Σύνοδος Κορυφής: Συνεχίζονται σήμερα οι διαβουλεύσεις - Το παρασκήνιο που οδήγησε στο χθεσινό «ναυάγιο»

Χρειάστηκαν περισσότερες από δεκαοκτώ ώρες ώστε οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων να συμφωνήσουν πως διαφωνούν για τα πρόσωπα που θα αναλάβουν τις κορυφαίες θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες σε διάρκεια συνόδους κορυφής στην ιστορία της ΕΕ. Και το αποτέλεσμα ήταν η πλήρης αποτυχία.

Η χθεσινή Σύνοδος Κορυφής κατάφερε να σπάσει το χρονικό ρεκόρ της 17ης Ιουλίου 2015, όταν η κυβέρνηση του κυρίου Τσίπρα και του κυρίου Βαρουφάκη προσπαθούσε να "αλλάξει την Ευρώπη". Οι 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της Ένωσης (σ.σ ο Νίκος Αναστασιάδης της Κύπρου απουσίαζε για ιατρικούς λόγους) διαπραγματεύθηκαν όλην τη νύκτα χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Θα συναντηθούν εκ νέου σήμερα στις 11 το πρωί (12 ώρα Ελλάδος) μήπως και καταφέρουν να καταλήξουν σε μια συμφωνία για τα πρόσωπα που θα αναλάβουν τις κορυφαίες θέσεις της ΕΕ.

Στην Οσάκα της Ιαπωνίας, στο περιθώριο της συνόδου των G20 το διήμερο 28 – 29 Ιουνίου, οι δύο κορυφαίοι υποψήφιοι για την προεδρία της Κομισιόν, ήτοι ο Μάνφρεντ Βέμπερ από το ΕΛΚ και ο Φρανς Τίμερμανς από τους Σοσιαλδημοκράτες είχαν καταλήξει σε μια άτυπη συμφωνία την οποία παρουσίασαν στους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ που βρίσκονταν στην Οσάκα (σ.σ Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Ολλανδία και Ηνωμένο Βασίλειο). Το σχέδιο προέβλεπε ότι ο κ Τίμερμανς θα αναλάμβανε την προεδρία της Κομισιόν, ο κ. Βέμπερ αυτήν του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και οι υπόλοιπες κορυφαίες θέσεις θα αποτελούσαν αντικείμενο διαπραγμάτευσης ανάμεσα στα κράτη - μέλη.

Η πρόταση των δύο ανθυποψηφίων μόνο τυχαία δεν ήταν. Είχε προηγηθεί μια συνάντηση της Άνγκελα Μέρκελ στο Βερολίνο με τα ισχυρά πρόσωπα του ΕΛΚ. Την προηγούμενη Τετάρτη, το Βερολίνο αποτέλεσε πόλο έλξης πολλών στελεχών του ΕΛΚ. Η καγκελάριος της Γερμανίας συναντήθηκε με τον Βαυαρό υποψήφιο για την προεδρία της Κομισιόν, τον κ. Μάνφρεντ Βέμπερ. Παρούσα ήταν και η επικεφαλής του CDU η κυρία Άνεγκρετ Κραμπ-Κάρενμπαουερ. Στην εν λόγω συνάντηση βρέθηκε και ο πρόεδρος του ΕΛΚ ο Γάλλος Ζοζέφ Ντολ.

Τα κορυφαία αυτά στελέχη του ΕΛΚ αποφάσισαν να στηρίξουν τον Σοσιαλδημοκράτη Φρανς Τίμερμανς για την προεδρία της Κομισιόν. Ένα τεράστιο σφάλμα, καθώς δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ που ανήκουν στο ΕΛΚ θα αμφισβητούσαν την ίδια την Άνγκελα Μέρκελ, θεωρώντας ότι η άτυπη συμφωνία της προσβάλει την μεγαλύτερη πολιτική ομάδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβούλιου.

H Καγκελάριος της Γερμανίας πίστεψε ότι θα μπορούσε, λόγω του ειδικού βάρους που έχει στο ΕΛΚ, να συγκεντρώσει την απαραίτητη πλειονοψηφία. Βάσει των Συνθηκών για να μπορέσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να προτείνει έναν υποψήφιο (ή μια υποψήφιο) πρόεδρο της Κομισιόν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απαιτούνται τουλάχιστον 16 κράτη - μέλη που αντιπροσωπεύουν το 55% του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ. Παράλληλα όμως υφίσταται και η μειοψηφία αρνησικυρίας. Το οποίο σημαίνει ότι τέσσερα μέλη του Συμβουλίου που αντιπροσωπεύουν πάνω από το 35% του πληθυσμού της ΕΕ μπορούν να μπλοκάρουν οπουδήποτε απόφαση.

Το βασικό ζήτημα ήταν ότι η Γερμανία δεν μπορεί πλέον να περάσει στην ΕΕ αυτό που επιθυμεί. Η Γαλλία πάτησε πόδι και αρνήθηκε τις παρασκηνιακές διαβουλεύσεις της Γερμανίας. Το επόμενο όμως βασικό ζήτημα είναι ότι ούτε η Γαλλία μπορεί να επιβάλει τη θέλησή της. Οι βυζαντινισμοί και οι διαβουλεύσεις στην καμαρίλα ανήκουν σε άλλες εποχές, όταν η ΕΕ είχε 12 και όχι 28 κράτη - μέλη. Αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων που ανήκουν στο ΕΛΚ, όπως η Ιρλανδία, η Κροατία και η Λετονία, αρνήθηκαν να υπαναχωρήσουν στις απατήσεις της κ. Μέρκελ, ενώ σημαίνοντα στελέχη του ΕΛΚ δεν θέλησαν να λάβουν τον ρόλο των απαράτσικ.

Απέναντι σε αυτήν την παράλυση της ΕΕ ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν εμφανίστηκε εξοργισμένος απειλώντας ότι σε περίπτωση που δεν αλλάξει η διαδικασία λήψης αποφάσεων εντός της ΕΕ, τότε το Παρίσι θα μπλοκάρει κάθε περαιτέρω διεύρυνση της ΕΕ. Την ίδια στιγμή μικρά κράτη - μέλη συνάπτουν συμμαχίες καταφέρνοντας να περιθωριοποιήσουν τις μεγαλύτερες χώρες της ΕΕ και να επιβάλουν μέρος της δικής τους ατζέντας.

Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ θα συναντηθούν εκ νέου στις Βρυξέλλες, σήμερα το μεσημέρι, σε μια τελευταία προσπάθεια ώστε να καταλήξουν στις απαραίτητες υποχωρήσεις για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο θεσμικής παράλυσης στην ΕΕ.

Σε περίπτωση που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκλέξει τον (ή την) επόμενο πρόεδρο της Κομισιόν, ακολουθεί η εξής διαδικασία. Το Συμβούλιο, σε συμφωνία με το νεοεκλεγέντα Πρόεδρο της Επιτροπής, υιοθετεί λίστα υποψηφίων επιτρόπων, έναν για κάθε κράτος μέλος. Αυτοί οι ορισθέντες επίτροποι παρίστανται ενώπιον των αρμόδιων κοινοβουλευτικών επιτροπών ανάλογα με τον τομέα ευθύνης τους (οι ακροάσεις αναμένεται να πραγματοποιηθούν τον Οκτώβριο). Οι υποψήφιοι για τα χαρτοφυλάκια της Επιτροπής πρέπει να περάσουν από «σκληρή» διαδικασία κοινοβουλευτικού ελέγχου.