Ιστορική ημέρα για την Ισπανία: Ολοκληρώθηκε η εκταφή του δικτάτορα Φράνκο

Παρουσία 200 νοσταλγών της εποχής Φράνκο έγινε σήμερα η εκταφή του δικτάτορα που δίχασε την Ισπανία επί δεκαετίες.

Το φέρετρο με τα λείψανα του δικτάτορα Φράνκο μεταφέρθηκε από την επιβλητική βασιλική που έχει σκαφτεί στον βράχο του μαυσωλείου της Valle de los Caidos από οκτώ μέλη της οικογένειάς του.

«Ζήτω η Ισπανία» αναφώνησαν ορισμένοι νοσταλγοί του καθώς τοποθετούσαν το φέρετρο στο όχημα που επρόκειτο να το μεταφέρει στο ελικόπτερο. Προορισμός του, το κοιμητήριο του Mingorubbio, βόρεια της Μαδρίτης, όπου βρίσκεται ο τάφος της συζύγου του.

«Έσωσε την Εκκλησία και μας κράτησε προστατευμένους από τον Κομμουνισμό», δήλωσε ένας από τους συγκεντρωμένους.

Η εκταφή του δικτάτορα Φράνκο, που κυβέρνησε την Ισπανία από το 1939 μέχρι τον θάνατό του το 1975, από το μνημειακό του μαυσωλείο κοντά στην Μαδρίτη ολοκληρώθηκε σήμερα, 44 χρόνια μετά το τέλος του καθεστώτος.

Παρόντα στην τελετή ήταν 22 μέλη της οικογένειας του Φράνκο μαζί με την υπουργό Δικαιοσύνης της Ισπανίας Ντολόρες Ντελγκάδο ως εκπρόσωπο της κυβέρνησης.

Οι ισπανικές αρχές είχαν τοποθετήσει μια τέντα, προκειμένου ο τάφος του Φράνκο να είναι καλυμμένος για να αποφευχθεί κάθε ενδεχόμενο κινηματογράφησης της επιχείρησης.

Όσοι ήταν παρόντες στην τελετή, είχανυποβληθεί σε εξονυχιστικούς ελέγχους για να διασφαλιστεί ότι δεν έχουν μαζί τους κάποια συσκευή καταγραφής εικόνας ή ήχου.

Το μαυσωλείο στο οποίο είχε ταφεί ο Φράνκο είναι ένα μνημείο για όλους όσοι σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου, ωστόσο για αρκετούς αποτελεί μόνο μνημείο δόξας για τον Φράνκο και την πολυετή δικτατορία του.

Ο Σοσιαλιστής πρωθυπουργός της Ισπανίας, Πέδρο Σάντσεθ, είχε καταστήσει προτεραιότητα την εκταφή του Φράνκο με τους επικριτές να του προσάπτουν ότι η κίνησή του είναι μια ακόμη προσπάθεια ψηφοθηρίας, ενόψει των εκλογών τον προσεχή μήνα. «Είναι μια σπουδαία νίκη για την αξιοπρέπεια, τη μνήμη, τη δικαιοσύνη και την αποκατάσταση, οπότε και για την Ισπανική Δημοκρατία», δήλωσε ο πρωθυπουργός Σάντσεθ.

Η άποψη του Ισπανού πρωθυπουργού αντανακλά το γενικότερο κλίμα στη χώρα.  Πρόσφατη δημοσκόπηση στην ισπανική εφημερίδα «El Mundo», έδειξε ότι το 43% των Ισπανών ήταν υπέρ της εκταφής, ενώ το 32,5% ήταν εναντίον.

Ο Φράνκο κυβέρνησε τη χώρα μέχρι το θάνατό του το 1975, αφότου ο βασιλιάς Χουάν Κάρλος αποκαταστάθηκε στο θρόνο, ως επικεφαλής της Ισπανικής Συνταγματικής Μοναρχίας.

Ένας από τους υπουργούς του Φράνκο, ο Μανουέλ Φράγκα, έδωσε «πνοή» στο Λαϊκό Κόμμα, το οποίο εξελίχθηκε στο κύριο συντηρητικό κόμμα της Ισπανίας και κυβερνούσε μέχρι πέρυσι, όταν ο πρωθυπουργός, Μαριάνο Ραχόι, απώλεσε την ψήφο εμπιστοσύνης.

Ο νυν επικεφαλής του ισπανικού Λαϊκού Κόμματος, Πάμπλο Κασάντο, τάχθηκε κατά της εκταφής του Φράνκο, όπως έκανε και η οικογένεια του δικτάτορα.

Για τους ιστορικούς, η εκταφή είναι ένα βήμα προς την κατεύθυνση της εξομάλυνσης σε μία χώρα όπου 44 χρόνια μετά το τέλος του φρανκισμού, χωριά εξακολουθούν να φέρουν το όνομα του δικτάτορα, όπως τα Alberche del Caudillo και Llianos del Caudillo στην κεντρική Ισπανία, ενώ πολλοί δρόμοι φέρουν τα ονόματα στελεχών του καθεστώτος του.

«Μετά τον θάνατό του, η μετάβαση προς την δημοκρατία «διατήρησε τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές ελίτ του φρανκισμού» και θεμελιώθηκε «στην ιδέα σύμφωνα με την οποία το φρανκικό παρελθόν δεν πρέπει να είναι θέμα πολιτικής αντιπαράθεσης», όπως επισημαίνει ο ιστορικός Αλεχάντρο Κιρόγα.

Μόλις το 2007, με απόφαση του σοσιαλιστή πρωθυπουργού Χοσέ Λουίς Ροντρίγκεθ Θαπατέρο, το ισπανικό κοινοβούλιο ενέκρινε νόμο «περί ιστορικής μνήμης» με στόχο να αναγνωρισθούν τα θύματα του φρανκισμού και να αποσυρθούν όλα τα σύμβολα της δικτατορίας από τους δημόσιους χώρους.

Όμως έκτοτε, το θέμα εξακολουθεί να διχάζει την Ισπανία, με την Δεξιά να κατηγορεί την Αριστερά ότι επιδιώκει να ανοίξει τις πληγές του παρελθόντος.

Η εφαρμογή του νόμου αποκλείσθηκε κατά την διάρκεια της διακυβέρνησης της χώρας από το Λαϊκό Κόμμα, το οποίο βρισκόταν στην εξουσία από το 2011 έως το 2018 υπό τον Μαριάνο Ραχόι, και προήλθε από παράταξη που δημιουργήθηκε από πρώην Υπουργούς του Φράνκο.

Ο διάδοχός του Ραχόι, ο Πάμπλο Κασάδο, δήλωσε την Δευτέρα ότι δεν πρόκειται να χάσει «ούτε λεπτό για να μιλήσει γι` αυτό που συνέβη στην Ισπανία εδώ και 50 χρόνια, για μία ιστορία που ευτυχώς έχει ξεπερασθεί σήμερα».

Η θέση του ακροδεξιού Vox, που έκανε τον Απρίλιο την είσοδό του στην ισπανική βουλή και οι δημοσκοπήσεις το φέρνουν να αναδεικνύεται τρίτη πολιτική δύναμη της χώρας στις εκλογές της 10ης Νοεμβρίου, είναι ακόμη πιο προκλητική. Για τον ηγέτη του «Vox», Σαντιάγο Αβασκάλ, η σημερινή εκταφή του Φράνκο αποτελεί «βεβήλωση».

Ενας τάφος πάντα ανθστόλιστος

Η διαταγή για την κατασκευή της Valle de los Caidos (Κοιλάδα των Πεσόντων) δόθηκε από τον Φράνκο το 1940, μετά την «ένδοξη Σταυροφορία» του κατά των «χωρίς Θεό» Δημοκρατικών. Η κατασκευή διήρκεσε μία εικοσαετία. Εγινε από χιλιάδες πολιτικούς κρατούμενους.

Στο όνομα της «εθνικής συμφιλίωσης», ο Caudillo διέταξε την μεταφορά και τον ενταφιασμό στην τοποθεσία αυτή των λειψάνων 30.000 θυμάτων του ισπανικού εμφυλίου πολέμου, Φρανκιστών, αλλά και Δημοκρατικών που βγήκαν από νεκροταφεία και ομαδικούς τάφους χωρίς ποτέ να ενημερωθούν οι οικογένειές τους.

Από τον θάνατό του το 1975, ο τάφος του ήταν πάντα στολισμένος με λουλούδια.