Τουρκία: Προ των πυλών η διάσπαση του κόμματος του Ερντογάν

Δύο υψηλόβαθμα στελέχη του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σχεδιάζουν να ιδρύσουν ένα αντίπαλο πολιτικό κόμμα εντός του έτους, μια ενέργεια που θα μπορούσε να υπονομεύσει ακόμη περισσότερο τη στήριξη στον εδώ και πολλά χρόνια ηγέτη της Τουρκίας, μετά και την οδυνηρή εκλογική ήττα του στις δημοτικές εκλογές της Κωνσταντινούπολης.

Πίσω από τα σχέδια διάσπασης βρίσκονται ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Αλί Μπαμπατζάν και ο πρώην πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ, ιδρυτικά μέλη του AKP, σύμφωνα με δύο πολιτικούς συμβούλους, τους οποίους επικαλείται το πρακτορείο Reuters.

Οι δημοτικές εκλογές της περασμένης Κυριακής ήταν η δεύτερη ήττα για το ΑΚΡ μέσα σε λίγους μήνες στη μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας. Ενθάρρυνε επίσης τους επικριτές του προέδρου εντός του κόμματός του, οι οποίοι επί χρόνια άφηναν να εννοηθεί ότι σχεδιάζουν την ίδρυση ενός αντίπαλου κινήματος, σε ένδειξη δυσαρέσκειας για τις αυξημένες εξουσίες του Ερντογάν στο κόμμα και την κυβέρνηση.

Με την οικονομική ύφεση, την ανεργία και τον πληθωρισμό που πλήττουν τους Τούρκους ψηφοφόρους και αποδυναμώνουν τη βάση του AKP, οποιαδήποτε περαιτέρω απώλεια –ακόμη και λίγων ποσοστιαίων μονάδων– θα μπορούσε να αποδειχθεί καταστροφική για το κόμμα, που ήδη βασίζεται σε μια συμμαχία με τους εθνικιστές για να εξασφαλίζει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο.

"Ο Μπαμπατζάν και ο Γκιουλ πιθανότατα θα ιδρύσουν το κόμμα το φθινόπωρο", είπε ο ένας από τους συμβούλους, που πρόσκειται στον πρώτο. Η πολιτική γραμμή του νέου κόμματος θα αντικατοπτρίζει εκείνη των πρώτων χρόνων του AKP, πρόσθεσε. Όταν ιδρύθηκε, το 2001, το κυβερνών κόμμα αναμίγνυε την ισλαμική νοοτροπία με μια φιλοδυτική, δημοκρατική και φιλελεύθερη προσέγγιση στις αγορές, με αποτέλεσμα να κερδίσει ευρύτερη λαϊκή υποστήριξη.

Οι δύο άνδρες εξετάζουν το θέμα εδώ και περίπου έξι μήνες, όμως το σχέδιό τους πήρε νέα ορμή μετά τις δημοτικές εκλογές της 31ης Μαρτίου, στις οποίες το AKP έχασε τις μεγαλύτερες πόλεις της Τουρκίας, είπε ο άλλος σύμβουλος, που γνωρίζει τα σχέδια για το νέο κόμμα. Δεν διευκρίνισε με ποιο τρόπο θα χρηματοδοτηθεί, όμως είπε ότι μέχρι στιγμής οι προετοιμασίες περιλαμβάνουν και συναντήσεις με νυν βουλευτές του AKP, άλλους πολιτικούς και πανεπιστημιακούς καθηγητές.

Ούτε ο Μπαμπατζάν ούτε ο Γκιουλ ήταν διαθέσιμοι να σχολιάσουν τις πληροφορίες αυτές. Οι δύο πολιτικοί δεν έχουν κάνει δημοσίως δηλώσεις για το θέμα αυτό. Τον περασμένο μήνα ωστόσο ο Γκιουλ εξέφρασε ανοιχτά τη δυσαρέσκειά του για την ακύρωση της νίκης της αντιπολίτευσης στις εκλογές του Μαρτίου στην Κωνσταντινούπολη. Με ανάρτησή του στο Twitter συνέκρινε την απόφαση διεξαγωγής νέων εκλογών με μια απόφαση , το 2007, με την οποία το Συνταγματικό Δικαστήριο τον είχε εμποδίσει να είναι υποψήφιος για την προεδρία της Τουρκίας.

Ο Μπαμπατζάν υπήρξε υπουργός Οικονομικών και Εξωτερικών στις πρώτες κυβερνήσεις του AKP και κατόπιν ανέλαβε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης (2009-15). Ο Γκιουλ ήταν πρόεδρος της Τουρκίας από το 2007 μέχρι το 2014, όταν ανέλαβε την προεδρία ό μέχρι τότε πρωθυπουργός Ερντογάν.

Ένα στέλεχος του AKP, που ζήτησε να τηρηθεί η ανωνυμία του, είπε ότι το κόμμα γνωρίζει τα σχέδια για την ίδρυση ενός αντίπαλου κινήματος. "Ο Μπαμπατζάν είναι μια ισχυρή και αξιοσέβαστη προσωπικότητα. Ασφαλώς, το AKP θα επηρεαστεί από το νέο κόμμα, αλλά μπορούμε να χάσουμε κάποιους υποστηρικτές, όπως συμβαίνει και με άλλα κόμματα" είπε, παραδεχόμενος ότι το κόμμα θα πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες του για τα εκλογικά αποτελέσματα. "Χρειάζεται να επιστρέψουμε στην πολιτική όπου θα κυβερνάμε το κράτος, αλλά θα παραμένουμε με τον λαό", πρόσθεσε.

Ο σύμβουλος που πρόσκειται στον Μπαμπατζάν είπε ότι ορισμένα μέλη του κοινοβουλίου θα στηρίξουν το νέο κόμμα, χωρίς να διευκρινίσει πόσα, ούτε έδωσε συγκεκριμένα ονόματα. Είπε μόνο ότι αναμένει να υπάρξουν "κάποιοι εντυπωσιακά σημαντικοί υποστηρικτές".

Η ίδρυση νέου κόμματος θα μπορούσε να οδηγήσει σε περισσότερες παραιτήσεις από το AKP και "να σπάσει το μονοπώλιό του στο συντηρητικό τμήμα της κοινωνίας", σημείωσε ο Γκαλίπ Νταλάι, επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Ένα άλλο υψηλόβαθμο στέλεχος του AKP, ο πρώην πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου, έχει επικρίνει ανοιχτά το κόμμα, την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης και τους περιορισμούς στα μέσα ενημέρωσης. Μια πηγή προσκείμενη στον Νταβούτογλου είπε ότι εκείνος σχεδιάζει "ένα νέο βήμα", όχι όμως να συνεργαστεί με τον Γκιουλ και τον Μπαμπατζάν προς το παρόν.