Οδηγός για ζωόφιλους: Στέγη στο gov.gr για τα ζώα συντροφιάς

Ψηφιακή στέγη στα ζώα συντροφιάς παρέχει πλέον, σε ειδική ενότητά της, η διαδικτυακή πλατφόρμα gov.gr. Συγκεκριμένα, μεταβαίνοντας κάποιος από τις «υπηρεσίες» του gov.gr στην υποενότητα «πολίτες και καθημερινότητα», καταλήγει στο πεδίο «ζώα συντροφιάς» - δηλαδή στο Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς, όπως είναι η επίσημη ονομασία της νέας προσθήκης στο gov.gr, ειδικά για τον κλάδο των pet στην Ελλάδα.

Εναλλακτικά, η είσοδος στο Μητρώο γίνεται απευθείας από τη διεύθυνση pet.gov.gr. Η ευθύνη της αρχικής εγγραφής κάθε ζώου στο Μητρώο ανατίθεται στους κτηνιάτρους, ενώ πρόσβαση έχουν οι πολίτες μέσω των κωδικών τους στο Taxisnet, καθώς και υπάλληλοι της Δημόσιας Διοίκησης και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Το Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς επί του παρόντος βρίσκεται στην πρώτη φάση της λειτουργίας του, καθώς προβλέπονται τουλάχιστον ακόμη δύο στάδια διεύρυνσης των ψηφιακών υπηρεσιών, τις οποίες θα παρέχει βάσει του αρχικού σχεδιασμού του. Ως εκ τούτου, στη φάση Α' λειτουργίας του Εθνικού Μητρώου περιλαμβάνονται οι εξής επτά υπηρεσίες:

1. Το μητρώο καταγραφής και παρακολούθησης ζώων συντροφιάς, το οποίο ενημερώνεται με ευθύνη των κτηνιάτρων.
2. Το βιβλιάριο υγείας του κατοικίδιου.
3. Το μητρώο φιλοζωικών σωματείων και οργανώσεων.
4. Το μητρώο καταφυγίων ζώων συντροφιάς για την εγγραφή των καταφύγιων και διαχείριση των εγγραφών τους από τη δημόσια διοίκηση.
5. Η δήλωση απώλειας.
6. Η δήλωση εύρεσης.
7. Η δήλωση μεταβίβασης ζώου συντροφιάς.

Επίσης, μέσω του gov.gr και του Μητρώου οι ιδιοκτήτες μπορούν να λαμβάνουν κωδικό QR, έτσι ώστε, σε περίπτωση απώλειας, να διευκολύνεται η ακριβής ταυτοποίηση του ζώου ώστε να θεωρηθεί ότι όντως ανευρέθηκε.
Τα αδέσποτα

Πέραν των προηγουμένων, με το Μητρώο δημιουργείται ένα ολοκληρωμένο σύστημα ψηφιακής διαχείρισης αδέσποτων στην περιοχή ευθύνης κάθε δήμου, οι οποίοι ούτως ή άλλως είναι καθ' ολοκληρίαν επιφορτισμένοι με την αντιμετώπιση του σχετικού προβλήματος. Οι δράσεις των δήμων για τα αδέσποτα είναι η περισυλλογή, η ηλεκτρονική σήμανση, η καταχώρισή τους στο Μητρώο, η παροχή κτηνιατρικής περίθαλψης, η στείρωση, η εύρεση αναδόχου, η φιλοξενία, η υιοθεσία, η μέριμνα για την παρακολούθηση επανεντασσόμενων αδέσποτων κ.ο.κ.

Η δέσμη των ενεργειών αυτών για τα αδέσποτα θα πρέπει να σχεδιάζεται και να εκτελείται από τους δήμους σε 12μηνη βάση. Ιδανικά, βέβαια, δεν θα πρέπει να υπάρχει κανένα αδέσποτο ζώο στους δρόμους της Ελλάδας. Εξηγώντας το τι πραγματικά επιδιώκει η κυβέρνηση με τη δημιουργία του Μητρώου, ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου επισημαίνει στο «ΘΕΜΑ» ότι «τo Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς, το οποίο ήρθε σε συνέχεια του νόμου του υπουργείου Εσωτερικών σχετικά με το νέο πλαίσιο για την ευζωία των ζώων συντροφιάς και το Πρόγραμμα “Αργος” είναι ένα σημαντικό project.

Το Μητρώο συμβάλλει καθοριστικά στη βελτίωση των συνθηκών ζωής των τετράποδων φίλων μας, αλλά και στην προστασία των αδέσποτων ζώων. Σε συνεργασία με τον αναπληρωτή υπουργό Εσωτερικών Θοδωρή Λιβάνιο δημιουργήσαμε για πρώτη φορά μια πλατφόρμα, το pet.gov.gr. Σε αυτό, όλοι οι ενδιαφερόμενοι ή εμπλεκόμενοι - από τους ιδιοκτήτες και τους κτηνιάτρους μέχρι τις φιλοζωικές οργανώσεις και τα καταφύγια των δήμων, μπορούν με τρόπο απλό και φιλικό να διασυνδέονται.

Προκειμένου να υπάρχει, αφενός, μια ενιαία και συγκροτημένη καταγραφή και αφετέρου η παρακολούθηση των όρων ευζωίας και υγείας των ζώων συντροφιάς. Πολύ σημαντικό είναι επίσης το ότι το Μητρώο είναι ένα δυναμικό έργο, καθώς θα συνεχίσει να εμπλουτίζεται με νέες υπηρεσίες και ψηφιακά εργαλεία. Στόχος μας είναι να αξιοποιήσουμε όλες τις δυνατότητες που μας παρέχει η τεχνολογία ώστε να στηρίξουμε την ευζωία των ζώων, η οποία αποτελεί, αδιαμφισβήτητα, δείγμα πολιτισμού για μια χώρα».

Το πώς το Μητρώο αλλάζει το τοπίο σε ό,τι αφορά τα ζώα συντροφιάς φαίνεται στην περίπτωση των μεταβιβάσεων. Προηγουμένως, όταν ένας κηδεμόνας επιθυμούσε να μεταβιβάσει το ζώο του, η πράξη της μεταβίβασης ήταν νόμιμη μόνο με τη φυσική παρουσία του νυν και του επόμενου κηδεμόνα σε κάποιον κτηνίατρο. Στο εξής όμως τέτοιου είδους πράξεις θα εκτελούνται ψηφιακά και εντελώς νόμιμα, εφόσον στον φάκελο του ζώου που τηρείται στο Μητρώο θα υπάρχουν όλα τα απαραίτητα στοιχεία.
Αντιδράσεις

Μια πρώτη εικόνα για την ανταπόκριση των φιλόζωων στο Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς αποτυπώνει ορισμένα στατιστικά δεδομένα. Μέχρι στιγμής και με τη μεταφορά εγγραφών από προηγούμενες βάσεις δεδομένων κ.λπ.,αναφέρονται 1.112.015 καταχωρίσεις ζώων και ιατρικών πράξεων. Εχουν εκδοθεί 25.335 κωδικοί QR, ενώ ο συνολικός αριθμός χρηστών που έχουν επισκεφθεί το pet.gov.gr είναι περίπου 115.000. Σε 376 ανέρχονται οι δηλώσεις απώλειας και σε 160 οι δηλώσεις εύρεσης ζώων. Οι μεταβιβάσεις είναι 1.262, με περίπου 600 από αυτές να έχουν δηλωθεί στην πλατφόρμα, οι υιοθεσίες ζώων πλησιάζουν κιόλας τις 900 και οι αναδοχές τις 180.

Tο παράδοξο είναι ότι ταυτόχρονα με την έναρξη της λειτουργίας του Εθνικού Μητρώου Ζώων Συντροφιάς, ο κτηνιατρικός κλάδος εξεγείρεται, εκφράζοντας κατηγορηματικά την αντίθεσή του στο νέο κανονιστικό πλαίσιο. Οι κτηνίατροι έχουν ήδη προχωρήσει σε δυναμικές ενέργειες, με έκτακτες γενικές συνελεύσεις του Πανελληνίου Κτηνιατρικού Συλλόγου, εκτενείς ανακοινώσεις στα ΜΜΕ σε μαχητικό τόνο, ακόμη και απεργιακές κινητοποιήσεις.

Οι κτηνίατροι αντιτίθενται όχι τόσο στο Μητρώο καθαυτό, όσο γενικότερα στον νόμο 4830/21 για τα ζώα συντροφιάς, εστιάζοντας κυρίως στο νέο καθεστώς που ισχύει εφεξής για τη διαδικασία της στείρωσης. Διότι από σήμερα, Κυριακή 21 Ιανουαρίου, όλοι οι κηδεμόνες, συμπεριλαμβανομένων των κυνηγών, υποχρεούνται να μεριμνούν για τη στείρωση των ζώων τους. Εάν δεν επιθυμούν τη στείρωση, υπάρχει η εναλλακτική επιλογή της αποστολής δείγματος γενετικού υλικού (DNA) στο Εργαστήριο Φύλαξης και Ανάλυσης Γενετικού Υλικού Ζώων Συντροφιάς (ΕΦΑΓΥΖΣ) του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών. Στο τελευταίο, παρεμπιπτόντως, προΐσταται με το αξίωμα του προέδρου ο πρώην πρωθυπουργός Λουκάς Παπαδήμος.

Η πλήρης ενεργοποίηση του Μητρώου λειτουργεί σαν καταλύτης εξελίξεων στον κτηνιατρικό κλάδο, καθώς το μέτρο της υποχρεωτικής στείρωσης, ενώ είχε θεσπιστεί επίσημα από το 2021, στην πράξη είχε τεθεί σε αναστολή.

Μια και χωρίς τη σύμπραξη του Μητρώου και του Εργαστηρίου Φύλαξης και Ανάλυσης Γενετικού Υλικού Ζώων, η εφαρμογή της οριζόντιας υποχρέωσης για τη στείρωση ήταν ανέφικτη. Τώρα πλέον όμως υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις για την ολοκληρωμένη εφαρμογή των διατάξεων του νόμου, ο οποίος σχηματικά προβλέπει ότι η στείρωση του εκάστοτε ζώου θα γίνεται μέσα σε 6 μήνες μετά την απόκτησή του - αρκεί το ζώο να είναι ηλικίας ενός έτους και άνω. Αν το ζώο είναι μικρότερο των 6 μηνών, η στείρωση πρέπει να εκτελεστεί μέσα στους έξι πρώτους μήνες από τη συμπλήρωση του πρώτου έτους.

Αν όμως ο κηδεμόνας του ζώου επιλέξει την αποστολή δείγματος DNA στο ΕΦΑΓΥΖΣ, αυτή θεωρείται έγκυρη και νομότυπη μόνο αν γίνει από μέλος του Πανελλήνιου Κτηνιατρικού Συλλόγου. Ωστόσο, η διαδικασία της αποστολής DNA προϋποθέτει την καταβολή παραβόλου 135 ευρώ ανά ζώο, συν 15 ευρώ για την αμοιβή του κτηνιάτρου ο οποίος εκτελεί τη λήψη του γενετικού υλικού ζώο, μαζί με τα έξοδα αποστολής του δείγματος, τα οποία, όμως, είναι αποδεκτά εφόσον δεν υπερβαίνουν τα 10 ευρώ.

Δεδομένου ότι η αποστολή DNA είναι μια σύνθετη διαδικασία, συν ότι συνεπάγεται κόστος τουλάχιστον 160 ευρώ, εκφράζονται αμφιβολίες ότι οι φιλόζωοι τελικά θα την επιλέξουν. Είναι, δηλαδή, αρκετά πιθανό ότι ορισμένοι κηδεμόνες ούτε θα στειρώνουν τα ζώα τους ούτε θα εφαρμόζουν την αποστολή δείγματος DNA, συμψηφίζοντας το πρόστιμο -αν και εφόσον τους επιβληθεί για την αμέλεια- ενδεχομένως με το κέρδος από την πώληση κουταβιών ράτσας τα οποία θα γεννηθούν από τα μη στειρωμένα ζώα τους κ.ο.κ.

Πάντως, στην περίπτωση που ο κηδεμόνας του ζώου δεν διευθετήσει, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, το ζήτημα της στείρωσης θα καλείται να καταβάλει πρόστιμο 1.000 ευρώ, ενώ θα του δίνεται τρίμηνη προθεσμία προκειμένου να εκπληρώσει την κατά νόμον υποχρέωση απέναντι στο κατοικίδιό του. Τα μόνα ζώα που εξαιρούνται από την υποχρεωτική στείρωση είναι οι σκύλοι εργασίας των Ενόπλων Δυνάμεων, του Λιμενικού Σώματος και των διωκτικών οργάνων της ΑΑΔΕ.

Το Μητρώο έχει μέλλον

Από την πλευρά τους, οι κτηνίατροι διακηρύσσουν ότι είναι κάθετα αντίθετοι στην καθολική και υποχρεωτική στείρωση των δεσποζόμενων ζώων συντροφιάς, καθώς και στη χρηματοδότηση ΜΚΟ και ιδιωτικών φορέων που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της φιλοζωίας. Ο Πανελλήνιος Κτηνιατρικός Σύλλογος αντιπροτείνει την υποχρεωτική ίδρυση δημοτικών κτηνιατρείων και την πρόσληψη μόνιμων κτηνιάτρων, την κατάρτιση ηλεκτρονικού βιβλιαρίου για τα ζώα, στο οποίο όμως θα δηλώνονται μόνο τα στοιχεία που απαιτούνται για την προστασία της δημόσιας υγείας, με στοιχεία σχετικά με τον αντιλυσσικό εμβολιασμό, τη διάγνωση για λεϊσμανίωση, λεπτοσπείρωση κ.α.

Βάσει των ανακοινώσεών τους, οι κτηνίατροι θεωρούν ότι ο νόμος «κινείται συνολικά σε λάθος κατεύθυνση», όπως χαρακτηριστικά αποφαίνονται, αμφισβητώντας σχεδόν συλλήβδην το νέο νομοθετικό πλαίσιο. Μεταξύ άλλων, οι κτηνίατροι ισχυρίζονται πως τα καινούρια μέτρα είναι ανεπαρκή για τη μείωση των αδέσποτων, ενώ η καθολική στείρωση «αντιτίθεται στα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα και μπορεί ως πρακτική να είναι έως και επικίνδυνη για κάποιον αριθμό ζώων και να προκαλέσει την υποβάθμιση της ευζωίας τους». Από τη δριμύτατη -αν και δύσκολο να κατανοηθεί βάσει κοινής λογικής- κριτική που ασκούν οι κτηνίατροι δεν εξαιρείται το Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς, για το οποίο θεωρούν ότι «καθιστά τον κτηνίατρο γραμματέα του κράτους».

Εντούτοις, η θέση της κυβέρνησης είναι ότι το pet.gov.gr είσαγει σημαντικές και χρήσιμες καινοτομίες, καθώς η Ελλάδα αποκτά, για πρώτη φορά, Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς. Επίσης για πρώτη φορά δημιουργείται μια ενιαία, επίσημη πλατφόρμα καταγραφής και παρακολούθησης των όρων ευζωίας και υγείας των ζώων συντροφιάς, η οποία είναι ανοιχτή και υποστηρίζει τους κτηνιάτρους, τους ιδιοκτήτες, τους αναδόχους, τους φιλόζωους και τη δημόσια διοίκηση. Επιπλέον, με το ηλεκτρονικό βιβλιάριο υγείας τα κατοικίδια αποκτούν ψηφιακό φάκελο υγείας με αναλυτική καταγραφή όλων των σχετικών δεδομένων. Και σε μια μεσοπρόθεσμη προοπτική, το Μητρώο θα λειτουργήσει ως ο κεντρικός κορμός, ο οποίος στη δεύτερη φάση του έργου θα συμπληρωθεί με την ιστοσελίδα adoptastray.gov.gr και την Πανελλήνια Πλατφόρμα Υιοθεσίας.

Σε αυτή θα καταχωρίζεται από τον αρμόδιο φορέα (δήμο, φιλοζωικό σωματείο, καταφύγιο κ.λπ.) κάθε ζώο προς υιοθεσία. Οι ενδιαφερόμενοι θα βρίσκουν το βασικό προφίλ του εκάστοτε ζώου μαζί με φωτογραφίες και βίντεο - όχι όμως αγγελίες προς πώληση ζώων συντροφιάς.
Στη β’ φάση, επίσης, προβλέπεται ότι επιχειρήσεις εκτροφής, αναπαραγωγής και εμπορίας ζώων συντροφιάς, αλλά και ερασιτέχνες εκτροφείς θα έχουν τη δυνατότητα εγγραφής στο Υπομητρώο Επαγγελματιών και Ερασιτεχνών Εκτροφέων.

Με την τρίτη φάση του Μητρώου, από το καλοκαίρι του 2024, θα εισαχθεί η ψηφιακή εφαρμογή (app) με μια δέσμη ψηφιακών λειτουργιών για τους ιδιοκτήτες των ζώων συντροφιάς. Στο ίδιο στάδιο ανάπτυξης του Μητρώου θα ενεργοποιηθούν, επίσης, ψηφιακές υπηρεσίες για τους εκτροφείς, θα τεθεί σε λειτουργία η Πανελλήνια Πλατφόρμα Υιοθεσίας Αδέσποτων Ζώων Συντροφιάς, θα εμπλουτιστούν οι παρεχόμενες υπηρεσίες προς τους πολίτες, τους δήμους, τις φιλοζωικές οργανώσεις κ.λπ.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Shutterstock