Ο κλεμμένος «Ιβάν ο Τρομερός» επέστρεψε μετά από 75 χρόνια στην Ουκρανία

Ο Ιβάν ο Τρομερός επέστρεψε στα... πάτρια εδάφη μετά από 75 χρόνια! Η Ελλάδα δεν είναι η μοναδική χώρα που... αποψιλώθηκε από αρχαία και άλλα αντικείμενα τέχνης κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της σημερινής Ουκρανίας. Πριν από 75 χρόνια, είχε «χαθεί» από μουσείο ο πίνακας που απεικόνιζε τον Ιβάν τον Τρομερό. Τον πρώτο Τσάρο της Ρωσίας. Τη Δευτέρα, ο ιστορικός και τεράστιας αξίας πίνακας, επεστράφη, 75 χρόνια μετά την εξαφάνισή του.

Ο «Ιβάν ο Τρομερός» είχε «ταξιδέψει» μέχρι την Ουάσιγκτον, στις Ηνωμένες Πολιτείες. Από εκεί επαναπατρίστηκε τη Δευτέρα, προκαλώντας μεγάλη ικανοποίηση στους διπλωμάτες, την κυβέρνηση και τον λαό της Ουκρανίας.

«Η ζημιά που προκάλεσαν οι κλέφτες είναι ανυπολόγιστη. Ολόκληρες γενεές ανθρώπων, δεν είχαν την ευκαιρία να θαυμάσουν αυτό το δημιούργημα», δήλωσε συγκινημένος ο πρεσβευτής της Ουκρανίας στις ΗΠΑ, Valeriy Chaly, ο οποίος παρέλαβε τον πίνακα σε ειδική τελετή που διοργανώθηκε στην Ουάσιγκτον.

Πώς βρέθηκε στην Ουάσιγκτον; Το 1941, οι Ναζί αφαίρεσαν τον πίνακα του Μιχαήλ Πανίν από το Dnepropetrovsk Art Museum. Από τότε τα ίχνη του χάθηκαν. Το 1987, η Γκάμπι και ο Ντέιβιντ Τρέισι, αγόρασαν ένα σπίτι στο Ridgefield, στο Κονέκτικατ των ΗΠΑ. Μέσα στο σπίτι δέσποζε ο «Ιβάν ο Τρομερός». Τα αδέρφια Τρέισι διατήρησαν τον πίνακα στην κατοχή τους μέχρι το 2017. Τότε, αποφάσισαν να τον πουλήσουν σε πλειστηριασμό. Κατά την προετοιμασία της δημοπρασίας, ένας υπάλληλος της εταιρείας που είχε αναλάβει να φέρει σε πέρας την πώληση του πολύτιμου αντικειμένου, ανακάλυψε ότι είναι ο γνήσιος «Ιβάν ο Τρομερός», η μοναδική ελαιογραφία του πρώτου Τσάρου της Ρωσίας, ο οποίος μπαίνει στο Κρεμλίνο καβάλα στο άλογό του.

Η τραγική ειρωνεία ποια είναι; Η Γκάμπι Τρέισι ήταν εβραία, που κατάφερε να επιβιώσει από το Ολοκαύτωμα στην Ευρώπη, κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο πατέρας της άφησε την τελευταία του πνοή σε ένα από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί. Η ίδια έζησε σε εβραϊκό γκέτο στη Βουδαπέστη, μέχρι να έρθει ο στρατός της τότε Σοβιετικής Ένωσης και να τους απελευθερώσει. Η Γκάμπι και τα αδέρφια της, μετακινήθηκαν το 1947 στις ΗΠΑ, ως πρόσφυγες του πολέμου.

Όταν έμαθε την ιστορία του πίνακα, δεν το σκέφτηκε. Τον παραχώρησε αμέσως στον λαό της Ουκρανίας, δηλώνοντας πολύ ευτυχισμένη που το έργο τέχνης επιστρέφει εκεί που ανήκει.

Προκειμένου να αποδειχθεί η γνησιότητά του, διεξήχθη ειδική αντιπαραβολή με ασπρόμαυρες φωτογραφίες του ουκρανικού μουσείου από το 1929 και ειδική εξέτασή τους από το FBI. Ο ειδικός πράκτορας του FBI, Τίμοθι Ντάνχαν, δήλωσε ότι το έγκλημα που αφορά έργα τέχνης, αποτελεί προτεραιότητα για την αμερικανική υπηρεσία. Αποκάλυψε, δε, ότι στα 15 χρόνια που λειτουργεί η υπηρεσία Art Crime Team, έχουν επιστραφεί τουλάχιστον 15.000 έργα τέχνης στους πραγματικούς ιδιοκτήτες και τις χώρες που ανήκουν.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, οι Ναζί έκλεψαν τουλάχιστον το 20% των έργων τέχνης στις περιοχές που πάτησαν την μπότα τους.