Ληστεία στο μουσείο της Δρέσδης: Το μεγάλο κόλπο με τα διαμάντια

Αδαμάντινα κοσμήματα του Οίκου των Βέτιν. Των βασιλιάδων της Πολωνίας και εκλεκτόρων της Σαξονίας. Περιδέραια, πόρπες και αγκράφες από μοναδικά πετράδια, όπως το «Λευκό Διαμάντι της Δρέσδης» και το μεγαλύτερο γαλάζιο ζαφείρι του κόσμου. Ενα αδαμάντινο περιδέραιο με το έμβλημα της πολωνικής τάξης του Λευκού Αετού που ανήκε στον Φρειδερίκο-Αύγουστο Β’, βασιλιά της Πολωνίας και εκλέκτορα της Σαξονίας και ένα τελετουργικό ξιφίδιο στολισμένο με εννέα μεγάλα και 770 μικρότερα διαμάντια.

Αυτοί είναι μερικοί μόνο από τους θησαυρούς που εκλάπησαν από το δωμάτιο των κοσμημάτων του «Πράσινου Θόλου», ενός από τα παλαιότερα μουσεία του κόσμου, στο οποίο εκτίθενται κοσμήματα και θησαυροί της σαξονικής και πολωνικής αριστοκρατίας. Μια ληστεία διάρκειας μερικών μόνο λεπτών της ώρας, που ενδέχεται να καταγραφεί ως η μεγαλύτερη όλων των εποχών.

Το χρονικό της κλοπής

Λίγο πριν από τις 5 τα ξημερώματα της Δευτέρας 25 Νοεμβρίου η περιοχή δίπλα στον ποταμό Ελβα, όπου βρίσκονται το βασιλικό ανάκτορο της Δρέσδης και ο «Πράσινος Θόλος», βυθίζεται στο σκοτάδι. Λίγα λεπτά νωρίτερα είχε προηγηθεί μια έκρηξη σε κοντινό υποσταθμό χαμηλής τάσης της εταιρείας ηλεκτρισμού. Παρά τη γενικευμένη συσκότιση, μια κάμερα ασφαλείας εξακολουθεί να λειτουργεί.

Δύο ακριβώς λεπτά πριν από τις 5, δύο ληστές καταφέρνουν να παραβιάσουν τις μεταλλικές δοκούς ενός παραθύρου και να μπουν στο δωμάτιο κοσμημάτων του «Πράσινου Θόλου». Οι υπεύθυνοι ασφαλείας του μουσείου παρακολουθούν έκπληκτοι έναν από τους δύο ληστές να σπάει με ένα τσεκούρι το προστατευτικό κάλυμμα μιας προθήκης και να αφαιρεί κοσμήματα και θησαυρούς ανυπολόγιστης αξίας.

Σχεδόν την ίδια στιγμή καλούν την τοπική Αστυνομία και καταγγέλλουν την εν εξελίξει κλοπή. Μόλις πέντε λεπτά αργότερα, στις 5.04 π.μ., η Αστυνομία της Δρέσδης καταφτάνει στον χώρο. Οι ληστές έχουν εξαφανιστεί.

Στις 5.09 π.μ. 16 οχήματα της Αστυνομίας σαρώνουν τους δρόμους της πρωτεύουσας της Σαξονίας και στήνουν μπλόκα σε κεντρικές οδικές αρτηρίες, αναζητώντας ένα ύποπτο Audi A6, με το οποίο πιστεύεται ότι διέφυγαν οι ληστές. Ωστόσο η εγγύτητα του μουσείου με τους δρόμους ταχείας κυκλοφορίας που οδηγούν είτε βόρεια στο Βερολίνο και δυτικά στη Λειψία, είτε ακόμα στις γειτονικές Τσεχία και Πολωνία καθιστά εξαιρετικά δύσκολο το έργο των Αρχών. Στις 5.15 π.μ. η Αστυνομία της Δρέσδης ενημερώνεται ότι ένα όχημα με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά φλέγεται σε κοντινό υπόγειο γκαράζ. Η μεγαλύτερη ληστεία όλων των εποχών είναι πλέον γεγονός.

Χρειάστηκαν περισσότερα από τρία 24ωρα ώστε οι υπεύθυνοι του μουσείου να καταγράψουν και να ανακοινώσουν τους κλεμμένους θησαυρούς, η αξία των οποίων, σύμφωνα με ορισμένα γερμανικά μέσα ενημέρωσης, ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ. Ωστόσο, σύμφωνα με τη Μαριόν Ακερμαν, γενική διευθύντρια Κρατικών Συλλογών Τέχνης της Δρέσδης, η αξία των κλεμμένων αντικειμένων είναι αδύνατον να υπολογιστεί. «Πρόκειται για μοναδικά εκθέματα. Είναι αδύνατον να πωληθούν ακόμα και στη μαύρη αγορά των κοσμημάτων, καθώς κανείς δεν μπορεί να τα αξιολογήσει», δήλωσε η ίδια η κυρία Ακερμαν σε ΜΜΕ της Γερμανίας. Η αμύθητη αξία των εκθεμάτων εξηγεί και το γεγονός ότι τα κοσμήματα που εκλάπησαν δεν ήταν ασφαλισμένα. «Καμία ασφαλιστική εταιρεία δεν δεχόταν να καλύψει πιθανή απώλεια των μοναδικών αυτών αντικειμένων», υπογράμμισε η ίδια.

Η Φλωρεντία του Βορρά

Σύμφωνα με τις Αρχές, από τον «Πράσινο Θόλο» εκλάπησαν συνολικά έντεκα κοσμήματα και κάποια κομμάτια από τρεις άλλους θησαυρούς. Ανάμεσά τους ένα τελετουργικό ξιφίδιο του 18ου αιώνα, του οποίου η λαβή είναι στολισμένη με εννέα μεγάλα και 770 μικρότερα διαμάντια, δύο πόρπες υποδημάτων που φέρουν 16 μεγάλα και 36 μικρότερα διαμάντια, ένα περιλαίμιο με 600 διαμάντια που ανήκε στην Αμαλία-Αυγούστα, βασίλισσα της Βαυαρίας και πριγκίπισσα της Σαξονίας από το 1854 μέχρι το 1873, το αστέρι του Πολωνικού Τάγματος, ο «Λευκός Αετός», ένα κόσμημα από χρυσό, ασήμι, ρουμπίνια και διαμάντια που κατασκευάστηκε μεταξύ 1782 και 1798 για τον Φρειδερίκο-Αύγουστο Γ’ της Σαξονίας, το 480 καρατίων γαλάζιο ζαφείρι, ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο και, τέλος, μια επωμίδα στολισμένη με 20 μεγάλα διαμάντια και 216 μικρότερα, ανάμεσά τους και το θρυλικό «Λευκό Διαμάντι της Δρέσδης» των 49 καρατίων. Πρόκειται για το πιο γνωστό έκθεμα που εκλάπη από το μουσείο του «Πράσινου Θόλου», το οποίο προέρχεται από τα ορυχεία Γκολκόντα της Ινδίας, περιήλθε στην κατοχή του Αυγούστου του Σκληρού της Βαυαρίας το 1728 και ανήκει στο μόλις 2% των καθαρότερων διαμαντιών που έχουν βρεθεί ποτέ στον κόσμο.

Ο «Πράσινος Θόλος» ιδρύθηκε το 1723 από τον Αύγουστο Β’ τον Ισχυρό, εκλέκτορα (Δούκα) της Σαξονίας, βασιλιά της Πολωνίας και μεγάλο δούκα της Λιθουανίας. Ο φιλότεχνος ηγεμόνας φιλοδοξούσε να μετατρέψει τη Δρέσδη, τη «Φλωρεντία του Ελβα», όπως έγινε γνωστή η γερμανική μεγαλούπολη, σε κέντρο του ευρωπαϊκού πολιτισμού και της τέχνης. Είναι παλαιότερο από το Βρετανικό Μουσείο και θεωρείται ένα από τα παλαιότερα του κόσμου. Αποτελείται από εννέα δωμάτια, όπου εκτίθενται περίπου 4.000 κοσμήματα του 17ου και του 18ου αιώνα από διαμάντια, ζαφείρια, ρουμπίνια, χρυσό, ελεφαντοστό και άλλους πολύτιμους λίθους και μέταλλα. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη συλλογή θησαυρών στην Ευρώπη. Στην αρχική του κατασκευή τα κιονόκρανα και οι κιονοστοιχίες του μουσείου ήταν κατασκευασμένα από μαλαχίτη, ένα ορυκτό του χαλκού που ονομάστηκε έτσι από το φυτό μολόχα, καθώς έχουν παρόμοιο ζωηρό πράσινο χρώμα. Σε αυτό το υλικό κατασκευής οφείλεται και το όνομα «Πράσινος Θόλος». Το κτίριο υπέστη σοβαρές ζημιές κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου και ένα μεγάλο κομμάτι των θησαυρών του μεταφέρθηκε στη Σοβιετική Ενωση. Το 2006, έπειτα από πολλά χρόνια εργασιών αποκατάστασης, άνοιξε ξανά τις πύλες του για το κοινό, ενώ το 2010 επελέγη από τις γερμανικές αρχές ως τόπος για την επίσημη συνάντηση του Αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα με την καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ. Το μουσείο αποτελείται πλέον από δύο πτέρυγες: την παλιά και τη νεότερη. Η παλιά πτέρυγα, στην οποία εκτίθενται τα 2/3 των θησαυρών, αποτέλεσε τον στόχο των ληστών της περασμένης Δευτέρας. «Δεν εκλάπη ένα μουσείο, αλλά ολόκληρος ο λαός της Σαξονίας. Δεν μπορεί κάποιος να κατανοήσει την Ιστορία της Σαξονίας χωρίς τον “Πράσινο Θόλο” και τα έργα τέχνης της περιοχής», δήλωσε ο Μίχαελ Κρέτσμερ, πρωθυπουργός του ομόσπονδου κρατιδίου της Σαξονίας.

Τι φοβούνται οι Αρχές

Η θρασύτατη αυτή ληστεία, μπροστά μάλιστα στα μάτια δύο φρουρών, εγείρει εκ νέου στη Γερμανία το ζήτημα ασφαλείας των μουσείων, καθώς τα ομόσπονδα κρατίδια ξοδεύουν περίπου 8 εκατ. ευρώ τον χρόνο για αυτόν τον σκοπό. «Τα μουσεία είναι δημόσια ιδρύματα που θέλουν να προσελκύουν επισκέπτες. Απευθύνονται σε όλους τους πολίτες. Δεν είμαστε τράπεζες, ούτε φρούρια», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Εκαρτ Κένε, πρόεδρος της Γερμανικής Ενωσης Μουσείων. Σύμφωνα με τον ίδιο, κάθε μουσείο πρέπει να βρει την ισορροπία ανάμεσα στην ασφάλεια των εκθεμάτων και στην ελκυστικότητά του ώστε να προσελκύει κόσμο. Η «Μόνα Λίζα« του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, την οποία οι επισκέπτες του Λούβρου στο Παρίσι μπορούν να τη θαυμάσουν πίσω από ένα αλεξίσφαιρο γυαλί, σε μια αίθουσα υψίστης ασφαλείας, δεν αποτελεί το παράδειγμα προς μίμηση για τις γερμανικές αρχές. «Το προσωπικό των μουσείων και συνεπώς και οι φύλακες ασφαλείας έχουν εντολές να μην παρεμβαίνουν σε περίπτωση διάρρηξης. Οι ανθρώπινες ζωές αξίζουν πάντα περισσότερο από τα εκθέματα και επιπλέον οι φρουροί ούτε οπλοφορούν, ούτε είναι εκπαιδευμένοι για να αντεπεξέλθουν σε περίπτωση συμπλοκής με ένοπλους ληστές», υπογραμμίζει η Μαριόν Ακερμαν.

Η Αστυνομία της Σαξονίας έχει εξαπολύσει ανθρωποκυνηγητό για να εντοπίσει τους, τουλάχιστον, τέσσερις άνδρες που πραγματοποίησαν τη ληστεία του αιώνα και συλλέγουν τόσο γενετικό υλικό όσο και στοιχεία από κάμερες ασφαλείας στην ευρύτερη περιοχή. Το σενάριο οι ληστές να έχουν ενεργήσει βάσει εντολών από κάποιον ή κάποιους πλούσιους συλλέκτες έργων τέχνης δεν θεωρείται ιδιαίτερα πιθανό. Σε αυτό το πλαίσιο οι αστυνομικοί της περιοχής συνεργάζονται με τους συναδέλφους τους στο Βερολίνο προσπαθώντας να διαπιστώσουν αν υπάρχουν σχέσεις ανάμεσα στη ληστεία του «Πράσινου Θόλου» και σε εκείνη του Μουσείου Μπόντε του 2017, τη δεύτερη μεγαλύτερη των τελευταίων ετών στη Γερμανία. Τότε, ένας ληστής κατάφερε να παραβιάσει ένα παράθυρο του μουσείου που βρίσκεται στο Μίτε του Βερολίνου και να αφαιρέσει ένα αναμνηστικό χρυσό νόμισμα 24 καρατίων και διαμέτρου 53 εκατοστών, αξίας άνω των 3,5 εκατ. ευρώ.

Ο μεγαλύτερος φόβος των Αρχών στη Γερμανία είναι ότι λόγω της ανυπολόγιστης αξίας των κλεμμένων αντικειμένων από τον «Πράσινο Θόλο», οι ληστές θα επιλέξουν να τα καταστρέψουν ώστε να κόψουν τα διαμάντια και τους άλλους πολύτιμους λίθους σε μικρότερα κομμάτια και να λιώσουν το χρυσό και το ασήμι. Το κόστος των υλικών κατασκευής των κοσμημάτων υπολογίζεται ότι ξεπερνά τα 300 εκατ. ευρώ, ποσό ιδιαίτερα μεγάλο που μπορεί να οδηγήσει τους ληστές στην απόφαση να καταστρέψουν για πάντα ένα κομμάτι της σύγχρονης ευρωπαϊκής Ιστορίας της Τέχνης. «Οι ειδικοί της τέχνης, οι φιλότεχνοι και οι απλοί επισκέπτες θαυμάζουν τα κοσμήματα αυτά με την ιστορική και πολιτιστική τους διάσταση», δήλωσε ο στο ραδιόφωνο της Σαξονίας ο Βίλι Κόρτε, ιστορικός της τέχνης που ειδικεύεται στην ταυτοποίηση και ανάκτηση κλεμμένων αριστουργημάτων. Σύμφωνα με τον ίδιο, «οι εγκληματίες δεν ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για την τέχνη. Βλέπουν απλώς πολύτιμους λίθους και μέταλλα».