ή τον εντοπισμό δυτών που αντιμετωπίζουν πρόβλημα, π.χ. λόγω βλάβης εξοπλισμού».

Σύμφωνα με τον Γκλαζόβ, τόσο η Σοβιετική Ένωση όσο και οι ΗΠΑ είχαν επιχειρήσει κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου να εκπαιδεύσουν δελφίνια. Επίσης, υπήρχαν αναφορές ότι η κυβέρνηση Πούτιν σχεδίαζε να χρησιμοποιήσει φάλαινες για την προστασία των ρωσικών υδάτων στο Σότσι, στους Ολυμπιακούς του 2014, αν και δεν έχει επιβεβαιωθεί ότι το σχέδιο υλοποιήθηκε.

Ο ίδιος αναφέρει πάντως ότι η σήμανση του λουριού του «Χβαλντιμίρ» δεν τον συνδέει απαραίτητα με τον στρατό. «Αυτού του είδους τα λουριά πωλούνται παντού στην Ρωσία», λέει χαρακτηριστικά.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι η πιθανότητα να είναι ο Χβαλντιμίρ η ίδια φάλαινα που είχε δει ο Βίκεμπι στην Ρωσία το 2008 είναι πολύ μικρή.

Σύμφωνα με τον Μιχαήλ Σαφονόβ, διεθυντή του κέντρου καταδύσεων «Αρκτικός Κύκλος», όπου ο πρώην πρόξενος «γνώρισε» την μπελούγκα, η τελευταία φάλαινα αποχώρησε από το κέντρο πριν από δύο χρόνια, όταν πωλήθηκε στο St Petersburg Oceanarium.