Διάσκεψη για τη Λιβύη: Τα στρατόπεδα του Βερολίνου - Κορυφώνονται οι διπλωματικές διεργασίες

Με την καθιερωμένη «οικογενειακή φωτογραφία» των συμμετεχόντων θα αρχίσει στις 15:10 (σ.σ.: όλες οι ώρες Ελλάδος) τις εργασίες της στην Καγκελαρία η Διάσκεψη του Βερολίνου για την Λιβύη.

Από τις δυνάμεις που θα μετέχουν στη Διάσκεψη του Βερολίνου, κοινή θέση με την Ελλάδα κατά του τουρκολιβυκού μνημονίου έχουν εκφράσει επισήμως η Αίγυπτος, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν και ο Λίβυος στρατάρχης Χαφτάρ.

Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της Καγκελαρίας, αρχικά η καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ θα υποδεχθεί τον Πρόεδρο του Κονγκό Ντένις Σάσου Νγκουέσο, ο οποίος θα τεθεί επικεφαλής της Υψηλής Επιτροπής της Αφρικανικής Ένωσης για την Λιβύη. Στις 13:15 η κυρία Μέρκελ θα έχει διμερή συνάντηση με τον Πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, ενώ στις 14:15 θα καλωσορίσει όλους τους συμμετέχοντες στην Διάσκεψη, η οποία θα ολοκληρωθεί με κοινή συνέντευξη Τύπου.

Παρά το γεγονός ότι οι διοργανωτές δεν έχουν ανακοινώσει επισήμως τους συμμετέχοντες, είναι γνωστό ότι στην Διάσκεψη θα λάβουν μέρος ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν, ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φάταχ αλ-Σίσι, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο και ανώτεροι αξιωματούχοι από την Μεγάλη Βρετανία, την Κίνα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Ιταλία, την Αλγερία και τα Ηνωμένα Έθνη, την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Αφρικανική Ένωση και τον Αραβικό Σύνδεσμο.

Διμερείς επαφές θα έχει και ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο ο οποίος θα συναντηθεί με ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Αιγύπτου, της Τουρκίας, της Γερμανίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στο περιθώριο της συνόδου.

Το πρόγραμμα του Πομπέο περιλαμβάνει συναντήσεις με τον Ύπατο Εκπρόσωπο της ΕΕ Τζουζέπ Μπορέλ, τον πρόεδρο της Αιγύπτου Άμπντελ Φάταχ αλ Σίσι, τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου, τον ΥΠΕΞ της Γερμανίας Χάικο Μάας και τον ΥΠΕΞ των ΗΑΕ Αμπντάλα μπιν Ζαγίντ αλ Ναχιάν.

Στο Βερολίνο θα βρίσκονται ακόμη ο πρωθυπουργός της Λιβύης Φάγεζ Αλ Σάρατζ αλλά και ο στρατάρχης Χαλίφα Χάφταρ, οι οποίοι – σύμφωνα με τον σχεδιασμό της γερμανικής κυβέρνησης, όπως περιγράφεται σε δημοσίευμα του περιοδικού Der Spiegel – θα εμπλακούν στις εργασίες της Διάσκεψης μόνο εφόσον οι υπόλοιποι συμμετέχοντες έχουν προηγουμένως συμφωνήσει στο τελικό κοινό ανακοινωθέν.

Όπως αναφέρει το περιοδικό, κατά την διάρκεια των συνομιλιών οι δύο άνδρες θα παραμείνουν πιθανότατα στα ξενοδοχεία τους στο Βερολίνο. Αρχικά, επισημαίνει το δημοσίευμα, οι Σάρατζ και Χάφταρ δεν επρόκειτο να λάβουν μέρος στην Διάσκεψη, το σχέδιο ωστόσο άλλαξε διότι επέμειναν η Ρωσία και άλλοι συμμετέχοντες.

Στην συνέντευξη Τύπου, εκτός από την καγκελάριο Μέρκελ και τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες, αναμένεται να λάβουν μέρος και οι εκπρόσωποι πολλών από τις χώρες οι οποίες συμμετέχουν.

Ο στόχος της Διάσκεψης

Στη Διάσκεψη, ο ΟΗΕ και η Γερμανία θα προτρέψουν τα αντίπαλα στρατόπεδα στη Λιβύη να συμφωνήσουν σε μια εκεχειρία, παρουσιάζοντας έναν μηχανισμό ελέγχου και παρακολούθησης της κατάστασης που περιλαμβάνει συμμετοχή στρατιωτών από ευρωπαϊκές χώρες. Πιο συγκεκριμένα, θα επιχειρήσουν να μετατρέψουν την προσωρινή κατάπαυση του πυρός σε μόνιμη εκεχειρία.

Η μόνιμη εκεχειρία και η συνεπής εφαρμογή του εμπάργκο όπλων φιγουράρει στο προσχέδιο της κοινής ανακοίνωσης που καλείται να εγκρίνει η αυριανή Διάσκεψη, σύμφωνα με εσωτερική έκθεση του ΟΗΕ που διέρρευσε. «Εμείς [οι συμμετέχοντες] υποστηρίζουμε τη πολιτική συμφωνία ως βιώσιμο πλαίσιο για την πολιτική λύση στη Λιβύη… Ζητάμε επίσης τη δημιουργία ενός λειτουργικού Συμβουλίου Προεδρίας και τη δημιουργία μιας ενιαίας, ενωμένης, συμπεριληπτικής και αποτελεσματικής κυβέρνησης στη Λιβύη που θα εγκριθεί από τη Βουλή».

Ο απεσταλμένος του ΟΗΕ για τη Λιβύη Γάσαν Σαλάμε δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο πως η αφρικανική αυτή χώρα «έχει ανάγκη να σταματήσει κάθε ξένη ανάμιξη». Όπως και να ειπωθούν οι επιδιώξεις του Βερολίνου, είναι απόλυτα κατανοητό γιατί σε περίπτωση ναυαγίου, η Γερμανία θα βρεθεί με την πλάτη στον τοίχο, για τον τρόπο με τον οποίο διαπραγματεύτηκε και οργάνωσε αυτή τη διεθνή ειρηνευτική συνάντηση.

Την πολιτική λύση για τον τερματισμό της κρίσης στη Λιβύη, μέσα σε ένα συνολικό πλαίσιο που να καλύπτει όλες τις πτυχές του θέματος (η πολιτική, η οικονομία, η ασφάλεια, ο στρατός και η απόρριψη των ξένων παρεμβάσεων στη Λιβύη) θα υποστηρίξει ο Αιγύπτιος πρόεδρος Άμπντελ Φατάχ Αλ Σίσι. Παράλληλα, και ο γενικός γραμματέας του Αραβικού Συνδέσμου Άχμεντ Αμπούλ Γιτ θα επαναλάβει τη θέση για μία συνολική πολιτική διευθέτηση της κρίσης στη Λιβύη.

Τηλεφωνικές επικοινωνίες Μητσοτάκης

Η Αθήνα μπορεί να μην εκπροσωπείται στο Βερολίνο, αλλά η προσοχή της είναι εστιασμένη εκεί. Οι ηγέτες παγκόσμιων δυνάμεων και χωρών που εμπλέκονται στη σύγκρουση στη Λιβύη θα συναντηθούν εκεί κυρίως για να «σταθεροποιήσουν την κατάπαυση του πυρός». Εξάλλου, έχει προηγηθεί ένα έντονο διήμερο, γεμάτο πυρετώδεις διπλωματικές επαφές.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός επικοινώνησε χθες με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, καθώς και με την  πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Και οι δύο θα είναι παρόντες στη σημερινή Διάσκεψη, έχοντας δεσμευτεί να λειτουργήσουν ως θεματοφύλακες των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Στο ίδιο πλαίσιο κινήθηκε και ο Νίκος Δένδιας, επικοινωνώντας με διάφορους ομολόγους του που βρίσκονται στο Βερολίνο.

Το αληθινο διακύβευμα

Μία ανάσα, όμως, πριν δούμε το αποτέλεσμα της Διάσκεψης, μένει να αναρωτηθεί κανείς ποιο είναι το πραγματικό διακύβευμα στην κρίση στη Λιβύη; Η ειρήνη; Το πετρέλαιο; Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι τα λιμάνια της ανατολικής Λιβύης που ελέγχει η πλευρά του στρατάρχη Χάφταρ ανέστειλαν τις εξαγωγές αργού, μειώνοντας κατά 50% την παραγωγή και κλιμακώνοντας την ένταση ενόψει της Διάσκεψης του Βερολίνου. Να θυμίσουμε ότι φυλές που έχουν συμμαχήσει με τον Χάφταρ κατηγορούν την κυβέρνηση στην Τρίπολη ότι χρησιμοποιεί τα έσοδα από το πετρέλαιο για να πληρώνει ξένους μαχητές.

Ο Ταγίπ Ερντογάν από την πλευρά του έκανε γνωστές τις προθέσεις του. Σε άρθρο του στον αμερικανικό ιστότοπο Politico κατηγορεί, μεταξύ άλλων, την Ευρώπη για έλλειψη ευαισθησίας στο θέμα της Λιβύης. Εξαπολύει επίθεση κατά της Γαλλίας του Μακρόν, που βρίσκεται «δίπλα στους πραξικοπηματίες του Χάφταρ» και  απειλεί την ΕΕ ότι αν δεν συναινέσει θα έχει προβλήματα τρομοκρατίας και προσφυγικών ροών.

Όπως υποστηρίζει ο Ερντογάν, «τρομοκρατικές οργανώσεις όπως το DAESH (Iσλαμικό Κράτος) και η Αλ Κάιντα, οι οποίες υπέστησαν στρατιωτική ήττα στη Συρία και το Ιράκ, μπορούν να βρουν ένα αποτελεσματικό περιβάλλον στη Λιβύη και στη συνέχεια να ξυπνήσουν». Αυτό που δεν είπε είναι ότι είναι η Τουρκία που έστειλε τζιχαντιστές από τη Συρία να πολεμήσουν στο πλευρό της ισλαμιστικής κυβέρνησης Σαράτζ.

Εν μέσω των παραπάνω, ο διοικητής του Λιβυκού Εθνικού Στρατού στρατάρχης Χάφταρ έφτασε χθες στο Βερολίνο από την Αθήνα, όπου, ως γνωστό, είχε συνομιλίες με την ελληνική κυβέρνηση. Ενδιαφέρον είχε το γεγονός ότι μέχρι και την τελευταία στιγμή, κανείς δεν ήταν απολύτως σίγουρος για τον χρόνο άφιξης του στρατάρχη Χαφτάρ στο Βερολίνο.

Διεθνή δύναμη προστασίας ζήτησε ο Σάρατζ

Ο αλ Σάρατζ μιλώντας στην γερμανική εφημερίδα Die Welt ζήτησε την ανάπτυξη «διεθνούς δύναμης προστασίας» στη Λιβύη σε περίπτωση που ο στρατάρχης Χαλίφα Χάφταρ διατάξει την επανέναρξη των εχθροπραξιών.

Αν ο επικεφαλής του αυτοαποκαλούμενου Λιβυκού Εθνικού Στρατού (ΛΕΣ) «δεν τερματίσει την επίθεσή του, η διεθνής κοινότητα θα έχει καθήκον να επέμβει αναπτύσσοντας διεθνή δύναμη προστασίας του λιβυκού άμαχου πληθυσμού», είπε ο Σάρατζ.

«Θα χαιρετίζαμε μια δύναμη προστασίας όχι επειδή χρειάζεται να προστατευθούμε εμείς ως κυβέρνηση, αλλά για την προστασία του λιβυκού άμαχου πληθυσμού ο οποίος βομβαρδίζεται ακατάπαυστα εδώ και εννέα μήνες», επέμεινε.

Σύμφωνα με τον Σάρατζ, η αποστολή θα πρέπει να τεθεί «υπό την αιγίδα του ΟΗΕ» και θα πρέπει να αποφασιστεί εάν θα συμμετάσχουν η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Αφρικανική Ένωση ή ο Αραβικός Σύνδεσμος.

Ο Σάρατζ επέκρινε, επίσης, το επίπεδο της εμπλοκής των Ευρωπαίων ως τώρα λέγοντας «δυστυχώς μέχρι τώρα ο ρόλος της ΕΕ ήταν πολύ μικρός (...) παρότι ορισμένες χώρες της ΕΕ έχουν ιδιαίτερη σχέση με τη Λιβύη και παρότι είμαστε γείτονες και μοιραζόμαστε πολλά κοινά συμφέροντα», στηλίτευσε.