Σάνα Μάριν: Η πρωθυπουργός του Instagram με τις δυο μαμάδες

H Φινλανδή πρωθυπουργός θεωρεί καθοριστική επιρροή στη διαμόρφωση των πολιτικών της πιστεύω το αμερικανικό ροκ/γκραντζ συγκρότημα Rage Against the Machine - χωρίς ωστόσο να διευκρινίζει εάν η επωδός «fuck you I won’t do what you tell me» είναι ο αγαπημένος της στίχος από το μεγάλο χιτ «Killing in the name». Εν πάση περιπτώσει, η Σάνα Μάριν είναι ωραία, νεότατη, μορφωμένη, αυτοδημιούργητη και επιτυχημένη.

Μεγάλωσε με δύο μαμάδες και κατά το πλείστον σε συνθήκες φτώχειας. Με τον αλκοολικό πατέρα της δεν έχει καμία επαφή από τα 7 της χρόνια. Στο σχολείο ήταν κακή μαθήτρια, ενίοτε η χειρότερη στην τάξη της. Υπέστη τις παρενέργειες των προκαταλήψεων για την ομόφυλη οικογένειά της από συνομηλίκους. Ομως, στα 34 της χρόνια, μετά από πανεπιστημιακές σπουδές και τάχιστη ανέλιξη στην πολιτική αρένα, είναι κιόλας πρωθυπουργός της Φινλανδίας. Ενός κράτους με πληθυσμό μόλις 5,5 εκατομμυρίων ανθρώπων, αλλά με κατά κεφαλήν Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν ανώτερο της Γερμανίας - και φυσικά υπερδιπλάσιο της Ελλάδας. Παράλληλα η Σάνα είναι μητέρα της Εμμας-Αμαλίας, 22 μηνών, την οποία φροντίζει κυρίως ο σύζυγός της - τουλάχιστον έως ότου τελειώσει η άδεια πατρότητας που έχει πάρει από την εργασία του. Η Σάνα Μάριν είναι επίσης χορτοφάγος από το 2009 και μάλλον μονογαμική ανέκαθεν, εφόσον ο Μάρκους Ράικονεν υπήρξε σύντροφός της από τότε που ήταν συμμαθητές στο σχολείο.

Η ίδια δεν χάνει ευκαιρία να τονίζει ότι έχει πολύ πιο σοβαρά ζητήματα να διαχειριστεί από το να μιλά π.χ. για το πώς έχει καταφέρει τόσα πολλά σε τόσο λίγο χρόνο ή πώς κατόρθωσε να υπερκεράσει τα εμπόδια του σεξισμού στην πολιτική της διαδρομή. Παρ’ όλα αυτά, ο τίτλος της «Νεότερης πρωθυπουργού παγκοσμίως», τον οποίο κατέχει από τις 10 Δεκεμβρίου, δεν είναι επ’ ουδενί δευτερεύουσας σημασίας. Ηδη, στις συνόδους κορυφής της Ενωμένης Ευρώπης τη θωρούν με θαυμασμό, σεβασμό -ίσως και με συγκαλυμμένη λαγνεία- ηγέτες κρατών όπως π.χ. ο Εμανουέλ Μακρόν. «Αποκορύφωμα του μοντέρνου φεμινιστικού και αντι-ανδρικού κινήματος» χαρακτηρίζει την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τη Σάνα Μάριν ο Βίλε Τάβιο, επικεφαλής της πολιτικής παράταξης Finns στο Κοινοβούλιο της Φινλανδίας. Ωστόσο, η άνοδος της Μάριν στην εξουσία δεν ξυπνά απαραιτήτως μόνο την απαισιοδοξία και την ανασφάλεια σε ακροδεξιούς λαϊκιστές και ανεπαισθήτως φαλλοκράτες συναδέλφους της όπως ο Τάβιο. Η Μάριν ηγείται ενός κυβερνητικού συνασπισμού 5 κομμάτων. Απαντα έχουν ως επικεφαλής γυναίκες, με τις 4 από αυτές να είναι περίπου συνομήλικες της νέας πρωθυπουργού. Εάν, λοιπόν, με τους δικούς της χειρισμούς επανέλθει η σταθερότητα και επιτευχθούν οι στόχοι που έχει θέσει η νέα πρωθυπουργός (δραστική μείωση της ανεργίας που επί του παρόντος υπολογίζεται στο 6,7%, πλήρης εξουδετέρωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από το διοξείδιο του άνθρακα έως το 2035, εξάλειψη διακρίσεων εις βάρος γυναικών και ασθενών ομάδων, έλεγχος της εισροής μεταναστών, πράσινη ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας κ.λπ.), τότε η Μάριν θα γίνει, δικαιωματικά, η προσωπικότητα-σύμβολο μιας πραγματικά εναλλακτικής λύσης. Για την επόμενη μέρα της πολιτικής και της διακυβέρνησης.



Η νεότερη πρωθυπουργός στον κόσμο

Ως ο γηραιότερος πρόεδρος στην Ιστορία των ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ ήταν σχεδόν 71 ετών όταν ανέλαβε επισήμως καθήκοντα. Η Σάνα Μάριν είναι η ηγέτις η οποία στο εξής θα υπενθυμίζει πόσο ηλικιωμένοι είναι οι ομόλογοί της. «Πρωθυπουργός της γενιάς του Instagram» αποκαλείται από πολλούς. Ακόμη όμως και αν αυτό είναι ένα σχήμα λόγου, η διαφορά της Φινλανδής από την πλειονότητα των πολιτικών ηγετών σε παγκόσμιο επίπεδο δεν θα μπορούσε να είναι πιο έντονη. Βεβαίως, θα πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν η παράδοση των κρατών της Σκανδιναβίας να εμπιστεύονται σχετικά νέους ανθρώπους. Ο Σουηδός Ούλοφ Πάλμε, ο πιο γνωστός και ίσως πλέον σημαντικός ηγέτης της ευρύτερης περιοχής λόγω του βάθους της επιρροής και της κληρονομιάς που άφησε, όταν ανέλαβε για πρώτη φορά την εξουσία -το 1969- ήταν 42 ετών. Και 59 όταν δολοφονήθηκε, το 1986. Κατά σύμπτωση, ο Πάλμε ήταν σοσιαλδημοκράτης, ακριβώς όπως και η Σάνα Μάριν.
Σε ό,τι αφορά συγκεκριμένα τη Φινλανδία, θα πρέπει κανείς να ανατρέξει πίσω στο 1975 για να εντοπίσει πρωθυπουργό άνω των 60 ετών. Ο μέσος όρος ηλικίας των 13 προηγουμένων ηγετών, ανάμεσα στον 68χρονο Μάρτι Μιέτουνεν και τη Σάνα Μάριν, είναι τα 48,5 έτη. Και σε ό,τι αφορά τη γυναικεία παρουσία στον πρωθυπουργικό θώκο, από το 2003 έως σήμερα έχουν προηγηθεί δύο κυρίες. Για την ιστορία, η Ανελι Γιαατενμάκι κυβέρνησε για 68 ημέρες το 2003 και η Μάρι Κιβινιέμι επί έναν χρόνο το 2010. Η πρώτη όταν ανέλαβε ήταν 48 και η δεύτερη 42 ετών.

Οι δύο μαμάδες και το σκανδιναβικό αλκοολίκι

Η 46η πρωθυπουργός της Φινλανδίας, η Σάνα-Μιρέλα Μάριν, γεννήθηκε στην πρωτεύουσα της χώρας, το Ελσίνκι, στις 16 Νοεμβρίου του 1985. Το σπίτι που γνώρισε ως παιδί και μέχρι την ηλικία των 7 ετών βρισκόταν στη συνοικία Βέσαλα. Κατόπιν η μητέρα της εγκατέλειψε τον αλκοολικό σύζυγό της και μετακόμισε σε άλλη πόλη, στο Τάμπερε. Παρενθετικά, ο αλκοολισμός στο πλαίσιο των φινλανδικών κοινωνικών συμφραζομένων έχει ένα ιδιαίτερο νόημα. Μία από τις αγαπημένες συνήθειες των Φινλανδών, λόγου χάρη, είναι να ταξιδεύουν τα Σαββατοκύριακα οικογενειακώς στην Εσθονία, διασχίζοντας τη Βαλτική από το Ελσίνκι έως το Τάλιν με φέρι τα οποία μοιάζουν με κρουαζιερόπλοια. Ο στόχος της εκδρομής για τους Φινλανδούς είναι συγκεκριμένος: να αγοράσουν σε κάσες φινλανδικά αλκοολούχα ποτά και να τα επανεισαγάγουν στη χώρα τους, δεδομένου ότι στην Εσθονία είναι αφορολόγητα. Φυσικά, μεγάλο μέρος των ποτών καταναλώνεται εν πλω, κατά τη διάρκεια της επιστροφής στα πάτρια. Και εννοείται, δεν πίνουν μέχρι τελικής πτώσεως μόνο οι ενήλικες, αλλά ακόμη και τα παιδιά. Κατά την άφιξη στον λιμένα του Ελσίνκι, πάντως, υπάρχουν διαθέσιμα αρκετά ασθενοφόρα για όσους είναι τόσο τύφλα ώστε να χρειάζονται πρώτες βοήθειες.
Συνεπώς, το γεγονός ότι η νέα πρωθυπουργός είχε πατέρα αλκοολικό μάλλον δεν προκαλεί αποτροπιασμό στους συμπολίτες της. Οταν 1.350.000 από τους συνολικά 5.500.000 Φινλανδούς παραδέχονται ότι είχαν πρόβλημα με την κατάχρηση αλκοόλ σε κάποια φάση της ζωής τους, η περίπτωση του γονέα της Μάριν αντιμετωπίζεται ως κάτι ελάχιστα αξιοσημείωτο. Το αντίθετο συμβαίνει όμως με την «οικογένεια Ουρανίου Τόξου», όπως είναι ο χαριτωμένος ευφημισμός για τα ζευγάρια του ίδιου φύλου. Εύλογα, ένα από τα πρώτα στοιχεία που τονίζεται με έμφαση σε κάθε βιογραφικό προφίλ που δημοσιεύεται για τη Σάνα είναι ότι ανατράφηκε από δύο μητέρες. Εξαιτίας αυτής της ασυνήθιστης οικογενειακής σύνθεσης, η Μάριν ήταν αναγκασμένη να δώσει μάχη με τον κοινωνικό περίγυρο, να κάνει αισθητή την παρουσία της και να διεκδικήσει την ανάσα που δικαιούνταν ενάντια στην ενστικτώδη τάση των άλλων να τη θεωρούν αόρατη. Στον ελεύθερο χρόνο από τα μαθήματά της στο σχολείο, η Σάνα εργαζόταν σε φούρνο και έκανε διανομή περιοδικών. Οταν συνειδητοποίησε ότι μόνο μέσω της γνώσης μπορεί να διεκδικήσει ό,τι πίστευε πως της άξιζε, απαίτησε δυναμικά από τους καθηγητές της να της δίνουν τη δέουσα σημασία. «Μάθε μου καλύτερα φινλανδικά», είχε ζητήσει επιτακτικά από έναν φιλόλογο, όπως ο ίδιος θυμάται.

Πολιτική κούρσα-εξπρές

Καμία από τις δύο μαμάδες της, ούτε η βιολογική ούτε η θετή, δεν είχαν πανεπιστημιακή μόρφωση και ουδέποτε επέδειξαν ενδιαφέρον για την πολιτική. Η Σάνα όμως σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Τάμπερε και έκανε μάστερ στη Διοίκηση. Και ενώ δεν είχε ασχοληθεί επισταμένως με τον φοιτητικό συνδικαλισμό, το 2006 εντάχθηκε στη Νεολαία του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. Το 2010 η Σάνα έφτασε στη θέση της αντιπροέδρου.

Το επόμενο εγχείρημά της ήταν οι αυτοδιοικητικές εκλογές. Ανεπιτυχώς το 2008, επιτυχώς το 2012. Στα 27 της χρόνια ήταν μέλος του δημοτικού συμβουλίου στο Τάμπερε. Και πρόεδρος από το 2013 έως το 2017. Συμμετείχε σε δημοτικά και περιφερειακά όργανα, χωρίς να κρύβει ότι ο απώτερος στόχος της ήταν η εθνική αντιπροσωπία, όπου και εξελέγη το 2015. Η βουλευτική έδρα την οποία κέρδισε στα 30 της ήταν ουσιαστικά η αρχή. Με 16ωρη καθημερινή δουλειά, επιμονή και πάθος, έφτασε ως την ηγεσία του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. Τον περασμένο Ιούνιο ανέλαβε το υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών στην κυβέρνηση του Αντι Ρίνε. Και όταν εκείνος επί της ουσίας καθαιρέθηκε όταν η παράταξη των Κεντρώων απέσυρε την υποστήριξή της στο πρόσωπό του με αφορμή την αμφιλεγόμενη διαχείριση μιας εκτεταμένης απεργιακής κρίσης, οι Σοσιαλδημοκράτες ενέκριναν την υποψηφιότητα της Σάνα Μάριν για την προεδρία του κόμματος και συνεκδοχικά για την πρωθυπουργία της Φινλανδίας. Οπως δείχνουν οι άτυπες σφυγμομετρήσεις που διενεργούν τα τοπικά ΜΜΕ, η κοινή γνώμη αντιμετωπίζει θετικά την ανάληψη της πρωθυπουργίας από μια τόσο νέα γυναίκα. Το έλλειμμα σε εμπειρία, το οποίο αντικειμενικά τη χαρακτηρίζει, δεν θεωρείται σοβαρό μειονέκτημα - εξάλλου στην αντίληψη των πολιτών αυτό αντισταθμίζεται με τον δυναμισμό και τον «αναζωογονητικό φρέσκο αέρα» που φέρνει μαζί της η Μάριν. Και εξυπακούεται πως τη στηρίζουν αναφανδόν οι φεμινίστριες, η Αριστερά, οι οικολόγοι και οι φιλόζωοι.