Ένα εκατ. λίρες για μεσαιωνικό πιόνι από σκάκι που ήταν... ξεχασμένο για 200 χρόνια σε συρτάρι

Πριν από 200 χρόνια, αποτελούσε βασικό κομμάτι στρατηγικής. Ξαφνικά «αποσύρθηκε» και βρέθηκε εντελώς τυχαία τον 20ο αιώνα. Τότε, κανείς δεν αντιλήφθηκε την αξία του. Εντελώς τυχαία και πάλι, το πιόνι από σκάκι, φτιαγμένο από πανάκριβο χαυλιόδοντα θαλάσσιου ελέφαντα, αναγνωρίστηκε από έναν ειδικό στα σπάνια αντικείμενα. Αποτέλεσμα; Από το ποσό των πέντε λιρών που κόστισε πριν από πέντε και πλέον δεκαετίες, βγαίνει σε δημοπρασία με εκτιμώμενη τιμή το ένα εκατ. λίρες!

Το μεσαιωνικό πιόνι από χαυλιόδοντα ήταν ξεχασμένο στο συρτάρι μίας οικογένειας από το Εδιμβούργο. Οι κάτοχοί του δεν γνώριζαν πως επρόκειτο για έναν από τους «Lewis Chessmen». Τα κομμάτια αυτά είχαν βρεθεί στη νήσο Λιούις, αλλά έλειπαν πέντε εξ αυτών. Ο παππούς της οικογένειας στο Εδιμβούργο ήταν αντικέρ και είχε αγοράσει το συγκεκριμένο κομμάτι για πέντε λίρες το 1964- ωστόσο ο ίδιος δεν γνώριζε τη σημασία του 8,8 εκατοστών κομματιού, που ήταν φτιαγμένο από χαυλιόδοντα θαλάσσιου ελέφαντα. Μέχρι που το πήγε σε γραφεία του οίκου δημοπρασιών Sotheby’s στο Λονδίνο.

Οι «Lewis Chessmen» είναι μια από τις δημοφιλέστερες ατραξιόν του Βρετανικού Μουσείου και του Εθνικού Μουσείου της Σκωτίας στο Εδιμβούργο. Θεωρούνται «σημαντικό σύμβολο του ευρωπαϊκού πολιτισμού», και έχουν περάσει στην ποπ κουλτούρα.

Ο Αλεξάντερ Σκέιντερ, ειδικός του Sotheby’s, εξέτασε το κομμάτι και εξεπλάγην. «Το έφεραν για αξιολόγηση» είπε. «Αυτό συμβαίνει κάθε μέρα. Οι πόρτες μας είναι ανοιχτές για δωρεάν αξιολογήσεις. Μας καλούν και τις πιο πολλές φορές δεν έχουμε ιδέα τι θα δούμε. Τις περισσότερες φορές δεν αξίζει πολλά. Είπα “ω Θεέ μου, είναι ένας από τους Lewis Chessmen”».

Μέλος της οικογένειας δήλωσε πως ο παππούς της οικογένειας το είχε αγοράσει από έναν άλλο έμπορο στο Εδιμβούργο και το είχε καταγράψει ως «Antique Walrus Tusk Warrior Chessman». «Η μητέρα μου αγαπούσε πολύ το κομμάτι, καθώς εκτιμούσε το πόσο λεπτοδουλεμένο και ιδιαίτερο ήταν. Πίστευε ότι ήταν ξεχωριστό και ίσως να νόμιζε πως είχε σχεδόν μαγική σημασία. Για πολλά χρόνια ήταν σε ένα συρτάρι στο σπίτι της, όπου ήταν προσεκτικά τυλιγμένο σε μια μικρή τσάντα. Κατά καιρούς το έβγαζε από το συρτάρι για να το θαυμάσει».

Περίπου 82 από τους Lewis Chessmen (βασιλιάδες, βασίλισσες, αξιωματικοί, ίπποι, πιόνια, «φρουροί»- το μεσαιωνικό αντίστοιχο των σημερινών πύργων) βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο και 11 στο Εθνικό Μουσείο της Σκωτίας. Τα κομμάτια αυτά (που δεν αποτελούσαν ένα σετ, αλλά σε τέσσερα) είχαν βρεθεί το 1831 και από αυτά έλειπαν ένας ίππος και τέσσερις «φρουροί» (πύργοι). Το κομμάτι που βρέθηκε ήταν «φρουρός».

Πάντως, το παρασκήνιο και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες βρέθηκαν τα κομμάτια από το μεσαιωνικό σκάκι, παραμένουν μυστήριο. Σύμφωνα με μια εκδοχή, τα ξέθαψε μια αγελάδα. Θεωρείται πως είχαν θαφτεί λίγο μετά την κατασκευή τους για κάποιο λόγο και έμειναν θαμμένα για τουλάχιστον 500 χρόνια.