Ποιοι και γιατί φοβούνται ένα σεισμό πάνω από 7 Ρίχτερ στην Κωνσταντινούπολη

Την ώρα που η Τουρκία μετρά ακόμη τις πληγές από τον φονικό σεισμό των 6,8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, η δήλωση προ ημερών του Τούρκου υπουργού Εσωτερικών Σουλειμάν Σοϊλού ότι η κυβέρνηση προετοιμάζεται για μεγάλου μεγέθους σεισμού στην Κωνσταντινούπολη, μεγάλωσε την αγωνία και τον φόβο στη γείτονα χώρα.  «Ο πιθανός σεισμός που περιμένουμε είναι 7,5 Ρίχτερ. Άρα και εμείς εργαζόμαστε πάνω σε αυτό το σενάριο», δήλωσε ο Σοϊλού στο CNN Turk.
Τι σημαίνει όμως ένας σεισμός της τάξεως των 7,5 Ρίχτερ στην θάλασσα του Μαρμαρά στην Κωνσταντινούπολη, από το ρήγμα της Ανατολίας; Και τι επιπτώσεις μπορεί ή όχι να έχει για την Ελλάδα;

Σύμφωνα με Έλληνες επιστήμονες, το θέμα της εκδήλωσης ενός σεισμού άνω των 7 Ρίχτερ απασχολεί από το 1999 τους Τούρκους σεισμολόγους, αλλά και την διεθνή επιστημονική κοινότητα, μετά τον φονικό σεισμό των 7,6 Ρίχτερ στην πόλη Ιζμίτ, ενώ το θέμα «Κωνσταντινούπολη ρήγμα ανατολίας» ήρθε στο προσκήνιο των επιστημονικών συνεδρίων και το 2010 όταν είχαμε στην περιοχή του Ελαζίγ σεισμό μεγέθους 6 Ρίχτερ με δεκάδες νεκρούς. Η περιοχή Ελαζίγ όπου έγινε και ο πρόσφατος σεισμός των 6,8 Ρίχτερ, βρίσκεται στο ανατολικό μέρος του ρήγματος της Ανατολίας από το οποίο περιμένουν οι Τούρκοι σεισμολόγοι τον ισχυρό σεισμό που θα πλήξει την Κωνσταντινούπολη.

Λόγω του ότι το ρήγμα της Ανατολίας από το δυτικό του κομμάτι φθάνει μέχρι την Ελλάδα και συγκεκριμένα μέχρι έξω από τη Λαμία, είναι εύλογο το ερώτημα, εάν σε έναν ισχυρό σεισμό άνω των 7 Ρίχτερ επηρεαστούν και περιοχές της χώρας μας. Σύμφωνα με τον καθηγητή γεωφυσικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Κώστα Παπαζάχο υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να επηρεαστούν περιοχές της Ελλάδας από έναν πολύ ισχυρό σεισμό με επίκεντρο το Ρήγμα της Ανατολίας που βρίσκεται στον υποθαλάσσιο χώρο του Μαρμαρά στην Κωνσταντινούπολη. «Είναι γνωστό ότι όταν γίνονται μεγάλοι σεισμοί στο δυτικό τμήμα του ρήγματος της Ανατολίας στο τμήμα δηλαδή,  που είναι κοντά στην Ελλάδα όπως όταν έγινε ο σεισμός στο Ιζμίτ το 1999, τότε είναι γνωστό ότι στατιστικά υπάρχει επίδραση στη σεισμικότητα του ελληνικού χώρου στο βόρειο ελληνικό χώρο που συνήθως έχουμε κάποια αύξηση στη σεισμική διέγερση, που  ούτως η άλλως γίνονται σεισμοί εκεί.

Οπότε θα υπάρξει μια επίδραση, αλλά αυτό είναι υποθετικό. Αυτή τη στιγμή το πρόβλημα είναι ο ίδιος ο σεισμός και πότε θα εκδηλωθεί γιατί μιλάμε για την Κωνσταντινούπολη, που είναι ένα οικονομικό κέντρο, έχει μια πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά που ενδιαφέρει και εμάς τους Έλληνες, αλλά και το ότι η Κωνσταντινούπολη είναι ένας ταξιδιωτικός προορισμός και για χιλιάδες Έλληνες. Οπότε το πρόβλημα είναι στην ίδια την περιοχή», εξηγεί ο κ. Παπαζάχος. Από την πλευρά του ο καθηγητής σεισμολογίας κ. Αθανάσιος Γκανάς διευκρινίζει ότι η προέκταση του δυτικού μέρους του ρήγματος της Ανατολίας καταλήγει στον υποθαλάσσιο χώρο των βόρειων Σποράδων και ότι «υπάρχει η πιθανότητα να επηρεαστούν οι ελληνικές περιοχές της βόρειας Ελλάδας, την οποία όμως δεν αξιολογώ ότι θα έχει μεγάλη επίπτωση. Αυτό το οποίο θεωρώ ότι θα συμβεί μετά από έναν τόσο μεγάλο σεισμό που θα είναι κοντά στον χώρο του βορείου Αιγαίου θα έχει μια παροδική σεισμική έξαρση που θα διαρκέσει λίγες εβδομάδες. Αυτό το ρήγμα έχει μήκος περίπου 100 χιλιομέτρων και από το βόρειο Αιγαίο απέχει περίπου 300 χιλιόμετρα. Οπότε σε έναν σεισμό ο οποίος αναμένεται να είναι της τάξεως των 7,6 Ρίχτερ, σημαίνει ότι θα έχουμε μια παροδική σεισμική έξαρση στο Βόρειο Αιγαίο με μικρά σεισμικά μεγέθη κάτω των 5 Ρίχτερ».

Για την επιρροή που θα έχει ένας σεισμός άνω των 7 Ρίχτερ από το ρήγμα της Ανατολίας στην Κωνσταντινούπολη, στην Ελλάδα μίλησε και ο διευθυντής των ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Αθηνών κ. Γεράσιμος Χουλιάρας ο οποίος αποκάλυψε ότι έχοντας μελετήσει πριν από λίγες ημέρες την περιοχή βρίσκει πολύ μικρή πιθανότητα εκδήλωσης ισχυρού σεισμού στην Κωνσταντνούπολη για φέτος αλλά και για τον επόμενο χρόνο. Ωστόσο όπως είπε σε έναν σεισμό άνω των 7 Ρίχτερ μπορεί να επηρεάσει τις περιοχές του βόρειου Αιγαίου με κάποια μικρή σεισμική διέγερση αλλά αυτό θα φανεί μετά από εβδομάδες έως και μήνες. «Έτρεξα την μέθοδο ου φυσικού χρόνου την περασμένη εβδομάδα για την περιοχή της Κωνσταντινούπολης εκεί στο ρήγμα που είναι στη θάλασσα του Μαρμαρά και οι πιθανότητες για φέρος ή του χρόνου εκδήλωσης κάποιου πολύ μεγάλου σεισμού είναι κάτω του 1%. Αν γίνει ένας ισχυρός σεισμός είναι πιθανόν να επηρεαστεί η περιοχή που είναι τα Δαρδαλένια ίσως και στη Σαμοθράκη και στις βόρειες Σποράδες.  Και εφόσον το ρήγμα που θα σπάσει έχει φορά προς τα δυτικά».

Η πρόγνωση Χουλιάρα για το σεισμό της Τουρκίας και οι αντιδράσεις

Λίγες ώρες πριν από τον σεισμό των 6,8 Ρίχτερ στην Τουρκία, στις 24 Ιανουαρίου ο διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Αθηνών, σεισμολόγος Γεράσιμος Χουλιάρας, έγραφε στον λογαριασμό του στο facebook: ««Με τη μέθοδο του φυσικού χρόνου (Varotsos et al., 2006) έτρεξα τα σημερινά στατιστικά σεισμικής επικινδυνότητας, πού δείχνουν υψηλές τιμές 86,7% και δυναμικό για μεγαλύτερο σεισμό στην Τουρκία μετα τα 5,6 Ρίχτερ προχτές. Υπάρχει εκεί ένα σεισμικό κενό από το 1970 πού τότε είχε δώσει 6,9 Ρίχτερ και χρειάζεται προσοχή». Η παραπάνω ανάρτησή σε συνδυασμό με την ανάρτηση που έκανε αμέσως μετά τον φονικό σεισμό και που έλεγε: «6,9 Ρίχτερ σε Τουρκία ΜΕΣΑ έπεσα ; Όχι ακριβώς, είναι πιο ανατολικά στην Τουρκία από εκεί που τον υπολόγισα το πρωί, στον χάρτη η προκαταρκτική λύση από το σεισμολογικό κέντρο GFZ στο Πότσδαμ» οδήγησαν σε έναν νέο πόλεμο μεταξύ των Ελλήνων επιστημόνων για το κατά πόσο ο Γεράσιμος Χουλιάρας είχε προβλέψει ή όχι τον σεισμό της Τουρκίας.

Ο ίδιος εξήγησε στο ΘΕΜΑ ότι: «Δεν θα έκανα ποτέ πρόβλεψη στο facebook, ότι στοιχεία είχα τα έδωσα στον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας κ. Νίκο Χαρδαλιά, ενώ τα στέλνω και στην βάση δεδομένων του Πανεπιστημίου Κορνέλ το οποίο μετά από καιρό θα δημοσιευτούν. Δεν είναι δυνατόν να χρησιμοποιώ το facebook για να κάνω προγνώσεις» κατέληξε.
Ο κ. Χουλιάρας είχε κατακριθεί για τις παραπάνω αναρτήσεις του από τον πρόεδρο του ΟΑΣΠ κ. Ευθύμιο Λέκκα, αλλά και από τον σεισμολόγο κ. Γεράσιμο Παπαδόπουλο, οι οποίοι σε δημόσιες τοποθετήσεις τους χωρίς να κατονομάσουν τον Γεράσιμο Χουλιάρα επισήμαναν ότι δεν θα μπορούσε κανείς να προβλέψει έναν σεισμό σε τόση μεγάλη απόσταση από την Ελλάδα. Συγκεκριμένα ο κ. Λέκκας είχε δηλώσει, αναφορικά με την πρόβλεψη του κ. Χουλιάρα, για τους σεισμολόγους που έκαναν την πρόβλεψη ότι «προσβάλλουν και τον εαυτό τους και όλους εμάς γιατί δεν μπορούν να γίνουν προβλέψεις για σεισμούς 1500 χλμ μακριά». Ενώ ο κ. Παπαδόπουλος είχε γράψει στο facebook: «Άφωνος!! Από τις δεκάδες αναλήθειες σε διάφορες εκπομπές ότι δήθεν προβλέφθηκε ο σεισμός σε απόσταση 1000 χλμ(!!!) από εκεί που υποτίθεται ότι θα γινόταν. Από τις δεκάδες αναληθών κατηγοριών!! Απίστευτο!!!». Τον κ. Χουλιάρα υπερασπίστηκε ο Διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου κ. Άκης Τσελέντης.