ΟΗΕ: Εμπάργκο όπλων στη Λιβύη

Ο ΟΗΕ ανανέωσε χθες για έναν χρόνο την εντολή της ευρωπαϊκής επιχείρησης που εντέλλεται να ελέγχει την εφαρμογή του εμπάργκο όπλων το οποίο θεωρητικά επιβάλλεται στην εμπόλεμη Λιβύη — όπου έχουν αναφερθεί επανειλημμένα παραδόσεις οπλισμού τους τελευταίους δύο μήνες — χωρίς πάντως να προβλέπεται η διάθεση επιπρόσθετων μέσων για να ενισχυθεί η δράση της.

Η απόφαση υιοθετήθηκε ομόφωνα από τα 15 κράτη μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Δύο κράτη μη μόνιμα μέλη, η Νότια Αφρική και το Βέλγιο, κατήγγειλαν το ότι όπλα συνεχίζουν να φθάσουν στη Λιβύη «διά της θαλάσσιας και της χερσαίας οδού». Άλλα εξέφραζαν ικανοποίηση για το ότι παρατάθηκε για 12 μήνες η εντολή της ευρωπαϊκής ναυτικής επιχείρησης Σοφία για να καταπολεμηθεί το λαθρεμπόριο όπλων και πετρελαίου.

Η εντολή της επιχείρησης, η οποία ξεκίνησε το 2015, αρχικά για να αντιμετωπιστούν τα δίκτυα των διακινητών μεταναστών, ανανεώθηκε στα τέλη του Μαρτίου από την ΕΕ για έξι μήνες, ως την 30ή Σεπτεμβρίου 2019· αλλά με την ταυτόχρονη «προσωρινή αναστολή της ανάπτυξης ναυτικών μέσων της επιχείρησης», λόγω της άρνησης της Ιταλίας, η οποία έχει αναλάβει τη διοίκησή της, να επιτρέπει την αποβίβαση στα λιμάνια της μεταναστών που διασώζονται στη Μεσόγειο.

Σύμφωνα με τη διπλωματία της Γαλλίας, ακόμη και χωρίς πλοία, «η επιχείρηση Σοφία διατηρεί σημαντικό ρόλο για τη σταθεροποίηση της Λιβύης». «Ο αποτρεπτικός της χαρακτήρας περιορίζει τις παραβιάσεις του εμπάργκο όπλων και μειώνει τη ροή των όπλων που συνεχίζουν να διακινούνται διά της θαλάσσιας οδού», υποστήριξε η αναπληρώτρια πρεσβεύτρια της Γαλλίας στα Ηνωμένα Έθνη Αν Γκεγκέν.

«Μολονότι [η ανάπτυξη] των ναυτικών μέσων της επιχείρησης έχει ανασταλεί προσωρινά, η επιχείρηση Σοφία (...) παραμένει ενεργή για να εφαρμόσει» την εντολή της «μέσω της εκπαίδευσης της λιβυκής ακτοφυλακής» και με «αεροπορικά μέσα για τη συλλογή πληροφοριών και των απαραίτητων στοιχείων για τη διατήρηση του εμπάργκο όπλων» σε εφαρμογή, διαβεβαίωσε η ίδια.

Για τον γερμανό πρεσβευτή στον ΟΗΕ, τον Γιούργκεν Σουλτς, οι συνεχιζόμενες παραδόσεις όπλων στη Λιβύη είναι ανάμεσα στα βασικά εμπόδια για την επανέναρξη της πολιτικής διαδικασίας στη χώρα της βόρειας Αφρικής. «Είναι καιρός να διπλασιάσουμε τις προσπάθειές μας, να αναλάβουμε τις ευθύνες μας και (...) να βρούμε τρόπους να εφαρμοστεί στ' αλήθεια το εμπάργκο όπλων», υπογράμμισε.

Στα μέσα Απριλίου, η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, η Φεντερίκα Μογκερίνι, προτρέποντας τις χώρες μέλη της ΕΕ να συνεχίσουν να αναπτύσσουν πολεμικά στη Μεσόγειο, είχε τονίσει ότι «χωρίς πλοία, η Σοφία δεν είναι σε θέση να εκπληρώσει την αποστολή της».

Αφότου εξαπολύθηκε στις αρχές Απριλίου η επίθεση των δυνάμεων του στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ με σκοπό να καταληφθεί η Τρίπολη, έχουν αναφερθεί πολλές αφίξεις φορτίων όπλων, ανάμεσά τους υλικού τουρκικής και ιορδανικής προέλευσης που διατέθηκε σε παραστρατιωτικές ομάδες πιστές στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας (ΚΕΕ) του πρωθυπουργού Φάγεζ ας Σάρατζ, η οποία αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα.

Σε πρόσφατη έκθεσή της, η επιτροπή των ειδικών του ΟΗΕ που έχει επιφορτιστεί με τον έλεγχο του εμπάργκο όπλων που επιβάλλεται στη Λιβύη ανέφερε ότι ερευνά την ενδεχόμενη εμπλοκή των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στην εκτόξευση τον Απρίλιο πυραύλων εναντίον μονάδων πιστών στην Τρίπολη.

Σε δική του πρόσφατη έκθεση, ο ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες χαρακτήριζε «κρίσιμο» να επιβληθεί το εμπάργκο και να γίνονται έλεγχοι σε πλοία στα ανοικτά της Λιβύης. Συμπλήρωσε ότι η ναυτική επιχείρηση Σοφία είναι η μόνη που ενεργεί με την εξουσιοδότηση του ΟΗΕ για τον σκοπό αυτό.

Σε έναν χρόνο, από τον Μάρτιο του 2018, στο πλαίσιο της επιχείρησης έγιναν τρεις επιθεωρήσεις πλοίων, 84 προσεγγίσεις και 1.083 αναγνωρίσεις, κατά τον ΟΗΕ.