Φωτογραφίες: Ένας Έλληνας στο Τσερνόμπιλ - Οι συγκλονιστικές εικόνες της ερήμωσης και της φρίκης

Ο ίδιος διηγείται στο protothema.gr την εμπειρία αυτού του ταξιδιού και, δείχνοντας κάποιες από τις φωτογραφίες που τράβηξε, μας ταξιδεύει στην περιοχή που ακόμη και σήμερα δοκιμάζεται από την ραδιενέργεια.

Αφορμή της συνέντευξης στάθηκε η τεράστια επιτυχία της αμερικανικής σειράς Chernobyl την οποία παρουσίασε το τηλεοπτικό δίκτυο HBO τον Μάιο. Ο 32χρονος Βασίλης, που ξεκίνησε τη φωτογραφία το 2012 ήταν από τους λίγους τυχερούς που παρακολούθησε ένα από τα τελευταία σεμινάρια φωτογραφίας του Γιάννη Μπεχράκη.

«Ξεκίνησα το 2012 να ασχολούμαι με τη φωτογραφία. Κάποια στιγμή παρακολούθησα το τελευταίο σεμινάριο που έκανε ο Γιάννης Μπεχράκης και πραγματικά με στιγμάτισε. Μετά ήρθε το Τσερνόμπιλ. Στην αρχή της καριέρας μου φωτογράφιζα εγκαταλελειμμένα κτίρια, κι όχι μόνο στην Αθήνα αλλά και στην επαρχία. Κι επειδή στις φωτογραφίες μου προσπαθούσα να αποτυπώσω την εγκατάλειψη γεννήθηκε η ιδέα του να ταξιδέψω στο Τσερνόμπιλ».

Το ταξίδι του Βασίλη Τσιώλη για την περιοχή του πυρηνικού δυστυχήματος έγινε το Νοέμβριο του 2014, όταν ο καιρός ήταν χειμωνιάτικος και η εικόνα της εγκατάλειψης θα ήταν πιο ρεαλιστική σε αντίθεση με το να πήγαινε την άνοιξη ή το καλοκαίρι.

«Μετά από πέντε χρόνια και παρακολουθώντας και ό,τι γίνεται σήμερα με την σειρά που ανέβασε την επισκεψιμότητα της περιοχής κατά 40% τους τελευταίους μήνες διαπιστώνω πως για εμένα και το συνεργάτη μου που πήγαμε τότε δεν ήταν και τόσο εύκολο το ταξίδι. Όλη την έρευνα και τα εισιτήρια αλλά και την άδεια που έπρεπε να πάρουμε τα κάναμε μέσω ίντερνετ και όταν φθάσαμε στο Κίεβο μας ανέλαβε το πρακτορείο στο οποίο είχαμε απευθυνθεί και με τον οδηγό και το βανάκι που μας διέθεσαν πήγαμε στην περιοχή του πυρηνικού δυστυχήματος».

Όπως εξήγησε στο protothema.gr ο Βασίλης Τσιώλης η περιοχή έχει χωριστεί σε τρεις ζώνες. Στην πρώτη ζώνη υπάρχει ανθρώπινη παρουσία, κυρίως από άτομα που εργάζονται στο πυρηνικό εργοστάσιο, αλλά και από εκείνους που επέστρεψαν πίσω μετά την καταστροφή γιατί όπως εξομολογούνται «εδώ είναι η πατρίδα μας, εδώ είναι το σπίτι μας». Η πρώτη ζώνη είναι αυτή που σήμερα είναι λιγότερο ραδιενεργή. Εκεί είναι το χωριό του Τσερνόμπιλ. «Όταν φθάσαμε εκεί έμεινα έκπληκτος γιατί ενώ περιμένεις να δεις την εγκατάλειψη ξαφνικά έβλεπα ανθρώπους. Περίπου 4000 άτομα ζουν με τους περισσότερους να είναι εργαζόμενοι. Οδηγοί, επιστήμονες, ασφάλεια και εργάτες που δραστηριοποιούνται στην κατασκευή της νέα σαρκοφάγου που θα καλύψει ολόκληρο το εργοστάσιο κάποια στιγμή».

Σκοπός του Βασίλη και του συνεργάτη του Ιωσήφ Γαλανάκη, ήταν να εξερευνήσουν όλη την περιοχή και να φθάσουν μέχρι το πυρηνικό εργοστάσιο και τον αντιδραστήρα απ’όπου ξεκίνησε η καταστροφή τον Απρίλιο του 1986. «Τη μέρα μπορείς να σκεφτείς ότι είναι μια φυσιολογική περιοχή . Με το που πέσει το φως του ήλιου αλλάζουν λίγο τα πράγματα .Υπάρχει απαγόρευση μετακινήσεων και όλοι κλείνονται στα σπίτια τους μέχρι το ξημέρωμα. Τα στοιχεία της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης υπάρχουν πάτρα πολύ έντονα. Από τις συγκλονιστικές στιγμές του ταξιδιού ήταν όταν φθάσαμε στη δεύτερη ζώνη εκεί που είναι η πόλη του Πρίπιατ. Ήταν η αποκάλυψη του ταξιδιού μας. Μια πόλη 50.000 κατοίκων που πλέων είναι εγκαταλελειμμένη. Η φύση έχει αναπτύξει τα στοιχεία της παντού, μέσα στους δρόμους, στους τοίχους των κτιρίων, παντού. Υπάρχουν κάποια ζώα που ζουν εκεί αλλά πουθενά ανθρώπινη παρουσία. Αυτό που έχει μείνει στο μυαλό ακόμη και σήμερα ήταν όταν φθάσαμε στο νοσοκομείο του Πρίπιατ. Ανατριχιαστικό μέρος. Πήγαμε προς το τέλος της ημέρας κι ακόμα τη στιγμή που μπήκαμε μέσα στο χώρο , ένας δροσερός αέρας μας χτύπησε κατευθείαν και έχοντας σήμερα τις εικόνες κι από το τρέιλερ της ταινίας του Τσερνόμπιλ , με τα ηχητικά ντοκουμέντα , πραγματικά μου γίνεται πιο ανατριχιαστικό. Εκαταλελειμμένα κρεβάτια ασθενών , χειρουργικά εργαλεία ,χειρουργικά κρεβάτια , κατάλογοι με ονόματα του προσωπικού και των ασθενών , μικρά μπουκαλάκια από φάρμακα , σεντόνια παρατημένα , γυαλιά είναι κάποια από αυτά που βρίσκει κανείς και που υπενθυμίζουν πως μέχρι τον Απρίλιο του 1986 εκεί υπήρχε ζωή».

Η πόλη του Πρίπιατ παρείχε όλες τις ανέσεις στους κατοίκους της . Το βιοτικό επίπεδο ήταν πολύ υψηλότερο από το μέσο όρο της πρώην Σοβιετικής ένωσης. «Υπήρχαν θέατρα , ξενοδοχεία , πολιτιστικό κέντρο , παιδικοί σταθμοί , σχολή καλών τεχνών , κολυμβητήριο, κέντρο άθλησης οπότε όλα αυτά σε κάνουν να αντιληφθείς ότι ήταν μεγάλο το δέλεαρ να μείνουν και να εργαστούν εκεί . Δεν ξέρω αν μπορούσαν να αντιληφθούν την επικινδυνότητα . Η πόλη εγκαταλείφθηκε δυο μέρες μετά το πυρηνικό δυστύχημα , όπως μας είπε ο ξεναγός μας, αυτό είναι απαράδεκτο για την ανθρωπότητα .Μιλάμε για θανατηφόρα αμέλεια.» θα πει ο Βασίλςη Τσιώλης και θα προσθέσει: « Συναντήσαμε ανθρώπους που ζούσαν στη ζώνη πριν το ατύχημα και επιστρέψανε μετά το ατύχημα . Η ζώνη περιφρουρήθηκε ένα χρόνο μετά το δυστύχημα . Μέχρι τότε ουσιαστικά ήταν προσβάσιμη, αν κάποιος ήθελε να πάει και αποδεικνύεται ότι πήγαν πολλοί άνθρωποι και φαντάζομαι λόγω έλλειψης της επικινδυνότητας της κατάστασης. Οι άνθρωποι που συναντήσαμε εκεί επέστρεψαν με δική τους θέληση στο χώρο της ζώνης γιατί θεώρησαν ότι αυτή είναι η γη τους , εκεί θα ζήσουν κι εκεί θα πεθάνουν». Από τις πλέον χαρακτηριστικές εικόνες στο Πρίπιατ είναι στο λούνα πάρκα της πόλης, όπως λέει χαρακτηριστικά ο Βασίλης Τσιώλης: « Άλλο ένα σημείο που αντιμετωπίζεις με δέος είναι το λούνα πάρκ της πόλης. Ήταν προγραμματισμένο να ανοίξξει λίγες ημέρες πριν το δυστύχημα και αυτό σε κάνει να αισθάνεσαι λίγο περίεργα που βλέπεις ένα λουνα πάρκ να περιμένει ακόμη τον κόσμο που δεν πήγε ποτέ. Φυσικά εκεί που νιώθεις αρκετά περίεργα και σε αγγίζει πολύ είναι όταν μπαίνεις στον παιδικό σταθμό. Οι εικόνες που αντικρίζεις σε κάνουν να σκεφτείς ότι εδώ κάποτε υπήρχαν παιδικές φωνές».

Για τον Βασίλη Τσιώλη το ταξίδι στο Τερνόμπιλ ήταν εμπειρία ζωής. Αν και υπήρχε φόβος μιας και την ραδιενέργεια δεν την γεύεσαι ούτε την οσμίζεσαι είναι αόρατη, αλλά όσο βρίσκεται εκεί σχεδόν την ξεχνάς. Τουλάχιστον μέχρι να χτυπήσει ο μετρητής που έχεις πάνω σου και να σε προειδοποιήσει για την ποσότητα ραδιενέργειας που έχεις. «Φθάνοντας στο πυρηνικό εργοστάσιο μας επέτρεψαν να μείνουμε σε ένα συγκεκριμένο σημείο 300 μέτρα από τον αντιδραστήρα και μόνο για πέντε λεπτά. Η στιγμή ανατριχιαστική».

Όπως εξήγησε στο τέλος ο Βασίλης Τσιώλης οι άνθρωποι που συνάντησε εκεί δεν ήταν ευδιάθετοι, ήταν σκυθρωποί και μελαγχολικοί. Και όχι τόσο γιατί βρίσκονται σε αυτή την περιοχή. «Ίσως να φταίει το γεγονός πως για τη δουλειά που κάνουν εκεί αμείβονται με περίπου 300 ευρώ την στιγμή που ξένοι εργαζόμενοι που κάνουν την ίδια δουλειά πληρώνονται με 4000 και 5000 ευρώ».