Χάος στη Βολιβία: Στη Λα Πας κυβερνητικό σκάφος από το Μεξικό

Η Λα Πας προετοιμαζόταν χθες Δευτέρα για μια νύχτα σφοδρών συγκρούσεων, καθώς χιλιάδες υποστηρικτές του σοσιαλιστή Έβο Μοράλες, που παραιτήθηκε από την προεδρία την προηγουμένη, έκαναν πορεία προς την πρωτεύουσα της Βολιβίας, όπου υποστηρικτές των αντιπάλων του και αστυνομικοί έστηναν οδοφράγματα και οπλίζονταν.

Αστυνομικοί της μονάδας που είναι επιφορτισμένη με τη φύλαξη του κοινοβουλίου δήλωσαν στο πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς ότι περιμένουν σοβαρά επεισόδια. Ένας τους προεξόφλησε ότι θα χρησιμοποιηθούν πραγματικά πυρά.

Ο επικεφαλής της αστυνομίας στη Λα Πας, ο Χοσέ Μπαρενετσέα, είπε σε δηλώσεις του που αναμεταδόθηκαν από βολιβιανά τηλεοπτικά δίκτυα ότι ζήτησε από τον αρχηγό του γενικού επιτελείου των ένοπλων δυνάμεων, τον στρατηγό Γουίλιαμς Καλιμάν, να «επέμβει ο στρατός».

Ο Καλιμάν ανακοίνωσε λίγο αργότερα ότι διέταξε τις ένοπλες δυνάμεις να διεξαγάγουν κοινές επιχειρήσεις με την αστυνομία εναντίον «βανδάλων».

Μερικές ώρες νωρίτερα, η κυβέρνηση του Μεξικού ανακοίνωσε ότι χορηγεί πολιτικό άσυλο στον πρώτο αυτόχθονα που εξελέγη στην προεδρία της Βολιβίας και απηύθυνε έκκληση να επιτραπεί η ασφαλής διέλευση του Μοράλες.

Κυβερνητικό αεροσκάφος του Μεξικού ανεφοδιάστηκε το απόγευμα της Δευτέρας στη Λίμα, ανακοίνωσε το υπουργείο Εξωτερικών του Περού. Σύμφωνα με την περουβιανή διπλωματία, το αεροσκάφος αναχώρησε κατόπιν για τη Βολιβία, στις 18:30 [01:30 της Τρίτης ώρα Ελλάδας]. Ο ανεφοδιασμός έγινε «βάσει των υποχρεώσεών μας που απορρέουν από τη Σύμβαση του Καράκας του 1954 για το διπλωματικό άσυλο», σύμφωνα με το ΥΠΕΞ στη Λίμα.

Γύρω από την κεντρική πλατεία Μουρίγιο και σε άλλα σημεία της Λα Πας, υποστηρικτές πολιτικών παρατάξεων που εναντιώνονται στον Μοράλες έστηναν οδοφράγματα, καθώς η ένταση πλέον κορυφώνεται μετά την παραίτησή του από την προεδρία την Κυριακή, έπειτα από τρεις εβδομάδες παράλυσης της χώρας λόγω των κινητοποιήσεων της αντιπολίτευσης που κατήγγειλε νοθεία στις προεδρικές εκλογές της 20ής Οκτωβρίου.

Δυτικός διπλωμάτης σημείωσε ότι οι περισσότερες ξένες πρεσβείες έκλεισαν κι έδωσαν οδηγίες στους υπαλλήλους τους να δουλέψουν από τα σπίτια τους. Τα πράγματα, εξήγησε, «είναι πολύ ανησυχητικά. Επικρατούσε φόβος και πανικός χθες βράδυ. Νομίζω ότι ο κόσμος είναι εξίσου αν όχι περισσότερο φοβισμένος απόψε. Ο κίνδυνος μάλλον δεν κάνει διάκριση. Άνθρωποι μπορεί να βρεθούν μπλεγμένοι σε κάτι».

Κοινοβουλευτικοί που συζητούσαν επί της διαδικασίας για τον διορισμό μεταβατικής κυβέρνησης υπό την δεύτερη αντιπρόεδρο της Γερουσίας της Βολιβίας Τζανίνε Άνιες, υπό την αυστηρή φύλαξη της αστυνομίας, χρειάστηκε να απομακρυνθούν εσπευσμένα, είπε ένας εξ αυτών.

Η αποχώρηση του 60χρονου Μοράλες, του τελευταίου εναπομείναντα ηγέτη από το λεγόμενο «ροζ κύμα» της προηγούμενης δεκαετίας στη Λατινική Αμερική, ακολούθησε εβδομάδες διαδηλώσεων και επεισοδίων μετά τις καταγγελίες περί νοθείας στις εκλογές.

Ο πρώην εκτροφέας λάμα και καλλιεργητής κόκας κατά ορισμένους παρέμεινε υπερασπιστής των φτωχότερων στρωμάτων της Βολιβίας και πιστώθηκε την πολυετή οικονομική ανάπτυξη στη χώρα των Άνδεων, κατ’ άλλους όμως ήταν ένας αυταρχικός ηγέτης που υπερέβη τα εσκαμμένα αψηφώντας το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για το όριο των θητειών στην προεδρία.

Ο ίδιος και η κυβέρνησή του παραιτήθηκαν την Κυριακή, μετά την εγκατάλειψή τους από την αστυνομία και τον στρατό, παρότι ο Μοράλες υποσχέθηκε ότι θα οργανωθούν νέες εκλογές κατόπιν της δημοσιοποίησης των προκαταρκτικών συμπερασμάτων του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών (ΟΑΚ) έπειτα από τον έλεγχο της διαδικασίας καταμέτρησης των ψήφων στις εκλογές του Οκτωβρίου. Η αποστολή του ΟΑΚ έκανε λόγο για σοβαρές παρατυπίες, «μεγάλα κενά ασφαλείας» και «χειραγώγηση», προτρέποντας τη Λα Πας να ακυρώσει το αποτέλεσμα και να διεξαγάγει νέες προεδρικές εκλογές.

Η Τζανίνε Άνιες, η οποία μετά την παραίτηση του Μοράλες, του αντιπροέδρου Άλβαρο Γκαρσία Λινέρα και των προέδρων της Γερουσίας και της Βουλής δήλωσε ότι είναι έτοιμη να αναλάβει υπηρεσιακή πρόεδρος, μετέβη αεροπορικώς στην πρωτεύουσα χθες. Μεταφέρθηκε στο κοινοβούλιο συνοδεία του στρατού.

«Εάν έχω την υποστήριξη εκείνων που συμμετείχαν σε αυτό το κίνημα για την ελευθερία και τη δημοκρατία, θα αναλάβω την πρόκληση, θα κάνω μόνο αυτό που είναι απαραίτητο για να διοργανωθούν διαφανείς εκλογές», διαβεβαίωσε η Άνιες. Πρόσθεσε ότι η Γερουσία κλήθηκε να συνεδριάσει σήμερα Τρίτη και προέτρεψε τα μέλη του Κινήματος προς τον Σοσιαλισμό (MAS) του πρώην προέδρου να συμμετάσχουν στις εργασίες για να αναζητηθεί συνταγματική λύση και να ονομαστεί μεταβατική κυβέρνηση.

Η παραίτηση του Μοράλες μένει ακόμα να εγκριθεί από την εθνοσυνέλευση της Βολιβίας, την ολομέλεια και των δύο σωμάτων του κοινοβουλίου. Η ολομέλεια προγραμματίζεται να αρχίσει να συνεδριάζει στις 16:00 [τοπική ώρα· 22:00 ώρα Ελλάδας] σήμερα Τρίτη, αλλά δεν είναι σαφές το κατά πόσον θα καταστεί εφικτό αυτό: στη Λα Πας επικρατεί συγκρουσιακή ατμόσφαιρα.

Ο Μοράλες επανέλαβε χθες τις κατηγορίες πως ο αντίπαλός του στις εκλογές Κάρλος Μέσα και ο ηγέτης μιας οργάνωσης της αντιπολίτευσης που πρωτοστάτησε στις διαδηλώσεις, ο Λουίς Φερνάντο Καμάτσο, συνωμότησαν για να τον ανατρέψουν και διαβεβαίωσε ότι «ο κόσμος και οι βολιβιανοί πατριώτες αποκηρύσσουν αυτό το πραξικόπημα», ωστόσο κάλεσε «τον λαό» να μη θέσει σε κίνδυνο την ειρήνη. «Δεν μπορούμε να συγκρουόμαστε με τους αδελφούς μας. Απευθύνω επείγουσα έκκληση να επιλυθούν οι διαφορές με διάλογο και διαβουλεύσεις», τόνισε μέσω Twitter.

Ο μεξικανός υπουργός Εξωτερικών Μαρσέλο Εμπράρδ, όπως και αριστερές κυβερνήσεις χωρών της Λατινικής Αμερικής και ο εκλεγμένος πρόεδρος της Αργεντινής Αλμπέρτο Φερνάντες, κατήγγειλαν το «πραξικόπημα». «Είναι πραξικόπημα διότι ο στρατός ζήτησε την παραίτηση του προέδρου, κι αυτό παραβιάζει τη συνταγματική τάξη» στη Βολιβία, εξήγησε ο Εμπράρδ.

Αντίθετα, για τον ακροδεξιό πρόεδρο της Βραζιλίας Ζαΐχ Μπολσονάρου η Κυριακή ήταν «μια σπουδαία ημέρα». Στη Βενεζουέλα, οι αντίπαλοι του σοσιαλιστή προέδρου Νικολάς Μαδούρο επίσης εξέφρασαν ικανοποίηση για την πτώση του βολιβιανού ηγέτη τον οποίο αποκαλούσαν «δικτάτορα», εκφράζοντας την ελπίδα ότι ο Μαδούρο θα έχει την ίδια τύχη.

Ευρύτερα, η Ρωσία τάχθηκε στο πλευρό του Μοράλες, ενώ ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αντιθέτως είδε στην παραίτησή του μια «σπουδαία στιγμή για τη δημοκρατία» η οποία έστειλε κατ’ αυτόν ένα «μήνυμα» στα «παράνομα καθεστώτα» στη Βενεζουέλα καθώς και στη Νικαράγουα.